Buletina

Bizitza

Balea groenlandiarrak luze bizitzearen arrazoi bat DNA konpontzeko gaitasuna izan liteke

Biologia
Etxebeste Aduriz, Egoitz

Onddoak, uste baino askoz lehenagokoak

Eboluzioa
Etxebeste Aduriz, Egoitz

Litekeena da gako izatea lehorrean bizitzak aurrera egiteko

Asteko argazkia: fosil biziduna

Biodibertsitatea
Inhar D. Lopez Garcia

Aitana Lertxundi Manterola: "Ingurumenaren osasuna, gure osasuna"

Osasuna
None

Gizakien garezurrak oso azkar eboluzionatu zuen

Eboluzioa
Etxebeste Aduriz, Egoitz

Podcastak

Aitana Lertxundi Manterola: "Ingurumenaren osasuna, gure osasuna"

Emakume zientzialarien argitan

Entzun

Maialen Araolaza Arrieta: "Ariketa fisikoa, ongizaterako giltza"

Emakume zientzialarien argitan

Entzun

42. NF 2025-06-27

Norteko ferrokarrilla

Entzun

Iritzia

Balea groenlandiarrak luze bizitzearen arrazoi bat DNA konpontzeko gaitasuna izan liteke

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

Onddoak, uste baino askoz lehenagokoak

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

Asteko argazkia: fosil biziduna

Inhar D. Lopez Garcia Basabizitzaren argazkilaria

Aitana Lertxundi Manterola: "Ingurumenaren osasuna, gure osasuna"

None

Gizakien garezurrak oso azkar eboluzionatu zuen

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

Ikusmena berreskuratzea lortu dute, begi barneko inplante baten bidez

Galarraga Aiestaran, Ana None

Gaixotasun emergenteei adi

Teknopolis None

Aginagalde: "Gaixotasun emergenteetan tendentziak arduratu behar gaitu"

Beñar Kortabarria Olabarria Elhuyar

Kaparren zaintzaileak

Iñaki Leturia Yurrita None

Eltxo tigrearen bila

Bego Zubia Gallastegi None

Asteko albistegia 2025-10-17

Galarraga Aiestaran, Ana None

"Gizartea eta pertsonak aldatzen goaz, eta horrekin batera, baita minbizia ere"

Roa Zubia, Guillermo

Obuluen ingurunea gako da haien garapenean eta zahartzean

Galarraga Aiestaran, Ana None

Asteko argazkia: sugegorria

Inhar D. Lopez Garcia Basabizitzaren argazkilaria

Hegazti-espezie gutxiago, eukalipto-sailetan

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

Medikuntza ez hain inbaditzaile baterantz

Teknopolis None

Estepan Gainza: “Zehaztasun anatomikoa da gure arma”

Alaitz Ochoa de Eribe Agirre None

HIFU: Dardara sendatzen duten ultrasoinuak

Alaitz Ochoa de Eribe Agirre None

Laborategi bat patrikan

Jon Larrañaga Gurrutxaga Elhuyar

Baheketa bat prostatako minbiziarentzat

Jon Larrañaga Gurrutxaga Elhuyar

Asteko albistegia 2025-10-10

Galarraga Aiestaran, Ana None

Asteko argazkia: fenekoa

Inhar D. Lopez Garcia Basabizitzaren argazkilaria

Medikuntzako Nobel saria, immunitate-sistema nola kontrolatzen den argitzeagatik

Galarraga Aiestaran, Ana None

Antibiotiko batek bakterioen armadura nola urratzen duen ikusi dute

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

Zuhaitzak teknologiaren zaintzapean

Beñar Kortabarria Olabarria Elhuyar

Asier Herrero: "Guk basoak behar ditugu, haiek gu baino gehiago"

Beñar Kortabarria Olabarria Elhuyar

Pagadi bat aldaketa klimatikoaren kontra

Iñaki Leturia Yurrita None

Basoen osasuna

Teknopolis None

Nik sinesten dut, eta zuk?

Izortze Santin Gomez, biologoa

"Gizakiok ere bioluminiszenteak gara. Batez ere, zahartzean"

Roa Zubia, Guillermo

"Ezustean aurkitu nuen nire ikerketa-lerroa irekitzeko bidea"

Galarraga Aiestaran, Ana None

Maialen Araolaza Arrieta: "Ariketa fisikoa, ongizaterako giltza"

Galarraga Aiestaran, Ana None

Desberdintasun sozioekonomikoak haurren garunean eragiten du

Galarraga Aiestaran, Ana None

Gazan aritutako osasun-langileek Israelek eragindako sarraskia dokumentatu dute BMJ aldizkarian

Galarraga Aiestaran, Ana None

Alkoholak eragindako heriotzak AEBn bikoitzu egin dira 1999tik 2024ra

Galarraga Aiestaran, Ana None

PFAS substantziak detektatu dituzte Gipuzkoako haurren odolean

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

Ez dago ebidentziarik autismoa parazetamolarekin erlazionatzeko

Galarraga Aiestaran, Ana None

Geneak editatzeko teknika bat nabarmen hobetu dute

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

Oraintsuko Historiaurreko aztarnategi bat aurkitu dute Gamiz-Fikan, labar-artea duena

Elhuyar Zientzia

Txertaketari esker, Danimarkan ia desagertu dira umetoki lepoko minbiziaren birus nagusiak

Galarraga Aiestaran, Ana None

Biziaren seinale izan litezkeen zantzuak topatu dituzte Marten

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

Zuhaitzen bidez uste zutena baino karbono gutxiago bahitu daitekeela ondorioztatu dute

Galarraga Aiestaran, Ana None

“Zerbait zoroa edo oso ausarta ikertu nahiko nuke, baina finantziazioak baldintzatzen du”

Galarraga Aiestaran, Ana None

Europako Batasuneko itsasoak Ingurumen Egoera Ona lortzetik urrun daudela ohartarazi du AZTIk

Elhuyar Zientzia

Frogatu dute zuzeneko erlazioa dagoela gau beroen eta hilkortasunaren artean

Galarraga Aiestaran, Ana None

Emakume ikusezinak ez, baina estereotipoak ere ez

Etxeberria, Arantza

Zeluletatik hasi eta organismo osora

Labaka Etxeberria, Ainitze Erizaintza II saileko irakasle eta ikertzailea EHU

Sexua eta generoa medikuntzan

Labaka Etxeberria, Ainitze Erizaintza II saileko irakasle eta ikertzailea EHU

Ariketa fisikoa, sendagairik onena

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

Osasun mentalaren genero-desberdintasuna tratatzeko ahalduntze-pilulak emakumeentzat

Cuesta Zigorraga, Amaia None

“Gustatuko litzaidake bizitzea iraultza zientifiko-sozial bat”

Galarraga Aiestaran, Ana None

Bisonte basatien migrazioek ekosistemari mesede egiten diotela frogatu dute

Galarraga Aiestaran, Ana None

Giza bipedismoa ahalbidetu zuten funtseko bi aldaketa identifikatu dituzte

Galarraga Aiestaran, Ana None

Bizi-ohitura egokiekin, diabetes-arriskua % 31 murriztu daitekeela frogatu dute

Galarraga Aiestaran, Ana None

Aplikazio bat, 1 motako diabetesa duten gaztetxoek indar-ariketak segurtasunez egiteko

Elhuyar Zientzia

Menopausiarako test eta produktu komertzialen arriskua salatu du <em>BMJ</em>k

Galarraga Aiestaran, Ana None

Australopitekoak eta homoak garai eta leku berean bizi izan zirela iradoki dute

Galarraga Aiestaran, Ana None

Ariketa fisikoaren onura funtzio kognitiboan mikrobiotaren bidezkoa dela frogatu dute

Galarraga Aiestaran, Ana None

Gene bat manipulatuta espezie baten portaera beste batera transferitzea lortu dute

Galarraga Aiestaran, Ana None

Munduko hegazti guztien zerrenda bateratua argitaratu dute: AviList

Elhuyar Zientzia

Euri-uraren hiri-jarioak ekosistemetan sortzen duen kalteaz ohartarazi du Citypoll proiektuak

Galarraga Aiestaran, Ana None

Gripeak eta COVID-19ak metastasi-arriskua areagotu dezaketela iradoki dute

Galarraga Aiestaran, Ana None

Neandertalak San Adriango koban maiz ibili zirela berretsi dute

Elhuyar Zientzia

Zer egin dezaket osteoporosia prebenitzeko eta tratatzeko?

Maitane González-Arceo None

Pinpilinpauxa-efektua eta tiroide guruineko asaldurak

Irantzu Zubeldia Olasagasti None

42. NF 2025-06-27

None

Animaliekin lagundutako terapia

Aintzane Rodríguez Celaya EHU

Hainbat gaixotasunen arriskua aurresateko markatzaileak identifikatu dituzte listuan

Elhuyar Zientzia

<em>Homo longi </em> edo Harbingo gizakia denisovarra zela baieztatu dute

Galarraga Aiestaran, Ana None

Sarraskijale handiak galtzeak giza osasunerako dakarren arriskuaz ohartarazi dute

Galarraga Aiestaran, Ana None

Milioika nanoorratz dituzten txaplatak garatu dituzte, ohiko biopsiak ordezkatzeko

Galarraga Aiestaran, Ana None

Sexu- eta genero-disidenteen onarpena osasungintzan zerbitzu hobearekin erlazionatzen da

Galarraga Aiestaran, Ana None

Erloju epigenetiko bat, nola zahartzen ari garen neurtzeko

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

Zelula izartsuak kentzean gibeleko metastasia ia guztiz desagertzen dela ikusi dute saguetan

Elhuyar Zientzia

39. NF 2025-06-06

Plazaola, Garikoitz

5 minutuko bideo zientifiko onenak

Elhuyar Zientzia

"Oso pozgarria zen ikustea nolako mesedea egiten zien ariketak"

Galarraga Aiestaran, Ana None

Ekosfera (2025-06-04)

Lorenzo, Arantza

#51 UHIN ULTRAMOREAK: Hilezkoratsunaren ametsa

Irazabalbeitia, Inaki Elhuyar Fundazioa

Adarrak moztea da errinozeroak ehiza ilegaletik babesteko neurririk eraginkorrena

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

Nazioarteko uretan egiten den ustiaketa betiko debekatzea eskatu dute zientzialariek

Galarraga Aiestaran, Ana None

Nobel sariak 2025

Galarraga Aiestaran, Ana None

Norteko Ferrokarrilla (2025-05-30)

Etxaide, Maider

Hiltzekoak eta hitzekoak

Montes Lasarte, Aitor None

Ama-hizkuntza medikuntzan

Salaberria Udabe, Ruth None

Euskara osasungintzan

Montes Lasarte, Aitor None

Zelulen mikroingurunea: Korneako medikuntza birsortzailearen aurrerapenen giltzarri?

Romo Valera, Cristina None

Indiako saien desagertzea-2

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

Neuroteknologiak osasunaren zerbitzura

Elhuyar Zientzia

Botikak, ingurumena gaixotzen

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

Indiako saien desagertzea

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

Adimen naturala

Galarraga Aiestaran, Ana None

Asmakizun biribila

Roa Zubia, Guillermo

Glaziar-masaren bikoitza mantendu liteke berotze globala 1,5 ºC-ra mugatuz gero

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

Ekosfera (2025-05-28)

Terés, Joxepo

Izotz Aroko klima-aldaketak Europan ekialderako migrazioa eragin zuela baieztatu dute

Elhuyar Zientzia

Norteko Ferrokarrilla (2025-05-23)

Elhuyar Zientzia

#50 UHIN ULTRAMOREAK: Otsoaren balioa

Elhuyar Zientzia

Malariaren bizkarroia eltxoaren barruan hiltzeko gai diren konposatuak sortu dituzte

Galarraga Aiestaran, Ana None

Goi Paleolitoan Bizkaiko Golkoan balea-hezurrez egindako tresnak eta haien testuingurua aztertu dituzte

Galarraga Aiestaran, Ana None

Osasungintzako adimen artifizialeko sistemen alborapena arintzeko Europako kontrolak ez dira nahikoa

Elhuyar Zientzia

Ekosfera (2025-05-21)

Elhuyar Zientzia

Mirene Begiristain Zubillaga ekonomialari feminista, agroekologiaz

Elosegi Irurtia, Migel M.

#49 UHIN ULTRAMOREAK: Emakumeen gutxiespen "zientifikoak"

Elhuyar Zientzia

Ipar globaleko konpainia gutxi batzuk dira baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazken arduradun nagusiak

Galarraga Aiestaran, Ana None

Gasteizko teilatuetan hiriak kontsumitzen duen argindarraren % 38 lor daiteke

Elhuyar Zientzia

CRISPR terapiak arrakasta izan du, gaixotasun genetiko arraro batekin jaio zen haur batean

Galarraga Aiestaran, Ana None

Espero zitekeena baino askoz lehenagoko “narrasti” baten oinatzak aurkitu dituzte

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

36. Ekosfera 2025-05-14

Carton Virto, Eider

Ariketa fisikoa eraginkorra da COVID iraunkorrari aurre egiteko

Elhuyar Zientzia

35. NF 2025-05-09

Carton Virto, Eider

Nola eraldatzen duen kirolak gure gorputza

Leyre Echeazarra Escudero

Shöningeneko lantzak duela 200.000 urtekoak direla ondorioztatu dute

Elhuyar Zientzia

35. Ekosfera 2025-05-07

Carton Virto, Eider

Ekosfera (2025-05-07)

Elhuyar Zientzia

Neuronen antzeko zelulak sortu dituzte gizakien hortz-mamiko zelula ametatik

Elhuyar Zientzia

Industriaren ingurumen-inpaktua ebaluatzeko sistema berri bat garatu du Ekopolek

Elhuyar Zientzia

Norteko Ferrokarrilla (2025-05-02)

Elhuyar Zientzia

34. NF 2025-05-02

Irazabalbeitia, Inaki Elhuyar Fundazioa

34. Ekosfera 2025-04-30

Plazaola, Fernando

Ekosfera (2025-04-30)

Elhuyar Zientzia

5Ga, hobekuntza ala iraultza?

Elhuyar Zientzia

"Egunero ikasteak betetzen nau"

Galarraga Aiestaran, Ana None

#46 UHIN ULTRAMOREAK: Iraganean dena ez zen hobea

Elhuyar Zientzia

Biodibertsitate iluna neurtuta, giza jardueren eragina uste baino handiagoa dela ikusi dute

Elhuyar Zientzia

Ekosfera (2025-04-23)

ZETIAZ - Elhuyar

33. NF 2025-04-25

Plazaola, Fernando

33. Ekosfera 2025-04-23

Plazaola, Fernando

Minari aurre

Elhuyar Zientzia

#45 UHIN ULTRAMOREAK: Bakardadea

None

#44 UHIN ULTRAMOREAK: Komuneko ur salatariak

None

Ekosfera (2025-04-16)

Galarraga Aiestaran, Ana None

32. NF 2025-04-18

Plazaola, Fernando

Pleistozenoko denisovar bat identifikatu dute Taiwanen

Galarraga Aiestaran, Ana None

Sexu-transmisiozko infekzioak, taburik gabe

Roa Zubia, Guillermo

Almidoitik eratorritako mikroplastikoak kaltegarriak izan litezke osasunerako

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

Ekosfera (2025-04-09)

None

Elhuyar Zientzia Azoka I Nafarroa Teknozientzia azoka 2025

Estonba Mintxero, Mikel

#43 UHIN ULTRAMOREAK: Luzatu, murrizteko

None

AEBko aberatsenek ere Europako aberatsek baino bizi-itxaropen laburragoa dute

Galarraga Aiestaran, Ana None

Zoster herpesaren txertoak dementzia garatzeko arriskua txikitzen duela frogatu dute

Galarraga Aiestaran, Ana None

Norteko Ferrokarrilla (2025-04-04)

None

#42 UHIN ULTRAMOREAK: Eboluzioaren gaizki-ulertuak

Elhuyar Zientzia

EAEko Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren analisia aurkeztu du Gorbeialdeko Herri Unibertsitateak

Galarraga Aiestaran, Ana None

Ekosfera (2025-04-02)

Mendiburu, Joana

Gorozkien azterketa kolonoskopia bezain eraginkorra da kolon-ondesteetako minbizia detektatzeko

Elhuyar Zientzia

Beldurrik gabe

Leyre Echeazarra Escudero

Antidepresiboen preskripzioak gora egin du pandemiaren ondorioz

Elhuyar Zientzia

Norteko Ferrokarrilla (2025-03-28)

None

Obesitatean jatearen plazera nola galtzen den azaldu dute

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

Ekosfera (2025-03-26)

None

Ohartarazi dute litio-meatzaritzarako uste zutena baino askoz ere ur gutxiago dagoela eskuragarri

Galarraga Aiestaran, Ana None

#41 UHIN ULTRAMOREAK: Sexu basatia

Galarraga Aiestaran, Ana None

Elisa Sainz de Murieta Zugadi, klima-aldaketaz

None

Papagaitxoek eta gizakiek antzeko eremuak dituzte garunean bokalizazioei lotuta, antzeko funtzionamenduarekin

Galarraga Aiestaran, Ana None

Polinizatzaileen aniztasuna babestea ezinbestekoa da ekosistemen jasangarritasuna bermatzeko

Elhuyar Zientzia

Ekosfera (2025-03-19)

None

Giza eboluzioaren pasarte ezezagun bat aurkitu dute, tresna genetiko berri baten bidez

Galarraga Aiestaran, Ana None

Garapen Jasangarrirako Helburuek elkarren artean dituzten erlazioak aintzat hartzea proposatu dute

Galarraga Aiestaran, Ana None

Norteko Ferrokarrilla (2025-03-14)

Galarraga Aiestaran, Ana None

Kutsatzaile kimiko toxikoak hauteman dituzte Iratiko liken eta goroldioetan

Elhuyar Zientzia

Denon beharretara egokitutako teknologiak

Roa Zubia, Guillermo

Giza aurpegia duen espezierik zaharrena aurkitu dute Atapuercan

Galarraga Aiestaran, Ana None

Epstein-Barr birusaren aurkako antigorputzek esklerosi anizkoitza garatzeko arriskua handitzen dute

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

Ekosfera (2025-03-12)

Elhuyar Zientzia

Neandertalek eta sapiensek elkarrekintza sakona izan zuten Erdi Paleolitoan Ekialde Hurbilean

Galarraga Aiestaran, Ana None

#39 UHIN ULTRAMOREAK: Ahizpa neandertalak

Galarraga Aiestaran, Ana None

Obesitatearekin lotutako gene berak identifikatu dituzte labrador arrazako txakurretan eta gizakietan

Galarraga Aiestaran, Ana None

Norteko Ferrokarrilla (2025-03-07)

None

Pinu-zerrautsetik abiatuta energia metatzeko sistema jasangarri eta merke bat sortu dute

Elhuyar Zientzia

Bilboko portua bere handitasunean

Roa Zubia, Guillermo

Ekosfera (2025-03-05)

Roa Zubia, Guillermo

#38 UHIN ULTRAMOREAK: Metal toxikoak tanpoietan

None

Vesubioren erupzioak garun bat kristalizatu zuela frogatu dute

Galarraga Aiestaran, Ana None

Norteko Ferrokarrilla - Jaione Auzmendi eta garunaren ikerketa

None

Down sindromea eragiten duen kromosoma gehigarria ezabatzea lortu dute laborategiko zeluletan

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

Norteko Ferrokarrilla (2025-02-28)

Lorenzo, Arantza

Autismoak

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

“Norberak bakarrik, agian, asko aurreratuko du, baina urrun joateko taldea behar da”

Galarraga Aiestaran, Ana None

Mina garunean dago

Echeazarra Escudero, Leyre None

Lineo eta taxonomia: mugarri bat zientziaren historian

Zabaltza Pérez-Nievas, Xabier UPV/EHU

Glaziar bat galtzean

Galarraga Aiestaran, Ana None

Naturaren kontserbazioa finantzatzeko lehen plan globala adostu du COP16k

Elhuyar Zientzia

Leitzaran ibaiko sedimentuen garraioa nabarmen leheneratu da Ollokiko presa eraitsita

Elhuyar Zientzia

Ekosfera - Mikak, natura eta mitoa

Bandres Unanue, Luis

Ekosfera (2025-02-26)

Sagarna, Andoni

Ekosfera - Autoen potentzia mugatuta, zer?

Ugarte, Haritz

Ekosfera - Paisaia eta ikuspuntu historikoa

Casado, Juan Carlos

200.000 giza generen baino gehiagoren funtzioa argitaratu du Gene Ontologia Partzuergoak

Galarraga Aiestaran, Ana None

#37 UHIN ULTRAMOREAK: Musika-jaialdien inpaktua ingurumenean

Elhuyar Zientzia

Zuritzat hartzen zituzten gizon beltzen bizi-itxaropena luzeagoa zen

Galarraga Aiestaran, Ana None

Gizaki modernoen gene-aldaera bat gako izan liteke hizketaren sorrerarako

Etxebeste Aduriz, Egoitz None

24. NF 2025-02-21

Elhuyar Zientzia

Ametsak oroitzean eragiten duten faktore batzuk argitu dituzte

Galarraga Aiestaran, Ana None

Ekosfera - Mikroklima, mikrohezeguneak babestu behar direlako

Txakartegi, Xabier

Ekosfera (2025-02-19)

Elosegi Irurtia, Migel M.

Eskoziako Lur Garaietan otsoa sartzea klima-larrialdirako onuragarria izango dela iradoki dute

Galarraga Aiestaran, Ana None

24. Ekosfera 2025-02-19

Elhuyar Zientzia

Ekosfera - Kastoreak eta burokrazia

Errekondo Salsamendi, Jakoba

Norteko Ferrokarrilla - Noraino efektu kuantikoa?

Galarraga Aiestaran, Ana None

Balea groenlandiarrak luze bizitzearen arrazoi bat DNA konpontzeko gaitasuna izan liteke

Biologia

Onddoak, uste baino askoz lehenagokoak

Eboluzioa

Asteko argazkia: fosil biziduna

Biodibertsitatea

Asteko albistegia 2025-10-17

Osasuna

Balea groenlandiarrak luze bizitzearen arrazoi bat DNA konpontzeko gaitasuna izan liteke

Biologia

Onddoak, uste baino askoz lehenagokoak

Eboluzioa

Gaixotasun emergenteei adi

Osasuna

Aginagalde: "Gaixotasun emergenteetan tendentziak arduratu behar gaitu"

Osasuna

Onddoak, uste baino askoz lehenagokoak

Eboluzioa

Gizakien garezurrak oso azkar eboluzionatu zuen

Eboluzioa

Giza bipedismoa ahalbidetu zuten funtseko bi aldaketa identifikatu dituzte

Genetika

Australopitekoak eta homoak garai eta leku berean bizi izan zirela iradoki dute

Arkeologia

Ikusmena berreskuratzea lortu dute, begi barneko inplante baten bidez

Osasuna

Gaixotasun emergenteei adi

Osasuna

Aginagalde: "Gaixotasun emergenteetan tendentziak arduratu behar gaitu"

Osasuna

Kaparren zaintzaileak

Osasuna

Bidali zure helbide elektronikoa eta jaso asteroko buletina zure sarrera-ontzian
Bidali