Kilogramoaren eta beste zenbait unitateren definizioak berritu dira
2019/05/22
Nazioarteko Unitate Sistemaren masentzako oinarrizko unitatea da kilogramoa. Maiatzaren 20ra arte, 1889an egindako platino-iridiozko zilindro baten arabera definitzen zen. Denborarekin masa galtzen ari zela ohartuta, definizioa konstante batean oinarritzea erabaki zuten: Plancken konstantea.
Energia-kuantu (edo fotoi) baten energiaren eta dagokion
...New Horizons zundaren emaitzak argitaratu dituzte
2019/05/21
New Horizons zunda Ultima Thulera iritsi zenetik, lehenengo emaitzak argitaratu dituzte Science aldizkarian. Zunda batek gertutik aztertutako unibertsoko gorputzik urrunena da Ultima Thule (2014 MU69): Neptunotik harago dago, Kuiperren gerrikoan, beste milaka asteroide eta milioika kometen artean, eta eguzki-sisteman inoiz ikusitako objekturik gorriena dela adierazi dute. Metanola, ur izoztua eta molekula organikoen ebidentziak aurkitu zituzten azalean, eta uste dute kolore gorrixka materia organiko hori eraldatzean sortutakoa izan daitekeela.
Bestelako ezaugarriak ere aztertzen ari dira: azaleko mantxa distiratsuak, haran eta mendixkak, eta krater eta zuloak, besteak beste. Aurkitu duten sakonunerik handienak 8 km-ko zabalera du, eta inpaktu batez sortuko zela uste dute. Beste zulo txikiagoak, ordea, izotzak eragindakoak izan daitezkeela diote NASAko ikertzaileek.
Bi lobuluko objektua da. Ultima izenez ezagutzen da handiena eta Thule izenez txikiena. Hasieran, bananduta baina objektu bitar gisa orbitatuko zutela uste dute, eta gerora fusionatu egin zirela. Lerrokatze-ardatzak ikusita, iradoki dute fusionatu ziren alde berak izango zituztela parez pare eta puntu beraren inguruan orbitatzen aritu ziren bitartean.
Une hauetan Ultima Thulek Eguzkiraino duen distantzia ikusita, eta orbital egonkorra izanik, ikertzaileek uste dute ez zuela apenas aldaketarik pairatuko eguzki-sistemaren sorreratik, kaltetuko zuen erradiazio gutxi jasotze baitu. Hala, gure planeta-sistemaren hastapenak ikertzeko balio handiko objektua dela aurreikusi dute, espazioko fosil bat bailitz.
Hiesaren estigma desegiteko
2019/05/20
2019 CAF-Elhuyar sariak, ibilbide luzeko tren baten kronika
2019/05/16
25 urte bete zituzten atzo CAF-Elhuyar sariek, eta ekitaldi berezia egin zuten CAFen egoitza nagusian. Irabazleek publikoari ateratako irribarre eta algaren artean banatu ziren sariak, zientzia-dibulgazioaren osasun onaren lekuko.
Hauek izan dira aurtengo irabazleak:
“Dysonen esferen bila”, Iñigo González de Arrieta Martínez eta Iker González Cub
...
CAF-Elhuyar 2019: Zelulak online daude
2019/05/15
Gizakion portaera zelulek duten jokaeraren antzekoa da. Hain zuzen ere, zelulen biologiaren mundua urruna eta ulergaitza iruditzen bazaigu ere, hori ulertzeko gure gizarteari erreparatu besterik ez dugu egin behar.CAF-Elhuyar 2019: Dysonen esferen bila
2019/05/15
Bakarrik al gaude unibertsoan? Segur aski, hau da mendeetan zehar gizadiak izan duen kezkarik handienetako bat. Izatez, galdera horrek izugarrizko garrantzi filosofikoa eta zientifikoa du, eta galdera horrek ekarri dituen aurrerapen teknologikoak ere izugarriak dira. 70eko hamarkadatik, galaxiarteko komunikazioak bilatzen saiatu da SETI proiektu estatubatuarra, arrakastarik gabe. Orduan, beste galdera batzuk sortzen dira: ondo bilatzen ari gara? Ba al dakigu zer bilatu behar dugun? Zeren bila gabiltza?CAF-Elhuyar 2019: Esnea ekoizteko, bertako ala kanpoko proteina erabili?
2019/05/15
Euskal Autonomia Erkidegoko esne-sektorearen egoera asko aldatu da 1986an Europar Batasunean sartu ginenetik; izan ere, horrek ekarritako ordainketa bakarreko laguntza-sistemak eragin du esnearen ekoizpena tamaina handiagoko ustiategietara bideratzea eta txikienak desagerraraztea (Eusko Jaurlaritza, 2006). Ekoizpenaren kontzentrazioak eta hobekuntz
...
25. urteurreneko CAF-Elhuyar sariak
25 urte daramatzate CAFek eta Elhuyarrek zientziaren dibulgazioan egindako lana ...Ingeniaritza genetiko
Eztabaida bizia sortu du gizakietan ingeniaritza genetikoa erabili omen izanak. Txinatik etorri da albistea; haren arabera, bi haur genetikoki eraldatu dituzte, hiesari immune izateko. Zer da, baina, ingeniaritza genetikoa?
Ibai handiak zatikatuta
Nature aldizkarian argitaratutako ikerket batek dio ibai handi gutxi direla ...
Zientzia animatua: Jantzi perfektua
Gaur egun ez da existitzen jantzi perfektua, arropaz aldatzeko beharrik ...Ezjakintasunaren kartografia #263
Sommelierrak, elikagaiaen kalitatea aztertzeko aditu panelak… Tresna geometriko batek egin dezake, erabiltzen jakinez gero. David Orden, tresnetako garatzaileetako bat Sensograph: ...
Ikusienak
Bozkatuenak
_thumbnail_v.jpg)
Buletina
Elhuyar Fundazioa
Nor gara
| Kontaktua |
Publizitatea
| Lege oharra
| Cookie politika
- Babesleak
Kultura eta Hizkuntza Politika Sailak (Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak) diruz lagundua