“Creo que a investigación debería ser una ferramenta de transformación”

2020/09/04 Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Osasuna
• Elkarrizketak
• Berdintasuna
• Etika
• Giza zientziak

Realizáronse numerosas investigacións paira coñecer o impacto do deporte tanto desde o punto de vista sanitario como social. Con todo, hai arestas inexploradas, e Nagore Martínez Merino fíxase nunha delas na súa tese doutoral: as presas.

Martín explica que estudou Ciencias da Actividade Física e do Deporte e sempre considerou que o deporte ten un valor social e que pode ser una ferramenta de transformación. “Convencidos diso, decidimos realizar una intervención deportiva nun centro de menores, porque criamos que o deporte podía ser beneficioso paira as súas relacións, costumes… Tras esta primeira experiencia, pareceume que o deporte ou a actividade física tiña una influencia diferente na situación de liberdade e na de privación de liberdade. Paira profundar niso, decidín realizar a tese no cárcere e ademais coas mulleres, sobre as que hai moi poucas investigacións”.

Non foi fácil. O obxectivo de Martínez era realizar a investigación no interior do cárcere, pero non conseguiu a autorización. Así, realizou una revisión sistemática da literatura e entrevistou a mulleres presas que podían saír á rúa, como as que estaban en terceiro grao ou as que acababan de cumprir a pena.

Con todo, non retrocedeu polo seu interese na realización desta investigación, sobre todo desde a perspectiva de xénero: “Tanto o deporte como o cárcere, ambos son moi androcéntricos e tiña ganas de enfrontarse a iso”, afirmou Martínez.

Na súa investigación demostrou que os practicantes do deporte percibían beneficios psicolóxicos, sociais e físicos. “Detectamos outras dúas variables que nos pareceron interesantes paira avanzar”, subliñou: “Un é que serve paira a transformación: paira levar mellor a condena, paira deixar as drogas, paira ter un agarre ao saír do cárcere… E o outro, como ferramenta paira a microresistencia. Como saben que o coidado penal valora positivamente a práctica deportiva, utilízana paira obter beneficios”.

A pesar de que se afirmou que a práctica deportiva ou a práctica de exercicio é beneficiosa, nos centros penais non se facilita nada ás mulleres para que practiquen deporte, senón ao revés. “En calquera caso, non quero que rompa a influencia do deporte”, advertiu Martínez. “O cárcere é una cárcere e o deporte non é una panacea”.

Investigador Esperado

Tras a presentación da súa tese, tiña previsto realizar un postdoctoral paira profundar neste camiño con mulleres consumidoras de drogas. Con todo, na UPV abríuselle a posibilidade de realizar substitucións e foi profesor na Facultade de Educación de Bilbao. Agora retomouse a investigación e está moi activo. Con todo, recoñece que cando empezou os seus estudos non esperaba en absoluto ser investigador.

“Recordo que en segundo de grao tiñamos a materia de Investigación, pero non lle fixen caso. Máis adiante, con todo, ao cursar o máster non tiña ganas de realizar a Formación do Profesorado de Ensino, e decidín realizar a Investigación en Ciencias da Actividade Física e do Deporte, pero non porque pensaba que sería o meu camiño, senón simplemente porque era compatible co meu traballo. Aí atopeime con dous profesores, Oidui Usabiaga da UPV-EHU e Daniel Martos da Universidade de Valencia, a través dos cales empecei a traballar con mulleres presas no traballo de fin de máster. Foi un traballo moi sinxelo, pero moi interesante, que me suscitou curiosidade e ganas de seguir investigando.

Doutra banda, destacou que paira el é fundamental contar co apoio e apoio do equipo de investigación, xa que pola contra faise moi duro. Afortunadamente, ten un bo ambiente e, polo seu interese no tema, ten una firme intención de seguir. Sempre co obxectivo de que a investigación sexa una ferramenta de transformación.