"A ciencia non é neutral: alguén a fai"

Izaro Basurko Pérez de Arenaza combina investigación universitaria e emprendizaje en movementos sociais no ámbito da emerxencia climática. Paira chegar a el tomou o camiño da ciencia, pero buscando e descubrindo carreiros que non se destacaban nos mapas.

 

Basurto explica que se achegou á ciencia desde o medio ambiente, estudando Ciencias Ambientais na Universidade de Salamanca. "Sempre me gustaron o medio ambiente, a ecoloxía, o ecoloxismo... e así me metín nese mundo. A catástrofe do Prestige tivo una gran influencia, foi un acicate, porque quería saber como actuaban a ciencia e a tecnoloxía e que se podía facer paira evitar este tipo de desgrazas", lembrou Basurko.

 

O propio Basurko participou na limpeza do Prestige e viu que non todo era solidariedade e vontade. "Confirmo que algúns fan negocio co desastre".

 

Cando empezou a estudar Ciencias Ambientais, descubriu que a ciencia e a tecnoloxía non son neutrais: "que son feitos e son paira alguén". Entón empezou a introducirse no mundo da cooperación e a coñecer outros territorios. "Aprendín que a ciencia pode utilizarse paira mellorar e empeorar a vida da xente, ou paira gañar diñeiro, por exemplo".

 

Ao principio sentíase só, pero pronto coñeceu ao equipo de Enxeñaría Sen Fronteiras e empezou a traballar como voluntario con eles, tamén con Ekologistak Martxan. Grazas a iso coñeceu a moita xente que pensaba o mesmo e, aínda que moitos non pertencían ao mundo universitario, viu que hai outra forma de facer ciencia.

 

 

"Traballar en movementos sociais permíteche estar preto da xente, coñecer as súas inquietudes e problemas. Pero, doutra banda, ás túas investigacións non se lles dá o mesmo nivel que ás realizadas na universidade, se lles subestima", explicou Basurko. "Creo que sería importante unir ambos. Por unha banda, seguir con rigor a metodoloxía da ciencia e, por outro, ter en conta á xente e prever as consecuencias dos avances".

 

Ademais, mencionou o problema da mercantilización: "Moitas empresas entraron na universidade e o diñeiro, as investigacións e a fama destináronse a protexer os seus intereses. Pola contra, os movementos sociais teñen moito menos diñeiro, non teñen fama e non poden publicalo nas principais revistas. Isto quita a moitos investigadores a capacidade ou o entusiasmo de investigar". Os medios de comunicación, en moitos casos, destacan os traballos académicos e deixan á sombra aos demais.

 

Con todo, considera que se pode e debe tentar abrir gretas no sistema: "Non é fácil romper as inercias, pero, aínda que a precariedade que temos é difícil, temos posibilidades de abrir algunhas rendijas e creo que temos que aproveitalas. Máis tendo en conta que a UPV é una universidade pública".

 

O sistema de artigos científicos e revistas, por exemplo, parécelle significativo. "Vostede realiza a súa investigación a través de una universidade pública, pero logo paira publicala nunha revista debe escribir en inglés segundo os seus criterios. E una vez publicada, quen queira ler ten que pagar, saber inglés e ter internet. Paira quen estamos? A min gustaríame investigar en euskara e escribir en euskara eses artigos, pero entón non chegará a ningún sitio".

 

En calquera caso, lembrou que a lema da UPV é Eman ta zabal zazu, e téntao: o que aprende a dar á sociedade. "Por exemplo, agora estou metido na transición enerxética e cando nos chama un concello ou outro axente, nós dámoslle a opinión paira pedir axuda. E iso satisfaime moito máis que publicar un papel. Tamén as charlas, nos gaztelekus, nas sesións organizadas por Goiener ou en calquera outro lugar, porque iso permíteche falar coa xente, resolver dúbidas... Facer cousas así me satisfai moito porque creo que temos esa obrigación coa sociedade".