A recuperación do 30% dos ecosistemas mundiais pode reducir até un 70% a extinción de especies

2020/10/15 Agirre Ruiz de Arkaute, Aitziber - Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Ingurumena
• Zoologia
• Ekologia
• Botanika

Segundo o estudo, 465 mil millóns de toneladas de CO2 absorberían e salvarían á maioría dos mamíferos, anfibios e aves en perigo na actualidade, recuperando o 30% dos ecosistemas considerados prioritarios. Os datos son reveladores e os investigadores aclararon cales son as claves paira o seu cumprimento: en primeiro lugar, o obxectivo de abordar de forma conxunta a emerxencia climática e a perda de biodiversidade, xa que cando uno ou outro só tense en conta, séguense patróns de recuperación diferentes e obtéñense resultados moi variables; en segundo lugar, a cooperación mundial na recuperación dos ecosistemas; e, finalmente, identificar perfectamente o tipo e o lugar de recuperación dos ecosistemas.

Aínda que até o momento deuse prioridade á recuperación de ecosistemas forestais e á plantación de árbores, o novo estudo destaca que en ocasións se fixo á conta de pastos autóctonos ou doutros ecosistemas, o que supuxo una perda de biodiversidade. Deste xeito, afirmouse que paira abordar a crise actual, ademais dos bosques, outros ecosistemas serán imprescindibles.

Calcúlase que se transformaron 2.870 millóns de hectáreas en todo o mundo. Delas, un 54% eran bosques en orixe, un 25% pastos, un 14% zarzas, un 4% terras secas e un 2% humidais. Segundo os investigadores, os bosques son os ecosistemas con maior potencial paira facer fronte á emerxencia climática, os humidais, os de maior potencial de conservación da biodiversidade, e os terreos secos e pasteiros, os que maior potencial de minimización de custos presentan nesta recuperación. O estudo considerou tres factores.

Ademais, dado que moitas hectáreas convertéronse en chan agrícola, estableceuse como condición que a recuperación de ecosistemas non supoña una redución significativa na produción global de alimentos. Calculouse o número de ecosistemas recuperables sen reducir a subministración de alimentos e descubriuse que o 55% dos ecosistemas que se converteron en terras agrícolas poden recuperarse sen interrupción da produción de alimentos. Os investigadores afirmaron que isto esixiría una intensificación sustentable ben planificada e, á vez, adoptar hábitos que eviten o malgasto de alimentos e a redución de certos alimentos como a carne ou o queixo, xa que a gandaría demanda grandes superficies.

Segundo os investigadores, e tendo en conta todos os factores mencionados, paira abordar de forma conxunta a perda de biodiversidade e a emerxencia climática, as claves serían a recuperación de humidais e bosques tropicais e subtropicales. Desta maneira, estímase que esta recuperación sería 13 veces máis rendible.

Ademais, realizouse un chamamento á recuperación a nivel global e a nivel de cooperación internacional. De feito, cando os labores de recuperación leváronse a cabo a nivel nacional, cada país recuperaría o 15% dos seus bosques, os beneficios sobre a biodiversidade reduciríanse nun 28% e os beneficios climáticos nun 29% respecto de facelo a escala global. O aumento de custos sería aínda máis significativo: Incrementaríase un 52%. De forma global, permitiría que cada país tivese un papel diferente e complementario dentro dese obxectivo global.

Todos estes datos serán presentados na Convención de Diversidade Biolóxica (COP15) que se celebrará o próximo ano en Kunming (China). Na reunión anunciouse que van proporcionar a información xeográfica precisa paira a recuperación dos ecosistemas, que se considera que son importantes paira a consecución dos obxectivos da reunión.

Áreas prioritarias paira a recuperación dos ecosistemas afectados por criterios como a recuperación da biodiversidade (a), a mitigación do cambio climático (b), a minimización de custos (c) e a combinación dos tres criterios (d). En vermello, os máis prioritarios; en azul, os menos prioritarios. As áreas prioritarias varían moito segundo o criterio (a–c), o que pon de relevo a importancia de considerar de forma conxunta os tres criterios, segundo os autores. Ed. Adaptado da revista Nature.

OPINIÓN:

“Volveriamos deixar os custos de conservación aos pobres”

Arturo Elosegi Irurtia / Catedrático de Ecoloxía (UPV)

Cal é a túa opinión sobre a investigación e os resultados?

É un exercicio teórico interesante porque demostra que a restauración dos ecosistemas pode contribuír moito tanto á conservación da biodiversidade como á loita contra o cambio climático, e ademais suxire que a consideración de moitos criterios (biodiversidade, clima, economía…) pode contribuír á procura dunha resposta óptima. Pero é moi dubidoso si poderase aplicar.

Algúns dos resultados confirman o que xa criamos: a maior parte da biodiversidade pódese garantir na restauración das zonas tropicais. Outros, con todo, xeran máis dúbidas. Por exemplo, mostran que o custo da restauración é maior nos países desenvolvidos, o que levou a buscar prioridades nos países en vías de desenvolvemento. Diría que baixo isto, ademais da economía actual, hai una política actual. É dicir, que nas rexións desenvolvidas a terra sexa máis cara, significa mellor restaurar as rexións en desenvolvemento? Segundo a forma en que se poñan en marcha este tipo de medidas, isto pode significar que os custos de conservación volvan parar aos pobres.

Cales serían os ecosistemas prioritarios a recuperar en Euskal Herria?

No País Vasco e na Unión Europea en xeral, está bastante claro cales son os ecosistemas a conservar e recuperar, prioridades que se tiveron en conta á hora de definir a rede Natura 2000, debuxar a rede de corredores ecolóxicos ou redactar plans de restauración. Outra cuestión é até que punto somos capaces de cumprir toda esta normativa. Ás veces teño a sensación de que nos conformamos con denominar refuxios, sen facer fronte aos problemas reais das especies e hábitats que habitan neles.

Ao mesmo tempo, nun pequeno pobo como o noso, as estratexias de conservación e restauración máis efectivas non se conseguen con frecuencia mediante a análise de mapas, senón a través do coñecemento dos valores locais e o aproveitamento das oportunidades. Por exemplo, na conservación da biodiversidade influíu máis o feito de que bosques como Artikutza e Bertiz non sexan explotados durante décadas que lexislacións favorables á conservación da natureza. E outros moitos factores poden influír: por exemplo, nos últimos tempos os eucaliptos están a estender moito no noso país. Ao ser tan pobres, a medida que se expanda, a biodiversidade do País Vasco verase ameazada e non contribuirá en absoluto a combater o cambio climático.