Explorando o edificio e o traseiro do Aquarium de San Sebastián
1998/12/01 Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria
Novo fogar
Nos expositores do novo Aquarium vese aos peixes de forma resplandeciente, despois escura e axitada. Con todo, antes de chegar a este punto hai que traballar moito. O primeiro que hai que facer é capturar peces. Os peixes capturados no mar necesitan máis tempo e máis valor do que esperaban paira adaptarse á súa nova casa, polo que antes de saír ao público teñen que pasar una tempada de climatización.
No Aquarium hai tres zonas de ambientación para que os peixes pasen a corentena: dous paira o novo Aquarium e outro paira o vello. Xunto aos peixes recentemente chegados, os que enferman son levados a unha corentena -xunto ao laboratorio- paira una vixilancia máis precisa. Da mesma maneira, os peixes tropicais ven obrigados a realizar a corentena xunto ao laboratorio, xa que paira eles, cun cambio máis esixente, necesitan un seguimento máis preciso. Por tanto, hai dúas corentenas, una orientada ao acondicionamento e outra relacionada co seguimento e tratamento curativo dos peixes lentos.
A maioría das enfermidades débense a parásitos e aplícaselles un tratamento curativo baseado na cova. Os novos peixes, en corentena, tamén son tratados paira evitar parásitos. Para que os peixes estean ben, é moi importante que a auga estea ben. Por iso, diariamente realízase unha análise da auga de cada expositor e un seguimento dos peixes que chegan ou están enfermos. Todo iso realízase no laboratorio, tomando auga de cada expositor, comprobando a cantidade de osíxeno necesaria, medindo a salinidade e o pH, así como as concentracións de amonio, nitrito e nitratos, e comprobando se a auga atópase á temperatura adecuada. Tamén se analiza a auga que entra nos expositores.
Auga limpa, auga viva
A auga que entra no Aquarium tómase do mar, pero antes de chegar aos expositores, ademais dos estudos habituais, ten que percorrer un longo camiño. Os filtros e os sistemas de tubaxes xogan un papel fundamental no Aquarium, xa que en caso de fallo, a auga se ensuciaría e o sistema deterioraríase na súa totalidade co perigo de matar peces. Por iso, todos os sistemas de depuración e protección están duplicados formando un labirinto de tubos, filtros, bombas e ferramentas limpadoras.
Paira garantir a calidade da auga depúrase a auga que se recibe do exterior. O primeiro tratamento é a decantación paira eliminar a area que entrou xunto coa auga. A continuación, a auga mestúrase co osíxeno mediante axitadores paira ser introducida nos filtros biolóxicos. Aquí, mediante bacterias, prodúcese a biodegradación da materia orgánica presente na auga. Posteriormente, mediante o paso da auga polos tanques de decantación, a materia orgánica degradada sepárase da auga por decantación. Tamén se utiliza a radiación ultravioleta paira eliminar posibles axentes patógenos presentes na auga.
Manter limpa a auga que chega limpa é tamén fundamental paira o seu correcto funcionamento. Cada día renóvase o 10% da auga, é dicir, recóllese a través de bombas absorbentes esta cantidade de auga do mar e envíase a través de una bomba tantas augas “vellas” ao exterior. Tras o proceso de limpeza, por suposto.
Ademais de cambiar a auga, teñen que ter todo o que hai na auga limpa. Isto é una labor dos mergulladores: meter cos aspiradores e sacar a materia orgánica para que logo entre na cámara de ozonización para que vaia limpo antes de saír; limpar a estrutura de metacrilato para que non apareza gretada con moito coidado.
Do mesmo xeito que a limpeza, a temperatura da auga ten moito que ver paira o tanque de peces. Tamén se instalou no Aquarium a maquinaria necesaria para que a auga estea a uns 20ºC. Polo momento (mediados de outubro) non se utilizou paira quentar, xa que a do mar está máis quente que esta, e terán que pola en marcha no inverno.
Coa presenza de tantos tubos e filtros, o mantemento tamén é importante. Os motores, os problemas que se xeran nos filtros… son habituais. A maior parte dos problemas prodúcense no Aquarium debido ao mar brusco e malo, que afecta sobre todo aos filtros. Nestes casos a introdución de sucidade nos filtros é algo corrente até o peche do paso da auga. Cando isto ocorre, os filtros deben ser liberados e limpados. Ademais, a maior parte do mantemento débese a problemas de motores ou de presión.
Comida diaria segura
O último traballo que o visitante non ve sería o da alimentación dos peixes. Cada día repártense 22 quilos de comida aos peixes pola mañá e pola tarde. Gardan a comida nun conxelador xigante. 24 horas antes de dar aos peixes pasa a unha neveira para que se abrande lentamente. De alí salgue e prepárase porque non todos os peixes comen o mesmo.
O Aquarium conta con preto de 5.000 peces. Á vista diso non parece que se lles dea demasiada cousa paira comer. Din os aldeáns que é suficiente, mesmo no mar, cando están libres, porque os peixes non comen a diario.
Como traballastes?
Primeiro fixemos o proxecto de estrutura. Neste proxecto prevíase a perforación do Paseo Novo e a construción de muros de formigón no monte Urgull e a costa. Escavamos os últimos 120 metros do Paseo Novo, cunha anchura media de 15 metros e una profundidade de 8 metros. Antes de empezar a perforar, realizamos un estudo geotécnico con cinco sondaxes. Grazas a iso, soubemos atopar rocas de arenisca e calcaria de alta resistencia. A partir de aí empezou a obra.
A obra realizouse en 2 anos. Primeiro escavamos o solar con 24.000 m3 de area. Ao principio trouxemos as ferramentas mecánicas convencionais, pero como o solar era estreito e non podían traballar, decidiuse facer pequenas explosións controladas. A función das pequenas explosións era a de realizar fisuras na roca paira a súa posterior extracción mediante ferramentas mecánicas convencionais. Una vez feito isto, perforouse todo o solar e instalouse una trituradora de roca e grava miúda. Cada día saían 100 camións cheos de grava paira logo vendelos e abaratar o proceso de perforación. Pasamos uns 5 meses na perforación.
Por que non podían traballar os aparellos mecánicos convencionais?
O solar era estreito e ademais tiñamos o mar ao carón e o monte Urgull ao outro. A perforación comezou polo porto e cara atrás dirixiuse cara ao Paseo Novo. Alí éranos imposible pór guindastres xigantes, porque os brazos tocaban o monte Urgull; tivemos que utilizar guindastres móbiles con rodas, o que dificultaba o traballo, xa que ao ser un solar estreito necesitábase moita coordinación.
Picando o solar…
Tras a perforación, comezamos a realizar as paredes da contorna máis deteriorada. O muro da costa, deteriorado en moitos tramos, reforzouse con formigón para que quedase firme. Despois fixemos o do monte Urgull, sen problemas, xa que a propia capa da roca está orientada cara ao interior. Así que podiamos cortalo perfectamente limpo e correctamente.
Tiveron problemas co mar nesta fase?
Non. Parte do muro costeiro estaba cimentado sobre a roca, pero como tiñamos que baixar máis abaixo, tivemos que retirar a roca e facer un novo tramo de parede costeira. Iso foi algo especial. Ademais, tivemos que instalar una toma de auga de mar cun profundo sistema de bombas. Cando estabamos niso, si, aí entraba a auga, pero a medida que entraba saía.
Fixeron a estrutura por fases?
Si. Empezamos coas bases de formigón apoiando sobre a roca os alicerces da estrutura. Procedeuse á cimentación do tramo máis próximo ao porto, a continuación colocáronse as columnas e vigas de formigón realizadas no mesmo, e finalmente colocáronse sobre elas placas de 6 toneladas de 12 metros de longo e 40 centímetros de ancho. A colocación destas placas obrigounos a traer de súpeto uns enormes guindastres de 150 toneladas e 30 metros de brazos, cubrindo diariamente uns 200 metros cadrados. Una vez feito isto, podiamos adiantar entre 25 e 30 metros, retomando outro tramo do edificio e retomando o proceso. Así, paira cando a estrutura estaba feita na primeira parte, na segunda estabamos a facer a estrutura, e quizais na terceira estabamos a facer perforacións.
Tivo peculiaridades nesta fase estrutural o Aquarium?
O traballo dos tubos foi moi especial, xa que se necesitaban moitos tubos para que os que logo ían instalar o sistema de filtración atopáseno todo a medida. As acometidas en profundidade, tomas superficiais, aliviadoiros, etc. de cada envase, o encofrado das xanelas realizábase a milímetro, xa que os materiais acrílicos non admiten o menor defecto, logo pódense producir reflexos, todos os tubos requirían a milímetro… había moitas cousas e todas tiñan importancia. Na vivenda normal, o traballador sabe o que hai que deixar paira o seu futuro, pero o Aquarium non se fai todos os días e hai que controlalo todo.
Logo empezariades coas instalacións?
Logo empezamos a fabricar tabiques, teitos, etc. A montaxe de túneles de metacrilato foi o traballo máis importante. Desde Xapón trouxéronos en barco até Bilbao e desde alí en camión. Pasamos de 6 a 7 días na localización dos túneles, una peza do día. Coma se fose un mecano tivemos que facer un plano de como colocar cada peza. Todo o mundo estivo nervioso durante eses días, porque se se estragase o material acrílico, ademais do valor económico, atrasariámonos/atrasariámosnos moito. O acrílico é un material resistente, pero á vez fráxil, que non soporta golpes. O acrílico ten una resistencia de 1.100 quilos por metro cadrado, case igual que o aceiro. Como o material está fundido en quente, pódense obter todo tipo de formas con acrílicos.
Estaban nerviosos ao encher os expositores de auga?
Paira encher o gran expositor tardouse entre 6 e 7 días, utilizando dúas bombas as 24 horas do día. O peor momento foi o da chegada da auga á parte alta do túnel de 360º, onde a presión da auga é maior. A pesar de estar unido por dúas grandes vigas, o túnel é un tubo cheo de aire que, ao aumentar a presión, tende a ir sobre a auga. A unión de ambas as vigas co túnel foi un traballo preciso, apoiado desde arriba cos guindastres e por baixo cun carril baseado en gatos hidráulicos. Colocámolos a milímetro e relaxámonos. Faltábanos encher de auga e aí o problema era que non había posibilidade de probas, xa que paira empezar a encher de auga os expositores tiña que terminar todos os temas de decoración. Por tanto, non había volta atrás.
Pero o proxecto é seu ou o australiano? Porque segundo díxose nos medios de comunicación pódese pensar que foi a dos australianos.
Realizáronse dúas tarefas diferentes, por unha banda a estrutura e a obra de funcionamento e por outro a acuariología. Este último, o proxecto de zonas de peixes, filtros, etc., é o dos australianos, aínda que logo construímolo nós. Por iso é polo que se produciu a mestura, xa que con ela realizouse tamén a estrutura e o proxecto de funcionamento, que é o que realizamos.
Gai honi buruzko eduki gehiago
Elhuyarrek garatutako teknologia
