Por que as mulleres viven máis tempo?

2010/11/20 Aulestiarte Lete, Izaro - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

• Biologia
• Genetika

Só uno de cada dez maiores do mundo é home.

A tendencia á morte prematura dos homes fundamentouse en numerosas ocasións no desenvolvemento de actividades laborais duras ou estresantes. Pero nos últimos anos esta teoría foise desvirtuando pola presenza e responsabilidade das mulleres no mundo laboral, tanto fose como dentro do fogar.

Outra hipótese é que as mulleres viven máis tempo, xa que os homes, en xeral, teñen una maior propensión a adquirir hábitos insanos (como o tabaco e o alcol), e que non coida tanto a alimentación. Pero esta teoría ten contradicións: entre outras cousas, aumentou o número de mulleres fumadoras, moitas consumen alcol e hai quen non coida moito da alimentación.

Ademais, aínda que viven máis tempo, por que a saúde das mulleres maiores é peor que a dos homes da mesma idade? E na maioría dos demais animais, é casualidade que a supervivencia das femias sexa mellor? Pois parece que hai que buscar a explicación de todo isto en algo que vai máis aló da vida e os costumes.

Paira o gerontólogo e profesor Tim Kirkwood da Universidade de Newcastle, a explicación está no fondo do noso universo biolóxico; a diferenza de esperanza de vida débese á composición xenética de cada xénero. É dicir, segundo Kirkwood, as células do corpo masculino non están programadas xeneticamente paira sobrevivir tantos anos. Por dicilo dalgunha maneira, as mulleres viven máis tempo porque son “máis necesarias” desde o punto de vista evolutivo.

Segundo a teoría de Kirkwood, o organismo feminino está mellor preparado paira combater os danos, sobre todo porque son os responsables da reprodución.

Manuel Allende

Soma desechable

A formulación de Kirkwood foi publicado pola revista Scientific American. Pero non é novo, xa que o autor expuxo a súa esencia en 1977, baixo o título “Teoría do Soma Desechable”. O soma é o conxunto de células do organismo que non son células reprodutoras (contraposto ao xerme).

Esta teoría explica por que o ser humano non é eterno. Pois o xerme é inmortal (perdura de xeración en xeración) e o soma é “de usar e tirar”, diferente de xeración en xeración. Paira poder funcionar correctamente, o noso corpo necesita un mantemento constante, os organismos deben utilizar os recursos dispoñibles paira sobrevivir e reproducirse. Con todo, o desenvolvemento, o mantemento e a reparación da soma (por exemplo, os danos que aparecen nas células) requiren una gran cantidade de enerxía, ata que a persoa morre ao cabo duns anos. Segundo esta teoría, o organismo feminino está mellor preparado paira combater os danos, sobre todo porque son os responsables da reprodución. “Xeneticamente o home é máis “desechable” que a muller”.

A supervivencia das mulleres é maior, pero a saúde das mulleres maiores adoita ser peor que a dos homes da mesma idade.

“Os mecanismos corporais son moi eficaces no mantemento e reparación das células, pero non son perfectos. Envellecemos porque o corpo comete erros —di Kirkwood—. Os xenes converteron os nosos corpos en vehículos a curto prazo, un vehículo que se mantén bastante ben paira crecer e reproducirse, pero non paira sobrevivir”.

Hai uns anos, no laboratorio de Kirkwood viuse que os animais máis lonxevos teñen mellores sistemas de mantemento e reparación. “Son máis rápidas ou se foron desenvolvendo adaptacións evolutivas que lles permiten escapar, como as ás. Tamén está cientificamente comprobado que as células das femias reparan mellor que as dos machos os danos do organismo”.

Os resultados dun estudo realizado en Xapón o ano pasado confirman a súa teoría de que a “preocupación” pola menor supervivencia dos homes podería corresponder ao xene RasgrF1 de esperma. Utilizando o material xenético de dúas ratas nai, formáronse dúas crías femias (paira iso transformouse o ADN dun óvulo para que actuasen como os espermatozoides). Pois ben, as crías de dúas ratas nais sobreviviron 186 días máis que as dun macho e una femia.

Ademais de na maioría das outras especies, a situación do corpo feminino é moi importante paira garantir o éxito da reprodución: “o feto crece no útero da súa nai, que ten que darlle o peito. Por tanto, una excesiva afectación do corpo da nai é un perigo paira os descendentes sans. A función reprodutora dos homes está menos relacionada co estado de saúde. Ademais, grandes cantidades de testosterona incrementan a fecundidade masculina, pero é prexudicial en termos de supervivencia prolongada”.

Publicado en Ortzadar.