"Temos que seguir facéndoo até agora, pero adaptándonos ás necesidades que demanda e ofrece a situación"
Grazas! A verdade é que a miña vocación e actividade principal sempre foi a investigación científica. É dicir, eu son científico. Pero tamén vascófilo, e nese sentido, sempre fixen un esforzo paira axuntar a internacionalización da ciencia coa promoción do eúscaro. E iso é coherente coa misión de Elhuyar de “Traballamos paira fortalecer o eúscaro na ciencia, a tecnoloxía e a sociedade, e construír novos campos paira ela, co obxectivo dunha comunidade activa e crítica vasca”.
Doutra banda, nos últimos anos tamén tiven relación con Elhuyar, e creo sinceramente que é un proxecto pioneiro, con raíces fortes e sen perder o norte. Nese proxecto crin e creo, así que cando me ofreceron tomar a presidencia non tiven máis remedio que aceptalo e goceino.
Si, non foi una relación moi estreita, pero escribín varios artigos paira a revista Elhuyar, si, tamén paira a inicial Elhuyar. Nos últimos anos participei no Dicionario Enciclopédico de Ciencia e Tecnoloxía Elhuyar, en Teknopolis e en Norteko Ferrokarrilla, fun membro do xurado do premio CAF-Elhuyar... Coñecín de cerca o proxecto.
O labor de Elhuyar nestes 40 anos foi enorme e puxo os soportes necesarios paira axuntar a comunicación especializada da ciencia co eúscaro. Realizou una gran contribución ao desenvolvemento do eúscaro, sendo un exemplo en Euskal Herria, e pode ser un exemplo paira outras linguas fóra de Euskal Herria.
Iso é o que fixemos até agora. Agora as cousas cambiaron: a sociedade cambiou totalmente, a situación do eúscaro tamén cambiou... Chegou o momento de reflexionar e, afortunadamente, Elhuyar fixo a súa reflexión e iniciamos una nova etapa.
De todos os xeitos, o comezo da nova era non significa que haxa que facer cousas diferentes. Significa que temos que seguir facendo o que fixemos até agora, pero adaptándonos ás necesidades que demanda e ofrece a nova situación. E tamén faremos cousas novas. Así, Elhuyar reorganizouse, agora temos un grupo no que temos catro unidades [ciencia, lingua e tecnoloxía, asesoramento e comunicación] paira seguir traballando, adaptadas ás necesidades actuais.
Porque forma parte da normalización do eúscaro. Agora direiche un pouco máis, pero esa é a resposta breve. Para que o eúscaro sexa normalizado e vivo é imprescindible que haxa comunicación especializada en eúscaro en todos os ámbitos.
É una pregunta moi común e é oportuno reflexionar sobre iso. Como publicar os traballos de investigación? En inglés, en revistas especializadas internacionais, como en todos os países. En inglés tamén en congresos internacionais e en inglés con compañeiros internacionais.
Pero entre os vascos, aínda que teñamos temas especializados, temos que ser capaces de discutir en eúscaro. E paira iso necesítanse soportes. Se non, deberiamos utilizar o inglés ou outro idioma paira discutir temas especializados entre os vascos. Por tanto, necesitamos soportes que se conseguen cando algunha vez expresamos algo en eúscaro.
Ao principio publicabamos artigos especializados en eúscaro na revista Elhuyar. Eu teño un artigo especializado na revista Elhuyar da época, en eúscaro. Pero hoxe en día non hai esa revista e non creo que teñamos que tela. Pola contra, a redacción das teses en eúscaro é moi adecuada, xa que se reflexiona sobre ela e iso contribúe á normalización da comunicación especializada en eúscaro. Porque o que está escrito é una referencia. Se escribimos directamente en euskara, sen traducir, mellor.
Para que o eúscaro sexa intenso é necesario. E por que non crear nova ciencia en eúscaro? A ciencia non só se produce en inglés, senón que tamén se pode crear noutros idiomas, mesmo en eúscaro. O idioma principal de NanoGUNE é o inglés, tanto oral como escrito. Temos investigadores de 22 países diferentes. Pero entre os vascos falamos en eúscaro, con total normalidade, mesmo cando estudamos temas especializados. Nesta medida, Elhuyar contribuíu á normalización do eúscaro. Ademais, logo vén a divulgación científica, é toda a cadea.
A miña principal responsabilidade é dirixir equipos de investigación experimental. Pero eu tamén fago investigación. Eu son investigador teórico e desde sempre me interesou o comportamento dos electróns da materia. É un problema moi complexo: son moitos electróns e, en física, o único problema que pode ser exacto é o dos dous corpos; se se pon tres corpos, isto non se pode liberar. Na materia temos varios electróns, e aí xorden cousas interesantes.
Así, a miña área sempre foi a dinámica dos electróns da materia. Pode ser en sólidos, superficies ou nanoestructuras. Eu empecei a estudar o microscopio de túneles que xurdiu na década dos 80. Esta foi, en certa medida, una das bases da nanotecnoloxía, xa que foi entón cando foi posible ver os átomos uno a un. E logo tamén manipular: coller un átomo e colocalo noutro lugar. Isto permitiuno o microscopio de túneles, e naquela época comecei a estudalo.
Si, pero entón non se utilizaba a palabra nanotecnoloxía. De aí fun cara á nanociencia, e non se que vou facer mañá, pero onte si, neste momento estou a estudar as excitacións electrónicas do grafeno. É dicir, como se excitan os electróns do grafeno ante os efectos externos. Á excitación electrónica, cando é colectiva, dáselle nome aos plasmones; nós atopamos un novo plasmón. Aquí está o novo proxecto! [colleu un xogo de papel na mesa].
Atopamos un novo plasmón, é dicir, una nova excitación electrónica colectiva, que en breve enviaremos á mellor revista de física, Physical Review Letters.
Si, si. Agora estou a redondear o artigo, e paira sacar a uf..., tenderá moito. O certo é que nós fixemos un anuncio que publicaremos a través deste artigo.
Acoustic plasmons in extrinsic free-standing graphene. Como dixemos, é un anuncio, pero nós, aquí en nanoGUNE, temos a capacidade de medir este tipo de cousas. Medíronse outras cousas no grafeno, pero non o que buscamos. Con todo, como dispomos de ferramentas experimentais paira poder medilo, o seguinte paso sería medilo. E o seguinte, saber que facer con iso.
De momento serve paira satisfacer a nosa curiosidade. De momento, paira iso.
Buletina
Bidali zure helbide elektronikoa eta jaso asteroko buletina zure sarrera-ontzian