Boa opinión da ciencia e a tecnoloxía na enquisa da FECYT, pero sen tendencias claras sobre a IA e o clima

2025/06/25 Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Giza zientziak

A Fundación Española para a Ciencia e a Tecnoloxía (FECYT) acaba de presentar os resultados da enquisa sobre a percepción da sociedade sobre estes temas. Esta enquisa realízase desde o ano 2002, cada dous anos, e permite analizar a evolución da opinión. A enquisa que agora presentou realizouse o ano pasado e incluíu dous aspectos de gran actualidade: a intelixencia artificial e o cambio climático.

En xeral, na sociedade aumentou o interese polos temas científico-tecnolóxicos, pero non de forma moi significativa. Os homes declaran un interese superior ao das mulleres, excepto no ámbito médico e sanitario. Doutra banda, descende o interese polo medio ambiente e a ecoloxía, especialmente entre as mulleres. Canto máis novos sexan e canto máis alto sexa o nivel de estudos, máis interese teñen.

En calquera caso, se se compara o interese das persoas co nivel de información que percibe, obsérvase que non se considera suficiente a información recibida. Iso si, confían moito nos científicos, e dous de cada tres pensan que están a favor de todos. Con todo, non cren que a sociedade sexa tida en conta nas súas investigacións.

En canto ás novas tecnoloxías, son partidarios do principio de prudencia, e algo máis da metade cre que poden obter resultados en función de quen paga aos científicos. Unha porcentaxe similar (51,4%) sinala que o método científico é a única maneira fiable de obter coñecemento.

É de destacar que as persoas que non confían na ciencia cren que a información científica é enganosa, superficial ou inchada (entre o 10 e o 20%).

Consideran que os debates entre científicos contribúen a obter bos resultados e aumenta a porcentaxe de persoas que explican ben o método científico. Así, o 78,6% afirma que os resultados obtidos polo método científico deben ser probados e ratificados ao longo do tempo.

Dous de cada tres pensan que os beneficios da ciencia e a tecnoloxía son maiores que os danos, pero se traslada a súa opinión ao campo: consideran que son moi útiles para combater enfermidades e pragas, pero non para conservar o medio ambiente, crear novos postos de traballo e mellorar a liberdade persoal. Sobre todo, cren que os danos se benefician dos beneficios cando se reduce a brecha entre os países ricos e os pobres.

Cren que hai que aumentar os investimentos, pero baixou no que se refire á ciencia básica.

Fontes de información

Sinalan realizar actividades relacionadas coa ciencia e a tecnoloxía: falar destes temas cos demais, consumir programas de televisión ou radio, ler libros ou revistas de divulgación científica ou acudir a un museo. No entanto, descende a porcentaxe de quen participan en actividades divulgativas, como a participación en conferencias, xornadas ou proxectos de ciencia cidadá.

Despois da televisión, as redes sociais son a canle principal para recibir información sobre ciencia e tecnoloxía, especialmente entre os máis novos. E consideran que a fonte máis axeitada son as universidades e os centros de investigación públicos, por diante dos divulgadores. Séguenlles os centros de investigación privados, e máis atrás a prensa, os museos…

A maioría considera que a información que reciben sobre a ciencia é positiva e moitos (case o 70%) cren que é verdadeira e comprensible. Pero aínda máis, consideran que non é suficiente (80%).

Intelixencia artificial e cambio climático

Na pregunta sobre a intelixencia artificial, pedíuselles a súa opinión sobre as aplicacións máis populares, e moita xente non sabía que responder. Entre os que responderon, viron máis beneficios ás tecnoloxías do recoñecemento facial que aos danos, mesmo aos auxiliares de voz. Pola contra, os beneficios e os danos están á vez nos sistemas automáticos de produción de textos, imaxes ou vídeos. E os riscos superan os beneficios en redes sociais e nos algoritmos de asesoramento de contidos ou produtos en sitios web.

En canto á emerxencia climática, para a maioría é un tema grave ou moi grave (algo máis do 80%). Só unha minoría considera que esaxeran os riscos (18,7%). No outro extremo, un 21,8% considera que é irreversible e que non se pode facer nada. E case un 30% cre que a adopción de medidas para facer fronte suporá un empeoramento da calidade de vida, sobre todo para as persoas con baixos ingresos. En realidade, as opinións están moi repartidas nas preguntas concretas sobre as medidas: até que punto poden beneficiarse da calidade de vida, da creación de emprego e da capacidade de compra. Neles non hai moito consenso. Será interesante facer un seguimento destes aspectos, analizando en detalle os grupos poboacionais, para ver si en función deles pódense clasificar algunhas tendencias.