Capacidade de beber leite en evolución
2007/01/14 Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia
Antes de que os animais chegasen a domesticar, fai 9.000 anos ou máis, cando o neno deixaba de mamar, non tomaba outro leite, polo que a medida que maduraba, perdía a capacidade de producir a encima (lactasa) necesaria paira dixerir a lactosa.
A poboación actual é posterior a aquela época, polo que non é raro atopar persoas adultas sen poder dixerir a lactosa. Si toman leite, a lactosa non se pode dixerir, sen malestar. Os síntomas máis comúns son dor abdominal, ventos, náuseas e diarrea, entre outros.
Pero fai 9.000-8.000 anos, o home domesticó os animais. Entón, o leite ao alcance dos homes e as mulleres converteuse nunha vantaxe poder dixerir este alimento. Por tanto, a evolución apostou por aqueles que podían dixerir o leite grazas a una mutación.
Zona poboo a pobo
En moitos pobos gandeiros de África, o leite é un alimento básico. (Foto: X. Fonte)
Con todo, a capacidade de metabolización da lactosa difire considerablemente duns grupos de poboación a outros. Por exemplo, na maior parte de Asia non houbo cría de gando e a maioría dos seus habitantes non poden tomar leite, xa que non teñen capacidade paira dixerir a lactosa. Pola contra, os antepasados do norte de Europa crecían gañado, onde moi poucos teñen intolerancia á lactosa.
En 2002, investigadores identificaron a mutación que capacita a persoas adultas de Finlandia e da zona paira metabolizar a lactosa. A mutación está nun xene relacionado coa produción de lactasa. Con todo, os investigadores sorprendéronse ao comprobar que a mutación non é tan frecuente entre os habitantes do sueste de Europa que beben leite, nin nos pobos pastores de Oriente Próximo e África.
Paira resolver o misterio, é dicir, paira saber se a tolerancia á lactosa desenvolveuse doutra maneira nestes países, investigadores da Universidade Maryland de Estados Unidos realizaron un estudo xenético.
Investigaron a 110 persoas de 43 pobos ou grupos de Kenia, Tanzania e Sudán. Estudaron o seu ADN e mediron tolerancia á lactosa. O resultado é que se atoparon outras tres mutacións que permiten dixerir a lactosa.
Ademais, os investigadores comprobaron que una destas mutacións, a máis común, produciuse fai entre os 3.000 e os 7000 anos. Segundo as pegadas, o gando que domesticó na zona fai uns 8.000 anos e agora demostrouse que se expandiu moi rapidamente.
Por tanto, aclárase que a tolerancia á lactosa desenvolveuse por diferentes vías. Segundo os investigadores, a presenza destas variantes é un exemplo representativo e elegante da influencia da cultura no xenoma.
Proteínas do leite
É relativamente frecuente que exista alerxia ás proteínas do leite de vaca. (Foto: Delaval)
Una destas mutacións fai que moita xente poida dixerir a lactosa. Pero a pesar de que una persoa teña suficiente lactasa, o leite de vaca pode danala. A causa máis frecuente é a alerxia ás proteínas do leite de vaca. O sistema inmunológico dos alérxicos considera nocivas as proteínas do leite de vaca e actúa contra elas. Os síntomas derivados son similares aos da intolerancia á lactosa, polo que non é raro mesturar ambos os problemas.
Con todo, a maioría dos que non poden tomar leite non teñen problemas paira tomar lácteos, polo que poden aproveitar os beneficios deste rico alimento.
Publicado en 7K.