Febre aftosa

2001/03/08 Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

• Albaitaritza

O que en febreiro apareceu como un único caso nunha facenda británica, está a converterse nun problema cada vez máis grave neste país. Como consecuencia, o resto de países tamén tiveron que tomar medidas para que a febre aftosa non se converta nunha epidemia en toda Europa.

Que é a febre aftosa?

A febre aftosa está causada por un virus do xénero Aphthovirus que afecta os animais que teñen a apatxa dividida en dous partes: bovino, ovella, cabra, porco e rumiantes salvaxes.

Os síntomas máis significativos da enfermidade son os que se denominan febre ou aumento da temperatura corporal e aftas ou vesículas. Estas vesículas aparecen nas mucosas bucais e nasais, mesmo entre as pezuñas. Por iso, nalgúns lugares chámaselle pato, pato ou hankamin, entre outros nomes. Noutros lugares chámase tamén navarrería e así se chama tamén a outra enfermidade humana. Aínda que ambos presentan síntomas similares, non é a mesma enfermidade. Os nomes, as dúas enfermidades son producidas por diferentes virus e a febre aftosa non afecta os seres humanos.

É una enfermidade grave no gando. En adultos a taxa de mortalidade é baixa (5%), pero en mozos é superior ao 50% e normalmente morren por un ataque ao corazón. Ademais, entre os sobreviventes tamén xera problemas paira sempre. Por exemplo, nas bovinas redúcese a produción leiteira, pérdese peso e prodúcense abortos. As ovellas e cabras leiteiras deixan de dar leite.

Medidas de control

Ao tratarse dunha enfermidade que se contaxia con gran facilidade, débense tomar medidas drásticas paira frear a propagación. De feito, o virus utiliza case todas as vías de transmisión: o contacto directo ou indirecto, os vectores vivos (animais ou persoas que non sofren a enfermidade), os vectores inanimados (vehículos) e o aire (sen ningún outro tipo de axuda, o aire pode estenderse a 60 km en superficie terrestre e percorrer 300 km en superficie).

Doutra banda, os animais con virus tamén poden ser portadores da enfermidade, ben porque o virus está nun período de incubación de 2-14 días, ben porque superou a enfermidade e o virus está dentro do corpo.

En países onde a febre aftosa é endémica utilízase una vacúa paira erradicar a enfermidade e, por exemplo, en moitos países de Sudamérica están a levarse a cabo campañas de vacinación nos últimos anos. A vacina desenvolveuse por primeira vez na década dos 60 e realizouse cun virus morto por raios ultravioleta ou sustancias químicas.

Con todo, a incorporación supón un problema. Ao estar o virus na vacina, resucítase" e volve aparecer. Por iso, non se utiliza naqueles países nos que se considera que a enfermidade desapareceu, por exemplo en Europa desde fai máis de dez anos que non se realiza vacinación. Agora estanse investigando novas vacinas con péptidos do virus, tan eficaces como as que teñen todo o virus, que evitaría a súa resurrección.

En canto a Europa, paira evitar que os casos actuais convértanse en pragas, adoptáronse estritas medidas de desinfección nas fronteiras e estanse sacrificando e enterrando animais nas zonas afectadas. Nesta época da globalización, a pesar da dificultade de pór límites ao virus de fácil difusión, en toda Europa está a tentarse controlar a enfermidade.