Pitágoras

1995/08/02 Azkune Mendia, Iñaki - Elhuyar Fundazioa | Kaltzada, Pili - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

• Biografiak

(a.C. ~570-A.C. ~480)

Filósofo e matemático grego nace en Samos. Cara ao ano 570, aínda que se mencionaron outras datas de nacemento. A súa familia achégase a Lemnos, pero Pitágoras pronto abandonou a súa cidade natal paira viaxar desde Exipto e terras orientais. Pitágoras puido coñecer de cerca a base matemática que se desenvolveu en Babilonia, xa que o famoso teorema que leva o seu nome era coñecido en Babilonia desde mil anos antes que el.

A. C. Cara ao ano 529 asentouse na localidade italiana de Crotona, no sur de Italia. É aquí onde nace a doutrina coñecida como pitagorismo. A este movemento relixioso, moral, científico e político baseado na sabedoría do fundador Pitágoras uniuse una gran cantidade de seguidores que, anos despois da morte de Pitágoras, chegou a ter un enorme poder. Pola contra, o creador aínda estaba vivo cando as autoridades de Crotono quixeron silenciar aos seus seguidores. Por iso, os seguidores de Pitágoras e o propio Pitágoras nunca escribiran as súas teorías e todo o que sabemos sobre este movemento chegou até nós por tradición oral.

Os afeccionados a Pitágoras estudaron principalmente matemáticas, astronomía e música. Tomaron como lei a harmonía do Universo e a esa base recolleron todas as súas teorías. Pitágoras estudou detalladamente a transmisión do son, seguindo o investigador da tradición jónica. Definiu a relación entre a altura dos sons e a lonxitude dos cordóns de liras, anunciando que cambiando a lonxitude destes cordóns podíanse obter tons altos ou baixos.

En calquera caso, a achega máis importante de Pitágoras e do pitagorismo é a das matemáticas. Crían que os números eran o principio e a orixe de todas as cousas e abriron una visión mística para que hoxe en día considerémolo una simplicidad. Isto permitiu, con todo, estudar as propiedades matemáticas dos números, nos que moitos dos principios básicos das matemáticas actuais teñen a súa orixe.

A aritmética de Pitágoras só tomou en conta os números enteiros. Encargouse da súa relación e segundo a tradición, débese á mesma táboa de multiplicación. Utilizando as matemáticas enunciou o teorema que leva o seu nome, é dicir, nun triángulo rectangular, o teorema de que a suma de cadrados dos catetos é igual ao cadrado do hipotenus.

Pitágoras elaborou a teoría das esferas no campo da astronomía. Segundo isto, o cosmos está construído esférico e todo o que está no seu interior está dotado dunha harmonía sacra, e a propia harmonía é a que dirixe o movemento de todas as esferas. Esta teoría alcanzou una gran repercusión e nos séculos seguintes a función principal dos astrónomos foi estudar as leis das esferas. É evidente que as obras de heliocentrismo de Copérnico, Galileo ou Kepler débense en gran medida a Pitágoras.

Aínda que non hai data fiable sobre a morte de Pitágoras, a. C. Crese que ocorreu cara ao ano 480. Uns 10 anos antes, con todo, tivo que fuxir de Crotona a Metaponte, onde atopou a un filósofo cuxa morte lle deu una nova respiración á matemática.