A fraude na ciencia

2015/01/19 Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

• Etika

Sempre houbo fraude científica. O caso máis destacado do ano pasado foi o realizado polo centro de investigación RIKEN con células nai. Non só pola medida da fraude, senón tamén polas súas consecuencias: o científico máis prestixioso que participou na investigación suicidouse.

Chamábase Yoshiki Sasai e era un dos autores da receita STAP de transformación de células comúns en células nai. Era una receita case máxica, moito máis fácil do que se desenvolveu até entón. Os compoñentes e o procedemento completo foron publicados na revista Nature en xaneiro do ano pasado en dous artigos.

Case enseguida xurdiron dúbidas sobre o traballo, polo menos oito investigadores afirmaron que non podían repetir a investigación (a repetibilidad é a base do método científico). En febreiro, RIKEN levou a cabo una investigación interna que concluíu que o principal asinante dos artigos científicos, Haruko Obokata, tivo un comportamento erróneo. O nó foise estreitando e en xullo Natura rexeitou os dous artigos.

Á marxe do suicidio de Sasai, un podería pensar que o rexeitamento de artigos fraudulentos é un mecanismo eficaz paira garantir a corrección da ciencia. Con todo, a preocupación pola fraude está a crecer. Por unha banda, porque os artigos rexeitados non sempre se rexeitan, en moitos casos seguen sendo aceptados e citados. E por outro, porque cada vez son máis os artigos que se rexeitan tras a súa publicación: No ano 2000 eran 30 artigos, máis de 400 en 2014.

Así, moitos expertos creen que é hora de tomar medidas paira evitar a fraude, porque pola contra a ciencia pode perder credibilidade. Pois non teñen traballo fácil: Segundo a previsión realizada pola propia natureza, este ano 2015 retomaranse 470 artigos.

 

Publicado no diario Berria.