Pola clonación humana

1999/01/01 Arturo Elosegi Irurtia - Ekologiako katedradunaZientzia eta Teknologia Fakultatea. EHU Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Etika

Non sei si é polo final do milenio, pero cada vez máis profetas anúnciannos o fin do mundo. Os estilos cambiaron: os novos profetas deixaron ao carón o deserto, os saltamontes e o estoicismo, e as organizacións non gobernamentais, as casas de cultura e a solidariedade internacional son a forma de vida. Pero a profecía non cambiou: chegounos a apocalipse. Non, por suposto, do modo anticuado de Sodoma e Gomorra, nin da guerra nuclear que nos impedía o soño hai vinte anos. Como nos efectos especiais do cine, nisto avanzamos moitísimo.

Os cabaleiros da apocalipse de hoxe son o buraco de ozono, a deforestación da Amazonía, o envellecemento da sociedade e a enxeñaría xenética. A histeria colectiva que se crea periodicamente ao redor desta última é espectacular. Que un barco trouxo millo transxénico, axitado por todos; que clonaron a unha ovella escocesa, todos nerviosos; que un millonario americano tenta clonarse, asustados por todos. E máis aló do terror, todos os tertulianos destacan os problemas éticos destas novas técnicas.

Este parvo que non se nin que é a ética pode non ver os terribles riscos que ocultamos, pero a este movemento doulle un toque moi antigo. A mensaxe é claro: a nova tecnoloxía é a invención do propio Satán para impulsar a apocalipse. Igual que cando se inventou a máquina ou avión de vapor (e probablemente o segapoto).

Eu nunca fun moi tecnolóxico, pero todo este terror paréceme un pouco máis. A maioría dos cultivos utilizados pola agricultura tradicional tradicional son transxénicos, polo que dificilmente podo entender o alzamento contra as plantas transxénicas. Non vou tratar de explicar que son os plásmidos, pero quen queira pode atopar información sobre isto. De igual maneira, a clonación das plantas parece ser un pecado mortal, pero as técnicas de vacinación que tradicionalmente se utilizaron nos viñedos, mesmo nos máis cantiis da Rioxa, atópanse moi preto.

Pero o salto cualitativo prodúcese cando se traballa con animais e sobre todo con animais. Parece que se nos esqueceu o calapito que causou o primeiro neno de probeta, os problemas éticos que tiña que traer. Ou quizá a alegría dunha parella amiga que non puido ter o neno fíxonos esquecer eses medos? Vexo grandes problemas á hora de impedir a clonación: como a tecnoloxía e o mercado están preparados, o único que conseguiriamos sería converternos no privilexio duns ricos. Para iso preferiría pagar a Seguridade Social.

E ademais, non vexo de ningunha maneira os riscos de crear "copias propias". Todo o mundo clonándose, pensa que sairá como o neno, e máis aínda, que será "el", teno! Esquecéusenos a influencia do medio na constitución (e sobre todo no carácter)? Dado que o pasado persoal é irrepetible, non conseguiriamos moito máis que unha cara parecida. É máis, non esquezamos que é vicio que os nenos crezan como non queren os seus pais. Imaxino aos nenos clónicos do congresista prudente convertido en punk, pallaso ou arco-crishna! (Ou o fillo clónico do punk, con Opus Dein numerario, dáme igual). Ben merecida polos pais.

Por último, moitas veces menciónase que a clonación abriría o camiño para crear castes de escravos ou guerreiros. Aquí, de novo, non se trata dunha técnica, senón dun obxectivo. A escravitude estivo en todo o mundo sen enxeñaría xenética. Tamén formas inaceptables de conseguir corpos e caracteres especiais: rapaces castrados ao canto, soldados adestrados en obediencia cega, nenas famentas de ximnasia, xudías usadas para facer xabón, palestinos educados para o cilantro, exemplos pódense atopar facilmente.

Se alguén é tan ambicioso como para facelo, pode conseguir os seus obxectivos máis fáciles e económicos que por clonación mantendo as formas tradicionais. A longa experiencia en educación deformativa demostra que un bo control da contorna permítenos construír todo tipo de persoas. A clonación non nos abre, por tanto, un novo camiño, xa que para o malvado todos os camiños estaban abertos hai tempo.

O problema, unha vez máis, non está na técnica e a prohibición da técnica equivale á morte do mensaxeiro. Como? en lugar de preguntar para que? preguntariamos. A clonación das ideas paréceme máis perigosa que a clonación dos xenes. Pero non podemos meternos no casco dalgúns, porque o que nos purifica a todos é impedir a clonación. Nesta marcha ilegalizaremos aos xemelgos.