Francisco J. Yndurain: "Recoñecer máis que diñeiro
Francisco J. Yndurain: "Recoñecer máis que diñeiro
Pois non sei... A verdade é que mo paso ben traballando, teño curiosidade e gústame moito resolver problemas. Quero saber como funcionan as cousas e diso ocúpase a física. Así que me gusta a física.
En realidade non é un camiño equivocado, pero tampouco o máis directo. Ocorre que naquela época --refírome á ditadura - en España, en concreto en Zaragoza, a física tiña un nivel moi baixo, e eu quería ter bos estudos. Por iso, despois dun ano estudando física, pasei ás matemáticas. Así que me licenciei na Universidade de Zaragoza e logo sacé a cátedra.
Logo volvín á física, e hai que dicir que desde entón o nivel da física en España mellorou moito. Agora é moi bo, nalgúns ámbitos estamos por encima da media europea. Por exemplo, estamos moi ben no que eu traballo, na física teórica das partículas elementais.
Levo máis de corenta anos publicando artigos científicos, e si, os últimos refírense a estas partículas subatómicas. Pero son corenta anos e nese tempo cambia moito un. Primeiro empecei coa física matemática, como é normal, porque era das matemáticas, e logo pasei a unha física máis fenomenológica, máis próxima ao experimento.
A distinción entre ciencia básica e ciencia teórica faise a miúdo e é certo que existe. Pero a experiencia de moitos anos demóstranos que as investigacións que se realizan na ciencia básica sempre supoñen un avance na ciencia aplicada. E iso é así, na medida en que moitas veces uno non o imaxina.
Por exemplo, na investigación de partículas elementais era necesario idear un detector paira detectar as partículas gamma. E logo este detector serviu paira detectar o cancro. De feito, a técnica denominada PET baséase nestes detectores e é extremadamente boa, moi precisa e detecta a enfermidade nas súas fases iniciais.
Mira, na investigación ocorre moitas veces o que lle pasou a Cristóbal Colón. Colón partiu ás Indias e no camiño atopáronse América. Na investigación ocorre o mesmo, cando vas en busca de algo corres o risco de atoparche co que non esperas. Iso si, paira iso é necesario traballar e estar atentos.
O outro día escoitei ao lehendakari Ibarretxe nunha conferencia. Referíase á ciencia e paréceme que aquí se toma bastante en serio o tema e que os investigadores reciben máis axuda que en moitos lugares de España.
Pero non todo é diñeiro. Por exemplo, eu co diñeiro non teño problemas. Un físico teórico non necesita moito diñeiro paira empezar, basta con ter un computador, una conexión paira recibir datos, un lapis e un papel paira facer cálculos. Outros, como os físicos experimentais, necesitan diñeiro paira avanzar.
Pero máis que diñeiro, necesitamos que nos tomemos en conta, que as administracións teñan en conta o que din os científicos. En calquera caso, a administración fai o que a sociedade demanda e parece que á propia sociedade non lle interesa demasiado a ciencia, polo menos non o suficiente paira gastar o diñeiro niso. Parece que hai outros temas que teñen prioridade nesta sociedade e non nos queda máis remedio que aceptar a este científico. Antes, cando estaba Franco, botabámoslle a culpa, pero agora toda a sociedade ten a responsabilidade.
Si, pero aí tamén temos dificultades. Por exemplo, co xornalista Juanjo da Igrexa fixen un oco en Localia. Trataba de explicar os temas científicos dunha maneira sinxela e atractiva, e pasabámolo moi ben facendo o programa. Creo que os espectadores tamén lles gustaban. Pero un día a alguén se lle ocorreu quitar o oco. No seu lugar, decidiron pór una serie de amor, e iso permitiríalles gañar máis espectadores! É un indicador do desinterese da xente.
Cos libros tiven máis sorte. Por exemplo, en 1998 déronlle o premio A Golondriz de humor intelixente a un dos meus libros. Quen anda aí? (Quen anda aí?) O título é, e non é de divulgación científica, senón de especulación. Fala da posibilidade de que haxa seres intelixentes fose do planeta Terra, da posibilidade de comunicarse con eles, etc. e a edición está esgotada.
Iso é. E, do mesmo xeito que a NASA, moitos outros utilizan esta idea paira xustificar as súas investigacións ou facer propaganda. Por exemplo, cando na Terra atópanse seres vivos en condicións extremas --frío ou calor extrema, concentracións de sales moi altos, radioactividade, etc.- é frecuente que se mencione a Marte. Si na Terra hai vida en condicións tan duras, é posible que tamén haxa vida no planeta vermello. Pero as condicións de Marte son moito máis duras que as da Terra.
Marte é bonito paira tomar vida alieníxena. Atópase preto da Terra, é aparentemente normal en comparación con outros planetas e percíbense indicios de que algunha vez tivo auga. Pero non ten atmosfera, fai moito frío e hoxe en día non hai restos de auga líquida, polo menos na superficie. Non cumpre, por tanto, coas condicións de ser un bo lugar paira vivir. Con todo, deben vender dunha ou outra maneira as investigacións que alí se realizan e a esperanza de atopar una vida alieníxena é a escusa perfecta.
O sistema universitario que temos é lamentable. O sistema de designación dos reitores é una demagogía. Por exemplo, os alumnos e o persoal da administración non teñen dereito a votar en ningún outro lugar, e é lóxico porque non teñen por que saber como funciona a universidade.
En EEUU, por exemplo, un comité elixe ao reitor. O Reitor, por exemplo, debe responder ante esta comisión, indicando en que gastou o diñeiro. En España, con todo, ninguén pide contas ao reitor e por iso a universidade está a perder o norte. E o que está claro é que os nosos mozos se merecen un mellor sistema.
Buletina
Bidali zure helbide elektronikoa eta jaso asteroko buletina zure sarrera-ontzian