Sorprendentemente, na cova de Lumentxa atopáronse pinturas do Paleolítico

2014/05/23 Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Giza zientziak

Con todo, ademais da localización das pinturas, as súas características fan especial o descubrimento, catro veces máis grandes que as de Santimamiñe, pintadas de ocres. “Están pintadas nun bloque de pedras desprendidas do teito, adaptadas ao relevo da pedra, de gran tamaño, duns 1,70 metros. Por tanto, son semellantes á arte rupestre de Ekain, Altxerri ou Pireneos; e máis cerca, diferentes das existentes en Santimamiñe, que están pintadas de negro e son catro veces máis pequenas”, explica Garate.

Esquema das pinturas de Lumentxa. Ed. Diego Garate

Garate lembra o día que viu por primeira vez. Era febreiro de 2012 e estaban a sacar fotos das covas paira formar un libro. “Cando fomos a Lumentxa vimos que a porta estaba aberta e entramos a comprobar o estado do interior. Como a cova está cerca do pobo, atopámonos co lixo deixado pola xente, e cando estabamos a atravesar a cova paira ver como estaba a entrada alén, atopámonos no camiño”.

Garate recoñece que o ollo paira ver as pinturas debe ser “adestrado”. “Foi escavada en 1926 por Joxe Mel Barandiaran, de onde pasou unha chea de xente. Pero non son fáciles de ver, a escala é moi grande e están adaptados ao relevo, sobre eles escritos e téñenos... non é de estrañar que quede desapercibido. Nós, con todo, vímolo moitas veces e grazas a iso démonos conta de que alí había un bisonte. Primeiro vimos o máis grande e logo os demais”.

Posteriormente iniciouse a investigación, xunto con outros arqueólogos, como Aitor Ruiz, da Universidade de Cantabria. “De feito, este tipo de investigacións sempre se realizan por duplicado, é dicir, dous grupos facemos a mesma investigación porque pola contra hai risco de non ver algo”.

Non puideron realizarse dataciones, xa que non están feitas de materia orgánica, senón de ocres (polo que non é posible utilizar a proba do 14 de carbono), nin tampouco están recubertas de calcita (non puideron utilizar entón o método uranio/torio), pero polo seu estilo teñen claro que son do período Madeleine, é dicir, fai uns 12.000-14.000 anos.

Outras xoias

Durante a escavación, os arqueólogos atoparon outras sorpresas. Garate destaca o almacén de ocre: “Até entón non o vin. Entre o gran bloque e outras pedras atópase un gran almacén de ocre dun metro de diámetro. É lóxico pensar que iso é o que se utilizou paira facer pinturas”.

Ademais, metidos nun buraco dunha parede, atoparon a febre. “E iso si, creouse calcita na pel e non se pode sacar”, afirmou Garate.

Diego Garate é arqueólogo do Museo de Arqueoloxía de Bilbao e traballa no Centro de Investigación sobre Evolución Humana CENIEH, Joseba Ríos, que xunto a Aitor Ruiz publicou o estudo na revista Kobie da Deputación Foral de Bizkaia.