Poucas mulleres en experimentos

2009/06/27 Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

• Osasuna
• Farmakologia
• Medikuntza
• Etika
• Giza zientziak

Os datos son claros e indiscutibles. Con todo, as opinións foron moi variadas. Algúns creen que é normal que haxa menos mulleres que homes que participen neste tipo de experimentos, normal e conveniente, paira protexerlles de posibles danos. E é que consideran que as mulleres poden ter máis e máis graves efectos secundarios. Ademais, hai que ter en conta que durante o experimento algunhas mulleres poden quedar embarazadas, nestes casos o tratamento pode afectar o feto.

Este tipo de argumentos non son novos. É máis, por estas razóns, antes as mulleres non participaban nas probas clínicas dos medicamentos. Pola súa protección. Máis tarde, con todo, víronse prexudicados. O exemplo máis coñecido é o caso da talidomina. A talidomida foi comercializada en 1958 paira tratar o insomnio e a ansiedade. Tamén o facían as mulleres embarazadas paira paliar as molestias ocasionadas polo embarazo. Non sabían que esta sustancia provocaba malformacións no feto e naceron miles de nenos con algunha malformación.

Desde entón as mulleres tamén son consideradas nos experimentos. Así o demostraron, por exemplo, que a aspirina non ten o mesmo efecto en homes e mulleres. Nun estudo realizado en 1982, comprobouse que o risco de sufrir un infarto reducíase nun 44% a diario cunha dose de aspirina. Esta investigación durou 5 anos e contou coa participación de 20.000 médicos de todo o mundo. Todos os voluntarios das sesións clínicas dirixidas por eles eran homes.

Vinte anos despois, en 2005, volveron investigar con 40.000 mulleres sas. E viron que a aspirina non afecta por igual ás mulleres, en concreto, antes da menopausa a aspirina non ten ningún efecto protector, pero si despois da menopausa.

Por tanto, teoricamente, o número de mulleres que participan nos experimentos debería ser proporcional á incidencia da enfermidade en estudo sobre a poboación, e así o aconsellan as institucións sanitarias. Con todo, as recomendacións non se converteron en normas e, aínda que na práctica pasaron décadas desde que se produciu o talidomida, o número de mulleres que participan nas probas clínicas ha diminuído.

Un terzo menos do suficiente

Reshma Jagsi é oncólogo da Universidade de Michigan e, ao investigar tratamentos contra o cancro de mama, case a totalidade das persoas que participan nos seus experimentos son mulleres. Ocorréuselle estudar que pasaba nos estudos doutros cancros. Así, fixouse en sete tipos de cancro, dos cales seis estaban infrautilizadas, un terzo menos do suficiente. Por exemplo, o 45% dos casos de cancro de pulmón danse en mulleres, pero en sesións clínicas só o 31% dos participantes.

E a separación non só se dá no número de participantes. Por exemplo, algúns medicamentos teñen mellores resultados en mulleres que en homes, pero non se teñen en conta. En palabras de Jagsi, o que ocorre nas mulleres considérase una "desviación do estándar" e non se investiga.

Doutra banda, ás veces ofrécense menos mulleres que homes paira ser voluntarias, polo que Jagsi propón que se estude por que. De feito, sospeita que as mulleres con nenos poden ter dificultades prácticas (con quen deixalo mentres nenos, como organizalo...). A Jagsi parécelle oportuno conceder axudas paira superar estes inconvenientes.

Pendente de ver se o estudo de Jagsi afectará á participación das probas clínicas. Polo momento resucitou o debate.

Publicado en Gara