Osasungintzako adimen artifizialeko sistemen alborapena arintzeko Europako kontrolak ez dira nahikoa

Adimen artifizialean oinarritutako osasun-sistemetan alborapena arintzeko Europak ezartzen dituen kontrolak ez dira nahikoak. Ondorio hori atera dute, besteak beste, Iñigo de Miguel Beriain (EHU) eta Guillermo Lazcoz Moratinos (Karlos III.a Osasun Institutua) ikertzaileek, Bioethics aldizkarian argitaratu duten azterketan. Ikertzaileek politika alternatiboak proposatu dituzte sistema horietako alborapen-arazoari aurre egiteko.

Adimen artifizialeko sistemak gero eta gehiago erabiltzen dira diagnostikoak egiten laguntzeko, edo pazienteei hobekien egokitu daitezkeen tratamenduak gomendatzeko. Baina sistema horiek badituzte arriskuak ere. Arazo nagusienetako bat alborapenak dira. Adibidez, demagun larruazal oso argia nagusi den populazio bateko pertsonekin entrenatutako sistema bat erabiltzen dugula; sistema horrek alborapen nabarmena du, ez baitu ondo funtzionatzen beltzaranagoak diren larruazalekin. Alborapenak arazo larria dira osasun-arloan; izan ere, zehaztasuna galarazteaz gain, bereziki eragiten diete biztanleriaren sektore jakin batzuei.

Alborapen horiek arintzeko politikak aztertu dituzte De Miguelek eta Lazcozek. Politika horiek Adimen Artifizialari eta Osasun Datuen Europako Esparruari (ODEE) buruzko Europako araudi berrietan daude jasota. Eta ikertzaileek ikusi dutenez, osasun-produktuei buruzko Europako araudia desegokia izan liteke teknikoa ez ezik soziala ere baden erronka honi aurre egiteko. Nabarmendu dute osasun-produktuak egiaztatzeko modu asko AArik ez zen garaikoak direla.

Ikertzaileen ustez alborapen-arazoak zuzentzeko bide egokiena ez da datu-kopurua handitzea. Soluzio erredukzionista da hori, haien usez. Eta, gainera, estrategia horrek arriskuak ditu, batez ere pribatutasunarekin lotutakoak. Bestalde, ohartarazi dute datu gehiago behar badira, datu horiek non eta nola prozesatzen diren ongi aztertu behar dela.

Bestetik, ikertzaileek nahitaezko balioztatze-mekanismoak sartzeko aukera iradoki dute artikuluan. Mekanismo horiek diseinuaren eta garapenaren faseetan ez ezik, merkaturatu ondoren ere aplikatuko lirateke. Esaterako, proposatzen dute sendagai berrien funtzionamendua eskala txikian probatzen den bezalaxe, AA sistemak ere, eskala handian probatu beharrean, adibidez, ospitale bakar batean probatu beharko liratekeela. Eta funtzionatzen dutela, seguruak direla eta abar ikusi ondoren, orduan zabaldu beharko lirateke beste toki batzuetara.