Zientzia eta teknologiako ikasketak bultzatzeko estrategiak, “Zientzia eta teknologia hezkuntzan” mintegian

Mintegiko partaideak Miguel Angel Sanzen hitzaldian

Rakel López

María Teresa Nuño, Euskal Herriko Unibertsitateko Zientzia Esperimentalen Didaktikako katedradunaren hitzaldiarekin hasi zen jardunaldia. Bigarren Hezkuntzako zientzia-irakaskuntzari buruz jardun zuen Nuñok. Zientzian alfabetatzearen garrantzia azpimarratu zuen. Izan ere, zientziaren irakaskuntzak zenbait ezagutza soil baino gehiago ematen die. Zientzia eta teknologiaren ulermena oso erabilgarria da eguneroko esperientziari zentzua eman eta interpretatzeko.

Azken batean, Nuñoren arabera, Bigarren Hezkuntzan ez da bilatzen zientzialari izango direnak prestatzea edo trebatzea, baizik eta herritar arrunten jakintza zabaltzea.

Ondoren, Beatrice Boots herbeheretarrak hitz egin zuen. Herbehereetako Beta Techniek plataformako zuzendariordea da Boots. Ikasleak zientziara, teknologiara, ingeniaritzara eta matematikara erakartzeko herrialde hartan egin dituzten saiakeren berri eman zuen. Hain zuzen, 2004an Herbehereetan abiarazi zuten Delta planaz aritu zen batik bat. Plan horren helburu nagusia zen ikasle gehiago bideratzea zientzia eta teknologiako ikasketetara. Horretarako, Herbehereetan zientzia-ikasketetan ikasle gehien zituzten ikastetxeak aukeratu zituzten lan egiteko, alegia, ikasle-kopuru hori handitzeko. Bootsek aipatu zuen herrialde batek, ikerketan eta berrikuntzan aurrerakoia izateko, ezinbestekoa duela bere ikasleek zientziarekin eta teknologiarekin lotutako ikasketak egitea.

Hurrengo hizlariak, Jon Irazustak —EHUko Euskara eta Eleaniztasunaren saileko errektoreordea—, unibertsitateko zientzia eta teknologiaren irakaskuntzaz hitz egin zuen. Iraganeko eta etorkizuneko EHUko irakaskuntza alderatu zituen. Azpimarratu zuen iraganean irakaskuntza masifikatua eta magistrala zela. Etorkizunean gero eta gehiago gailenduko den irakaskuntzan, ikasle gutxiago egongo dira, ikasleek mintegi eta aurkezpen gehiago egingo dituzte, praktika gehiago egiteko aukera izango dute, enpresa-munduarekin harreman handiagoa izango dute eta abar. Irazustak adierazi zuen gaur egun batetik besterako trantsizio-prozesuan gaudela.

Partaideak hitzaldi batean (Argazkia: Rakel López)

Ondoren, Vicente Atxak —Mondragon Goi Eskola Politeknikoko zuzendari nagusia— Mendeberri proiektua azaldu zuen. 2000. urtean Mondragon Unibertsitatean abiarazi zuten hezkuntza-eredua da Mendeberri proiektua. Ikasleek ezagutza teknikoaz gainera ezagutza osagarriak eskuratzea du helburu. Alegia, talde-lana, komunikazioa, arazoak konpontzeko gaitasuna, lidergoa, erabakiak hartzeko gaitasuna, baloreak (parte-hartzea, ardurak...) eta hizkuntzak sustatu nahi ditu. Funtsean, proiektuaren ideia nagusia hau da: “Ez irakatsi, ikas dezaten utzi”.

Horretarako, besteak beste, Mondragon Unibertsitatean eskola magistralak gutxitu dituzte, ariketa eta praktika gehiago txertatu dituzte, eta talde-lana bultzatu dute. Horiek guztiak hartzen dituzte kontuan ikasleak ebaluatzeko; ez irakasgaiak bere horretan.

Tecnaliako merkatu- eta teknologia-arduradunak ere —Miguel Angel Sanz— hartu zuen parte mintegian, zientzialariek eta ikertzaileek enpresarekin duten harremana gaitzat harturik. Sanzen ustez, zentro teknologikoentzat ezinbestekoa da tituludun berriak kontratatzea. Horren harira, azpimarratu zuen “berdin” zaiela tituludun horiek zer prestakuntza-maila duten. Alegia, kontratatzeko jendea izatea dela zentro teknologikoen premia handiena. Izan ere, zientzia eta teknologiako gaiekin zerikusia duten ikasketak egiten dituztenen kopurua nabarmen jaitsi da azkenaldian, eta egoera horri buelta emateko zenbait jarraibide eman zituen.

Azkenik, Pello Urangak —CEITeko Tratamendu Termomekanikoen taldeko ikertzailea— hitz egin zuen. Gaia, gizarteak ikertzaile izan daitezkeenengan duen eragina. Ikertzaile izateak dituen alde onak eta txarrak azaldu zituen, eta, horren harira, agerian utzi zuen gaur egun unibertsitateek duten ikertzaile falta. Ikerketa eta gizartea nolabait hurbiltzeko zer egin genezakeen ere azaldu zuen. Urangaren ustez, ikerketaren mundua hasiera-hasieratik erakargarri egin behar zaie ikasleei, eta ikerketak lan-aukera serioak eskaintzen dituela iritsarazi behar zaie.

Kultura zientifikoaren Elhuyar Laborategiak antolatzen duen bigarren mintegia genuen hau, eta gizartean kultura zientifikoa sustatzea zuen helburu.