Eúscaro correcto en ciencia e técnica

2003/01/01 Mendiburu, Joana - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Bibliografia

Segundo o propio título, o libro está formado por criterios e normas paira o uso do eúscaro correcto na ciencia e a técnica e José Ramón ten claro a quen vai dirixido: “Fixemos o libro paira os usuarios e non paira as linguas. Creemos que os usuarios son sobre todo físicos e matemáticos que traballan en institutos, ikastolas, universidade…”.

Por tanto, con este libro quíxose dar resposta aos problemas concretos que os usuarios atopan no seu traballo diario. “Por exemplo, como ler una fórmula que aparece na lousa en eúscaro ou que tipo de redacción dar a un problema para que estea correctamente escrita. Tratamos de dar resposta a estes problemas prácticos”.

Título:
Eúscaro científico técnico.
Algúns recursos lingüísticos
Autores:
Martxel Ensunza,
José Ramón Etxebrria,
Editorial Jazinto
Iturbe:
UEU Nº
páxinas:
458

En opinión de José Ramón, aínda que é sobre todo un libro de consulta, no primeiro capítulo hai una parte histórica que é agradable de ler. O outro é, sen dúbida, consultable cando se ten algunha dúbida.

Un libro de dous partes

O libro consta de dous apartados principais. Na primeira, analízase a lectura de expresións matemático-físicas. É dicir, como ler a fórmula matemática que aparece na lousa. Segundo José Ramón, “tanto en castelán como en francés e inglés, XIX. Existe una longa tradición que se arraigou desde a creación das escolas de maxisterio no século XIX. Os mestres recibiron expresións na escola normal, é dicir, na escola normalizada. É evidente que os vascos non tivemos una escola normal de maxisterio e até a nosa xeración non se deu ningún paso cara á normalización”.

O libro é un paso máis neste camiño e una das súas principais achegas son as tres normas que se dan paira ler os símbolos. A primeira regra refírese aos símbolos simples, a segunda aos símbolos estruturados (cando dentro do símbolo hai elementos como o lim) e a terceira ás cadeas de símbolos.

Ademais, explicaron como se deben ler e pór como modelo todas as fórmulas matemáticas que aparecen no bacharelato e o primeiro ano universitario.

Na segunda parte, os autores traballaron casos máis concretos por capítulos. Entre elas, traballáronse técnicas de creación léxica, lóxica de unidades lexicales complexas, problemas que poden causar os números na linguaxe, magnitudes, unidades e abreviaturas, elementos de xeometría, catálogo de símbolos e signos e problemas de química. Non hai que dicir que o libro trata o eúscaro da ciencia e a técnica na súa totalidade, analizando a oralidad, a escritura e a creación de novas palabras.

Motivo do libro

Á hora de preguntarse se o libro foi elaborado coa intención de cubrir un oco, José Ramón tratou da “prehistoria do libro”. Na súa opinión, “este esforzo non é só noso. Fai uns 35 anos púxose en marcha o traballo coa creación das ikastolas”.

José Ramón Etxebarria, uno dos autores do libro.

Por iso, na primeira parte do libro analizáronse os traballos publicados desde aquel inicio até a actualidade. Os primeiros froitos deste traballo son uns libros de matemáticas que se publicaron fai uns 20 anos. Por exemplo, o libro de matemáticas foi elaborado por Mikel Zalbide e o belo traballo realizado por UZEI.

Martxel Ensunza, uno dos autores deste libro, recolleu o material cando comezou a impartir o eúscaro técnico como materia na universidade. A UEU realizou tres publicacións desta obra, tan especializada e sorprendente, e hoxe está esgotada.

Tras un longo percorrido pola intención de publicar una nova edición deste traballo, os autores realizaron finalmente una labor de actualización e complementación do libro, recollendo as últimas normas de Euskaltzaindia e as tendencias actuais.

En palabras de José Ramón, “o noso traballo facilitouse moito nos últimos vinte anos. Ao redor da UEU hai dous grupos de traballo principais, uno na contorna de Elhuyar en Donostia e outro na contorna da Facultade de Ciencias en Leioa. Ambos publican bastantes veces, polo que un coñece o outro. Así, facemos practicamente as mesmas opcións terminolóxicas e creo que as expresións tamén están bastante estandarizadas. Creo que é bo que o estilo científico estea bastante unificado para que os usuarios consideren os conceptos como normais”.

Con todo, ademais dos traballos publicados anteriormente en eúscaro, tamén se tiveron en conta as linguas da zona. “Analizamos con moito coidado as linguas internacionais da nosa contorna, especialmente o inglés, o castelán e o francés”.