Efectos da pesca con cianuro

2001/12/02 Kortabarria Olabarria, Beñardo - Elhuyar Zientzia

• Arrantza

Aínda que existen moitos sistemas de captura de peixes, o uso do cianuro é máis prexudicial que o resto.

Existen moitos sistemas de captura de peces. Todos son prexudiciais, pero o dano que algúns poden causar convértese en inmenso. Só hai que preguntar aos pescadores vascos. Con todo, no mar existe un peor hábito ou sistema que a pesca pelágica. Una delas é sen dúbida a pesca con explosivos.

Este sistema de pesca totalmente prohibido afecta non só aos peixes, senón a todo o que rodea aos mesmos. Nos arrecifes dos mares tropicais adóitase pescar desta maneira. En consecuencia, dánase a coral arrecifal, morren as estrelas do mar, as ameixas, os carafio… en definitiva, a vida nos arrecifes morre.

Si a pesca provocada pola explosión é destrutiva, paira os arrecifes dos mares tropicais o uso do cianuro está a facerse aínda máis destrutivo paira a pesca. Trátase dunha técnica de pesca moi utilizada. A técnica non presenta ningunha dificultade. Os mergulladores descenden aos arrecifes e dispersan o cianuro nas rendijas. Os peixes, sen poder respirar, crecen —claro, o resto dos seres vivos dos arrecifes morren—. Os pescadores, a través das redes, recollen todos os peixes que chegan á auga. Posteriormente deposítanse en envases de plástico cheos de auga. A maioría deles non conseguen sobrevivir, pero dá igual, aínda que só uns poucos queden atrapados, a pesca é rendible.

Os peixes que viven en mares tropicais son cada vez menos debido ao comercio da pececilla.

Algúns dos peixes sobreviventes levan aos caros restaurantes de Europa, Estados Unidos ou Asia para que nos seus menús teñan peixe fresco, mentres que o resto envíanse aos acuarios privados de xente rica para que estean expostos. Sen dúbida, o uso destas técnicas de pesca está a provocar que o destino dos peixes tropicais sexa desafortunado, pero o dos arrecifes non está a ser mellor. De feito, as explosións ou o cianuro destrúen os ecosistemas de arrecifes de coral.

O cianuro mata a todos os animais e plantas, especialmente ás corais, especialmente sensibles ao cianuro. O espectáculo é decepcionante. Como tentando fuxir da acción do cianuro, as corais liberan a membrana mucosa e morren pouco despois. A longo prazo a situación é aínda máis penosa, porque a coral necesita moitos anos paira crecer. Segundo os expertos, as cabezas de coral máis grandes poden ter preto de 100 anos. Por tanto, aínda que en leste mesmo momento lográsese frear a pesca de cianuros, os descendentes non poderían ver una especie de corais como os actuais.

O experto Roger Payne traballa no veleiro de investigación Oddisey. Nestes momentos está na zona de Guinea. El conta o que está a suceder nos mares tropicais: "Atopeime cunha persoa que utilizaba esta técnica pesqueira e tiven a oportunidade de falar con ela. El non utilizaba cianuros, senón cloro.

Á parte dos peixes, o cianuro mata toda a vida nos arrecifes.

Entón estaba a traballar en Hawaii e un dos colaboradores do proxecto era o mergullador. Traballou moito na zona de Hawai, ata que empezou a pescar peces tropicais de arrecifes paira encher o peto. Paira os xaponeses que viven na zona de Hawaii, este tipo de peixe é un capricho e el dicía que podía vender todo o que querían.

Baixaba até os arrecifes de coral cun perfumero cheo de cloro. Cando vía peixes, dirixíaos cara aos arrecifes para que se escondían. Achegábase e acciona o perfumero e envía o cloro cara ás gretas dos arrecifes.

Pasados uns minutos, recollía os peixes que estaban a medio soño. El deuse conta de que estaba a matar aos arrecifes, xa que nos arrecifes nos que actualmente só hai un coral morto era pescador. Confesoume que paira atopar peixes tiña que moverse nos arrecifes dos arredores de Hawai, xa que para que os peixes poidan sobrevivir necesitan un coral san.

Cando eu coñecina, aquel home levaba xa media ducia de anos utilizando esta técnica pesqueira, e percorrera case toda a illa. Aínda que pareza incrible, aquel home e dous dos seus acompañantes destruíron máis de 300 quilómetros de arrecifes. Xa non vive en Hawai, xa que atopou en Florida un traballo que gañaba máis con menos perigo".

Cambiar de oficio non é nada sorprendente. De feito, nas proximidades de Hawai xa non se pode practicar este tipo de pesca, polo menos de forma rendible, xa que a maioría dos arrecifes da zona están semi-mortos. Con todo, paira os arrecifes estes non son bos tempos. Este mergullador cambiou de oficio, pero outros o fan. O problema é que xa non están en Hawai, fóronse a outros lugares.

A ONU tamén preocupada

A globalización dos problemas dos arrecifes coralinos é una realidade cada vez máis evidente. A propia ONU, no seu último informe sobre o medio ambiente, fíxoo público. O Atlasa dos Arrecifes de coral fixo a conclusión de que un terzo dos arrecifes do mundo corren perigo.

A superficie de arrecifes de coral no mundo é de 284.300 quilómetros cadrados repartidos en 101 países. Segundo o informe, os arrecifes coralinos son menos do esperado e están en perigo pola actividade humana e o efecto invernadoiro. Segundo o informe, os arrecifes coralinos son importantes paira os seres humanos, xa que a cuarta parte das especies mariñas viven neste tipo de zonas e os compoñentes paira a fabricación de certos medicamentos salguen deste tipo de sitios. Por exemplo, os compoñentes da medicación anti-sida TR e algúns dos produtos utilizados na investigación do cancro obtéñense en arrecifes de coral.

A velocidade de destrución está a ser vertixinosa e, en nome do negocio rápido, o home, de novo, levanta pedras ao seu tellado. De feito, segundo os expertos, un arrecife en bo estado pode achegar anualmente 15 millóns de toneladas de peixe e marisco por quilómetro cadrado, o que supón una alimentación suficiente paira 2.500 persoas. E non só iso, en moitos países os arrecifes son necesarios paira atraer turismo, fortalecer a pesca e protexer a costa da erosión e as tormentas. Non son poucas as razóns paira coidar un pouco máis a coral.

Destrución global

O relato das liñas contiguas a Roger Payne xera incapacitación e rabia. Pero o de Hawai non é o único caso. Quizais a situación en Filipinas sexa peor.

As autoridades locais creen que en Filipinas preto de 3.000 persoas utilizan o cianuro para pescar. Considérase que cada un deles matará diariamente a uns 50 cabezas de coral. Dise que traballan 255 días ao ano, polo que se ve que multiplican e morren 34 millóns de cabezas de coral cada ano. Claro, iso nun só ano, pero en Filipinas a pesca con cianuro comezou en 1950. A estimación non é directa, xa que desde o principio non 3.000 persoas dedicáronse ao cianuro pesqueiro. En calquera caso, os expertos consideran que as cabezas de coral mortos polo uso do cianuro poden ser ao redor dun billón.

Debido ao comercio de peixes vivos paira acuarios ou restaurantes, a maioría do coral filipino está morto. Durante moitos anos as principais fontes de peces tropicais foron as Filipinas. Os peixes tropicais presentes e presentes na maioría dos acuarios do mundo son capturados en Filipinas. Pero iso xa está terminado, os seus arrecifes non son capaces de responder á demanda, están esgotados. Por iso, o mercado dos peixes vivos hoxe en día non está en mans de Filipinas, hai outros que compiten: Indonesia, Sri Lanka, Illas Maldiva, Micronesia… En todos estes lugares está a traballarse coa técnica pesqueira que utilizaron durante moitos anos en Filipinas, o cianuro.

Con todo, estes países tamén poden perder pronto o seu liderado. Por exemplo, o 80% dos arrecifes coralinos de Indonesia xa están danados pola mesma razón pola utilización de explosivos na pesca. A situación en Tailandia non é mellor, pero hai que engadir ás malas técnicas de pesca a presión que está a exercer o turismo na contorna, xa que se están construíndo demasiados hoteis e a sucidade empeza a chegar á mar en toneladas. Está claro que aos arrecifes deses países chegaralles pronto a morte.

Publicado no suplemento Natura de Gara.