En que está a Facultade de Químicas?

2000/09/01 Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Kimika
• Unibertsitateak

A Facultade conta con aproximadamente 80 profesores e 900 alumnos. Ofrécese a posibilidade de cursar a carreira de Química en cinco niveles. Nos dous últimos impártense ensinos especializados. Os alumnos poden elixir entre dúas especialidades: química básica e química macromolecular. A primeira especialidade está baseada en múltiples materias optativas. Deste xeito, o alumno pode elixir o espazo que desexa seguir paira aprender.

A segunda especialidade é a química de polímeros. Ao longo dos anos a facultade caracterizouse pola súa gran singularidade. De feito, a síntese destas moléculas realízase en moitas ocasións a partir de sustancias illadas do petróleo, polo que antigamente denominouse "petroquímica" paira referirse tanto á especialidade como á propia facultade.

As principais accións da facultade actual son a docencia, a investigación e as relacións externas. Merece a pena explicar o máis destacado de cada acción.

Ensino: polímeros

No tres primeiros cursos da carreira os alumnos reciben as materias básicas. Ademais da Química, nestes cursos impártense tamén Física, Matemáticas, Bioloxía e Xeoloxía. Una vez recollidos os conceptos básicos da química en tres anos, os alumnos deben elixir. Como se indicou, a especialidade máis destacada da facultade son os polímeros. De feito, era a especialidade do fundador Gonzalo Martín Guzmán e puxo en marcha a facultade paira traballar este ámbito. Por tanto, na especialización dos dous últimos cursos pódese aprender as características máis importantes dos polímeros desde o punto de vista da produción, a análise, a análise de propiedades mecánicas e químicas e as aplicacións.

Esta materia convértea nunha Facultade especial de Química de San Sebastián, xa que no Estado non hai ningunha outra que ofreza esta especialidade. Ademais, na industria química actual os polímeros teñen una gran importancia. En moitos casos ocuparon espazo a metais e aliaxes.

Moitos dos novos materiais son polímeros ou se crean mediante a transformación de polímeros.

Pero que son os polímeros? As moléculas pequenas (monómeros) son moléculas xigantes formadas por enlaces entre si (polímeros). Desta forma pódense formar cadeas ou redes moleculares. Estas formacións singulares presentan unhas características físicas e químicas moi peculiares. Coa mesma composición química, as características mecánicas varían moito en función da lonxitude das moléculas. Ademais do estado sólido e líquido, algúns tamén se atopan en estado “xel”. Doutra banda, se se mesturan algúns aditivos convértense en plásticos.

Pero ademais dos plásticos, moitos dos materiais habituais na nosa vida son polímeros. Resinas, adhesivos e pinturas son as máis comúns. Teñen aplicacións tanto en medicamento como en enxeñaría. Practicamente pódese dicir que cada característica física e química ten a súa propio polímero. Os polímeros requiren duns estudos extraordinarios, xa que en xeral non actúan como outras moléculas.

Investigación: grupos de alto rendemento

O Goberno Vasco designa anualmente aos grupos universitarios de investigación de alto rendemento. Paira iso, elixe un xurado secreto formado por investigadores do Estado. A función deste xurado é analizar o labor dos grupos universitarios da Comunidade Autónoma do País Vasco. É una medida de calidade da investigación.

O criterio de avaliación da investigación baséase no número de artigos científicos publicados por cada grupo de traballo e no índice de impacto destas publicacións. Se se supera o número de artigos e a calidade mínima, este grupo considérase "grupo de alto rendemento". A súa aprobación outorga ao grupo varias prioridades á hora de solicitar diñeiro paira novos proxectos.

O número de grupos de alto rendemento varía segundo a investigación realizada. En canto ao ano 1999, na Comunidade Autónoma do País Vasco foron dezaoito os grupos que recibiron esta distinción. Dese dezaoito, sete pertencían á Facultade de Química de San Sebastián, é dicir, o 39% eran dunha soa facultade. Este dato é representativo do nivel de investigación realizado no mesmo.

Os directores dos grupos designados foron: J. M. Asua (Enxeñaría Química), P. M. Etxenike (Física Teórica), J. Colmenero (Física dos Sólidos), C. Palomo (Química Orgánica), T. Fernández (Electroquímica), J. M. Ugalde (Química Cuántica) e F. P. Cossío (Química Orgánica).

Relacións externas: Donostia International Physics Center

O Departamento de Física da facultade goza de gran prestixio. De feito, os dous xefes de departamento, Pedro Miguel Etxenike e Juan Colmenero, son investigadores de gran relevancia.

Etxenike recibiu, entre outros, os premios do Príncipe de España e do Instituto Max Plank de Alemaña. O señor Colmenero recibiu o premio Munibe que outorga a Real Sociedade Bascongada de Amigos do País o ano pasado. A proposta de Etxenike, entre eles púxose en marcha o proxecto Donostia International Physics Center (DIPC). A inauguración do centro tivo lugar o pasado 27 de abril. Foi entón cando Heinrich Rohrer, premio Nobel de Física de 1986, ofreceu una conferencia.

Os patrocinadores económicos son o Departamento de Educación e Industria do Goberno Vasco, a Deputación Foral de Gipuzkoa, o Concello de San Sebastián, Kutxa e a Universidade do País Vasco. O orzamento inicial é de 60 millóns, pero co paso dos anos espérase que a entidade creza.

Trátase dun proxecto baseado na Escola de Trieste e outros similares. O obxectivo principal é fomentar as relacións internacionais entre físicos. Deste xeito, porá a disposición dos investigadores de aquí axudas paira saír ao exterior e vir de fóra. Da man, os científicos locais que investigan no exterior poderán volver.

A creación do centro foi encomiada. Ten grandes vantaxes. Por exemplo, a sede está situada no campus de Donostia. Desta maneira terá relación directa coa universidade. Isto pode resultar adecuado á hora de organizar conferencias e congresos. O DIPC poderá utilizar a infraestrutura universitaria. Aínda está en fase de crecemento e están pendentes de ver os resultados. Con todo, hai que consideralo un proxecto moi valente.