Que facer cos residuos de plástico multiusos?
2001/11/11 Mendiburu, Joana - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa
Desde a páxina do xornal levanta a cabeza e mira ao lugar no que mira, que si che atopas con algo de plástico. Os plásticos teñen una gran lixeireza e manejabilidad e por iso son tan utilizados, pero non son tan ecolóxicos. As dificultades paira reciclar os plásticos son aínda moitas, e os investigadores afirman que finalmente o ideal será producir plástico biodegradable.
É evidente que vivimos rodeados de plásticos. Todo está cheo de plásticos, empresas, almacéns, oficinas, carros da compra, mesmo agricultura. Os sectores industrial e de servizos e os residuos domésticos son as principais fontes de residuos plásticos. Entre ambos, o 93% do volume de residuos plásticos xéranse e o 7% restante procede da agricultura.
Segundo o informe elaborado polos profesores e investigadores da Universidade do País Vasco, María José San José Alvarez e Sonia Alvarez Pérez, desde 1993 até 1999, o consumo de plástico no Estado español ha aumentado considerablemente. En 1992 o consumo de plástico por persoa era de 59,1 kg e en 1999 de 102 kg. Como consecuencia, en 1999 producíronse máis de catro millóns de toneladas de plásticos e o 75% dos residuos sólidos urbanos foron envases de plástico.
Con todo, todo o que se utiliza na lei da sociedade de consumo, cedo ou tardío, é tiralo ao lixo, e o caso dos residuos de plástico non é una excepción, senón que terminan xunto co resto dos residuos ou, no mellor dos casos, no recipiente verde ou amarelo da rúa.
Os produtos plásticos teñen una vida útil curta, pero permanecen no lugar de vertedura sen degradarse. En consecuencia, en lugar de depositala nos vertedoiros, os expertos e políticos tiveron que atopar outras solucións. Una destas solucións podería ser a incineración, pero ao emitir compostos contaminantes e tóxicos non se ve con bos ollos. En canto á reciclaxe, é un camiño cheo de obstáculos, xa que ademais da diversidade de plásticos, os produtos non sempre están compostos por un único composto. A solución será un plástico biodegradable?
Problemas da reciclaxe
As formas de reciclaxe do plástico son a reciclaxe mecánica e a valoración enerxética. O primeiro é o sistema máis antigo e nas 84 plantas de reciclaxe existentes no Estado recíclase o 10% dos residuos de plástico. A valoración enerxética, pola súa banda, só recicla un 5%. O 85% restante termina en vertedoiro.
Na Comunidade Autónoma do País Vasco no ano 1994 xeráronse 5.495 toneladas de residuos de plástico das cales só se reciclou o 35,5%. Na actualidade, grazas ás campañas de reciclaxe, esta porcentaxe aumentou, pero aínda non hai infraestruturas adecuadas. A recollida, o transporte e a aceptación do material non están sistematizados e, ademais, a cantidade de plásticos e o seu uso dificulta aínda máis a reciclaxe.
Uno dos principais problemas paira a reciclaxe de plásticos é que o plástico chegue mesturado con outros produtos á planta de reciclaxe. Por exemplo, paira reciclar o poliestireno que hai nos frigoríficos, primeiro hai que retirar o líquido da neveira, polo que, a pesar das grandes posibilidades, apenas se recicla. O mesmo ocorre coa PVC de uso agrícola. A PVC utilizado na fabricación de invernadoiros e películas e tubaxes de polietileno mestúrase con grandes cantidades de terra e produtos fitosanitarios, sendo a limpeza custosa. Os residuos de plástico industriais, pola contra, atópanse ben clasificados, pouco degradados e limpos, constituíndo un material de reciclaxe moi útil.
O transporte tamén é un obstáculo paira a aposta pola reciclaxe, sobre todo no caso de plásticos de baixa densidade. En canto ao poliestireno soprado, dada a súa baixa densidade, a instalación debe situarse cerca do lugar de obtención do residuo, xa que pola contra os custos de transporte dificultan a viabilidade do proceso.
Ademais destas dúas principais barreiras, cabe mencionar os altos custos da enerxía paira a reciclaxe, as diferenzas entre as lexislacións nacionais, a non aceleración no uso de residuos reciclados e a falta de impulso paira fomentar ideas de reciclaxe.
Paira cando un plástico biodegradable?
O que está claro é que cada vez se utilizará máis materia con propiedades adecuadas paira calquera aplicación. Pero se a degradación é tan difícil e ao queimarse libéranse moitos compostos contaminantes e tóxicos, que facer paira non danar tanto o medio ambiente? A resposta é a creación dun plástico biodegradable con interesantes propiedades dos plásticos até agora, e niso están a traballar investigadores de diferentes laboratorios. Italia desenvolveu un sistema de fabricación de plástico biodegradable do 92,7%. Este é o maior grao de biodegradabilidad alcanzado até a data.
O sistema de fabricación de plástico de alto nivel de biodegradabilidad foi desenvolvido por un equipo de científicos do Departamento de Biotecnoloxía da Universidade de Milán. O compoñente principal é o extracto de cortiza natural que se degrada en menos de vinte días e que ademais non emite CFCs (clorofluorocarburos) á atmosfera. Este novo plástico pode descomporse en auga e dióxido de carbono.
O responsable do proxecto é a catedrática Luca Mattia. Mattia explicou que o nivel máximo alcanzado nos ensaios realizados até a data foi do 60%, en todos eles emitíase CFC. Nesta ocasión conseguiron chegar ao 92,7%, sen emitir contaminantes. Segundo os expertos, este plástico será un dos produtos máis importantes da industria no futuro.
LEXISLACIÓN SOBRE RESIDUOS DE PLÁSTICO
En Europa cada vez hai máis residuos e é necesario solucionar este problema canto antes. Por iso, no marco do Quinto Programa Comunitario, a Unión Europea sinalou que os residuos, ademais de ser fonte de contaminación, deben ser vistas como materia prima secundaria. Por suposto, para que os residuos de plástico sexan útiles é imprescindible que se reciclen previamente.
Dado que os envases son o principal volume de residuos, a Unión Europea propuxo a Lexislación Europea 94/62/CE sobre envases. Os obxectivos desta lexislación son modificar a tendencia actual á xeración de tantos residuos, jerarquizar as opcións de xestión de residuos (priorizar as opcións menos xeradoras de residuos e potenciar a reciclaxe naqueles casos nos que iso non sexa posible) e finalmente, articular medidas de apoio. Os Estados dispoñen dun prazo de cinco anos paira aplicar a nova lei.
Como consecuencia da lexislación europea, no Estado español, a Lexislación sobre residuos de envases implantouse en 1997. Segundo esta lexislación, antes do 30 de xuño de 2001 era necesario reducir polo menos o 10% dos residuos de envase, reciclar máis do 25% e valorizar polo menos o 50%. Ademais, cada envase debería reciclarse un 15% en peso.
Neste momento, no Estado español, recíclase a metade dos residuos de plástico que se deben reciclar segundo a lexislación europea, xa que non existe una planificación adecuada e o plástico reciclado non é da mesma calidade que o plástico de primeira man. Ambos os tipos de plásticos entran en competencia e os plásticos reciclados só se utilizan cando non se necesita un plástico de calidade, como as bolsas de lixo ou os tubos de rega.
Diferentes tipos de plásticos
PVC (Cloruro de polivinilo) | Na agricultura utilízase principalmente paira a fabricación de tubos paira a construción ou a agricultura, perfís de persianas de cables, etc. |
LDPE (polietileno de baixa densidade) | Utilízase na agricultura paira a produción de películas e tubos e utilízase na industria paira a fabricación de paquetes e sacos industriais |
PP, (polipropileno) | Fabricación de sacos de abono e fabricación de pezas de inxección no automóbil |
HDPE, (polietileno de alta densidade) | Paira a fabricación de caixas de inxección, bidóns e tubos |
PS (poliestireno) | Paira electrodomésticos e láminas |
PET, (polietileno tereftalato) | Paira a obtención de filamentos únicos e outros e paira a fabricación de pezas de automóbil, aparellos eléctricos, electrodomésticos |
Publicado no suplemento Natura de Gara.
Gai honi buruzko eduki gehiago
Elhuyarrek garatutako teknologia
