DNA lixo ao lixo
2007/06/20 Carton Virto, Eider - Elhuyar Zientzia
Con todo, a pregunta non é correcta. Mellor devandito, as porcentaxes desta pregunta son erróneos. E moitísimo. De feito, nin o 2% do xenoma de cada unha das nosas células corresponde a xenes, nin o 2%. Por tanto, a pregunta correcta sería que é case todo o xenoma humano si non son xenes?
Esta pregunta pode ir acompañada dunha parte tan pequena do xenoma humano, por que teñen tanta importancia os xenes? E sendo tan pequena a parte do xenoma humano, demos máis protagonismo aos xenes do que lles corresponde? Os xenes teñen moita importancia, non hai dúbida. Os xenes son anacos de ADN que conteñen información para elaborar proteínas e as proteínas son traballadores básicos das nosas células, sen as cales deixamos de facelo. Coñecer os xenes é importante. En canto ao protagonismo que lles demos, cabe máis dúbida. Dedicamos unha gran cantidade de recursos a investigacións xenéticas que suscitaron un gran interese mediático e social. En consecuencia, falouse moito dos xenes, sobre todo nos últimos anos. Se foi máis do que lles correspondía… canto lle corresponde?
En calquera caso, diría que, igualando o xenoma cos xenes e deixando case todo o xenoma humano á marxe, abordamos o tema en xeral desde unha perspectiva máis restritiva do que fose posible. Aínda que non é de estrañar, se nos fixamos no nome dado a ese rexeitamento, xa que a ese 98% do xenoma humano chamóuselle DNA lixo.
O nome de DNA lixo foi creado polo genetista Susumo Ohno en 1972 no artigo titulado "So> "Junk" DNA in our Genome" (ADN "Zenbat Zabor" no noso xenoma). Ohno investigou os cromosomas e descubriu que ao longo da historia dos seres vivos producíronse duplicidades de material xenético. Estas duplicidades foron interpretadas por Ohno como un punto de partida para os novos xenes, como un mecanismo evolutivo. Segundo el, nesas partes duplicadas, por mutación, podíanse formar xenes que codificaran proteínas que podían ter novas funcións, pero, dado que a probabilidade de que isto ocorra era moi pequena, no ADN quedaba unha chea de copias redundantes que non codificaban nada por cada novo xene. Todas estas secuencias repetidas eran, por tanto, excedentes da evolución, restos de xenes desaparecidos, "experimentos errados". Por iso, a esas copias chamóuselles “ADN”, “ADN lixo” e deulles nome.
Pero o ADN lixo xa está en proceso de extinción. Sempre foi a maior parte da incerteza xenoma a existencia de secuencias sen valor, sen funcións, e a medida que se fixo máis caso, os investigadores foron atopando funcións posibles e importantes. A pesar de que a partir destas secuencias non se producen proteínas, si han visto que se produce ARN, creen que é posible que participe na regulación do xenoma, atribuír un papel importante nas características que caracterizan ao home e ao mono... En definitiva, parece que o concepto de ADN lixo é desechable, pero non só. Se algunha vez cremos que co descodificado dos xenes humanos acabouse o proxecto de xenoma humano, bótalle esa crenza ao lixo; non digamos a ilusión de entender o funcionamento do xenoma.
Publicado en Berrian.
