Moedas

1997/03/01 Irureta Azkune, Onintza Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Patenteak/Asmakizunak

Non é difícil explicar paira que serven as moedas. Sabemos perfectamente. Compramos e vendemos grazas ás moedas. Ao longo da historia o home actuou sempre nunha especie de comercio, pero non sempre utilizou a moeda, nin moito menos. Moito máis tarde se lle ocorreu ao ser humano utilizar as moedas.

A moeda baséase no intercambio, xa que a cambio da moeda recibimos algo do mesmo valor: comida, roupa, útiles de traballo, etc. Os seres humanos habemos chegado a un acordo paira facer a compravenda con moedas. De aí o éxito deste sistema de intercambio.

Díxose que non sempre se utilizou o mesmo sistema. Antigamente non se utilizaban moedas a cambio. No propio País Vasco, até hai pouco utilizáronse no ambiente rural galiñas, verduras, ovos e aceite. Polo menos no caserío, o diñeiro usábase moi pouco nas mans e o que non producían no caserío facíano a cambio de produtos domésticos.

Antecedente de moeda

En Europa e Oriente Medio fai case 4.000 anos usaban algo que tiña paira facer a moeda: os lingotes de cobre. Os nosos antepasados compraban a cambio de cobre o que necesitaban. No ano 700 a.C. o home atreveuse a facer as primeiras moedas. Segundo a lenda, no oeste de Asia Menor, celebrouse a primeira moeda en Lydia.

A técnica utilizada paira a elaboración da moeda é paira nós significativa, xa que actualmente as moedas realízanse de forma moi similar. Os inventores de Lydia elixiron ouro paira facer moedas. Primeiro tomaban a peza de ouro e facíana en pequenos anacos, pesando cada anaco. O seguinte paso era realizar moldes redondos de arxila de pouca profundidade.

Os anacos de ouro penetraban a esa profundidade e quentaban o ouro. O ouro fundido cubría todo o oco do molde de barro. Cando se arrefriaba o dourado extraíase e colocábase cada peza sobre o yunque. Mediante o troquel selábase a moeda de ouro. Uns terían a imaxe do rei ou raíña e outros a representaban. O obxectivo do selo era moi importante: garantía o peso e pureza do ouro. Aínda que empezaron a utilizar as moedas de ouro, non xurdiu o comercio con moedas. Estas moedas de ouro son as primeiras, pero os usuarios non se decataron da importancia do descubrimento.

O comercio con moeda comeza no segundo século antes de Cristo. Grazas ao poder do Imperio romano, a moeda expandiuse rapidamente por Europa. Ademais das moedas de ouro, empezaron a facer outras de menor valor, como as de prata e bronce.

Mentres aprendían cada vez mellor a profesión de facer moedas, moitos se formaron en facer moedas falsas. Algúns falsificadores fabricaban troqueles falsos e con estes moldes facían todas as moedas. Outros tomaban una moeda real e preparaban o molde; logo facían as moedas nese molde. De dúas maneiras, aínda que o falsificador é moi hábil, se analizamos ben a moeda, podíase adiviñar que era falsa.

Como se fan as moedas?

O proceso de elaboración das moedas é basicamente simple, pero dependendo da moeda hai algúns pasos que varían, ás veces engadindo e diminuíndo. Os pasos necesarios paira realizar as moedas son:

• Fundición: os materiais de moeda utilizados actualmente teñen moi pouco valor, xa que se utilizan metais baratos.
  

  Non salguen as moedas coa billa aberta. Con todo, utilizamos a moeda nas nosas mans. Os cartóns tamén creceron moito ultimamente e quizais algún día as moedas desaparecerán, quen sabe!
  Tanto o metal elixido paira a elaboración da moeda como os anacos de lingotes utilizados nos procesos anteriores introdúcense no forno e a mestura fúndese no forno. O metal fundido vértese aos moldes para que tome forma de lingote.
• Laminación: os lingotes de metais pasan entre os rodetes paira poder ser laminados. A laminación reduce o volume dos lingotes até conseguir a medida necesaria. Tamén cortan os cantos aos lingotes. En ocasións o corte e laminación realízanse tras o quecemento dos lingotes e noutros casos en frío.
• Bobinas: os lingotes perden forma nos seguintes pasos e o metal recóllese en bobinas. As bobinas tamén reciben un tratamento especial antes de converter o metal en moeda.
• Cizallado ou corte: como xa se explicou, ao comezo do proceso córtanse os bordos dos lingotes paira preparar o laminado. Neste paso, pola contra, a cinta de metal da bobina adquire forma de moeda. A verdade é que non se pode chamar moeda a ese anaco de metal. Aínda non ten selo, pero xa ten forma de moeda. Una vez que o metal tomou forma de moeda, os anacos de metal sobrantes de laminación e corte trasládanse ao forno do proceso completo.
• Selo: Se viaxásemos á tenda coa moeda que chegou a este paso non veriamos caras doces. Son sen selo e por tanto sen valor. Neste último paso sélase o que até agora só foi un anaco de metal. A moeda está lista paira o seu uso.

Neste momento, a nivel mundial, as moedas de máquina estarán a crear e creando moedas. Con todo, non se pode asegurar que estas máquinas sigan fabricando moedas durante moito tempo. Cada vez utilízanse máis cartóns de todo tipo, e tanto estas como o billete poden desfacerse da moeda. Quizais en breve non poidamos cantar “Txin-txin, txin-txin, o son do diñeiro...”.