P. M. Etxenike, investigador honorario e condutor
P. M. Etxenike, investigador honorario e condutor
Pedro Miguel Etxenike naceu en Isaba en 1950. Licenciada en Física pola Universidade de Navarra, obtivo o Premio de Licenciatura extraordinario de 1972 e o Premio Nacional de Fin de Carreira de 1973. Realizou senllas teses doutorais nas Universidades de Cambridge e Barcelona nos anos 1977 e 1978 respectivamente. Posteriormente foi profesor da Universidade de Barcelona até o seu nomeamento como Conselleiro de Educación e Cultura do Goberno Vasco en 1980.
Desde que abandonou o Goberno Vasco en 1984, traballou na investigación de vangarda nas universidades e laboratorios máis prestixiosos do mundo. Actualmente é profesor catedrático de Física da Universidade do País Vasco na Facultade de Química de San Sebastián.
O profesor Etxenike publicou preto de 200 artigos en revistas internacionais de investigación, con máis de 70 artigos publicados nas prestixiosas revistas "Physical Review" e "Physical Review Letters". Tamén é autor do único artigo que a Física española ha podido publicar na prestixiosa revista "Solid State Physics".
A pesar de que as achegas científicas deste prestixioso físico abarcan diferentes campos, as principais contribucións sitúanse no campo das interaccións entre partículas cargadas e materia, así como no da física de superficies. Etxenike desenvolveu, ás veces, as bases teóricas dalgúns fenómenos físicos e realizou cálculos por computador, ás veces mantendo a relación entre teoría e experimento.
O profesor Etxenike desenvolveu a teoría da reflectancia dos átomos de helio superfluido durante a realización da tese doutoral de Cambridge. Tamén naquela época inventou una famosa fórmula que explica a dependencia da perda de enerxía dos electróns que se están movendo no exterior dunha superficie respecto da distancia da superficie, fórmula que se converteu en imprescindible á hora de realizar unha análise dos experimentos realizados no recinto da microscopía electrónica.
O maior recoñecemento internacional entre os logros científicos logrados por Etxenike é quizais o modelo de situacións de imaxe que lanzou nos anos 70. Predixo a existencia de estados superficiais electrónicos creados polo potencial de imaxe das superficies metálicas, desenvolvendo una teoría tan sinxela como sutil paira conseguir a densidade, o tempo de vida, a enerxía de unión e a masa efectiva destes estados electrónicos. Varios anos despois de que Etxenike fixese a súa predición, estes especiais estados superficiais puidéronse atopar experimentalmente utilizando a técnica da fotoemisión inversa. Na actualidade, as situacións de imaxe predicidas por Etxenike mídense nun gran número de laboratorios do mundo, una predición que influíu decisivamente no desenvolvemento da física de superficies.
Tamén levou a cabo investigacións pioneiras no campo das interaccións entre partículas cargadas e materia, analizando as propiedades da resposta dinámica dos electróns internos e superficiais que forman a materia. De feito, Etxenike desenvolveu a teoría das fluctuaciones do potencial e densidade inducida polos iones que se desprazan a través do gas electrón, que se converteu nunha referencia imprescindible neste campo.
Así mesmo, tras as teorías de perdas de enerxía dos iones realizadas por Bohr e Bethe, Etxenike realizou a primeira teoría non lineal cuántica das perdas enerxéticas dos iones cuxa velocidade é inferior á dos electróns que forman o gas de electróns, podendo predicir os valores de perdas enerxéticas de protones, antiprotones e partículas alfa. É máis, a nova teoría de Etxenike revelou as oscilacións que as medidas experimentais de perda de enerxía dos iones inertes mostran respecto ao valor da carga do ion, xa que até entón non era posible explicar a orixe destas oscilacións.
Tras as investigacións pioneiras levadas a cabo en colaboración con prestixiosos investigadores a nivel mundial e que se converteron en profesor da Universidade do País Vasco, Etxenike comezou a formar un grupo de investigación punteiro na Facultade de Química de San Sebastián. De feito, consolidando as súas relacións internacionais e creando novas relacións, Etxenike logrou crear un grupo de gran prestixio na actualidade, beneficiando á nosa universidade.
Na última década, baixo a dirección de Etxenike, leváronse a cabo numerosos estudos en diferentes ámbitos da física da materia condensada. Entre outras cousas, levouse a cabo a primeira teoría completa ab initio da perda de enerxía dos iones de hidróxeno e helio a través do material, incluíndo con gran precisión os procesos de transferencia de carga. Así mesmo, durante esta década levouse a cabo un estudo mecánico cuántico detallado que explica exactamente a diferenza de perdas enerxéticas entre os protones e os antiprotones a través da materia, medida experimentalmente, utilizando a teoría de múltiples corpos.
Este tratamento combina elegancia e luminosidade, cunha gran complexidade matemática e numérica, e converteuse nun gran paso na investigación da interacción en múltiples corpos do gas electrón, coa aparición por primeira vez de expresións compactas paira a resposta cuadrática do gas de electróns como as que Lindhard fixo no seu día paira a resposta lineal.
Os que tivemos a oportunidade de traballar con el nos traballos de investigación sabemos que a reputación que gañou Etxenike como investigador durante anos foi merecida e demostrou una excelente capacidade paira formar e dirixir un equipo de investigación.
Zorionak Pedro!
Buletina
Bidali zure helbide elektronikoa eta jaso asteroko buletina zure sarrera-ontzian