Newton, Isaac
1995/08/02 Azkune Mendia, Iñaki - Elhuyar Fundazioa | Kaltzada, Pili - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa
(1642-1727)
Científico e matemático inglés nado en Woolsthorpe (Lincolnshire) o 25 de decembro de 1642. O seu pai faleceu cando foi internado e ao tres anos a súa nai volveu casar. O neno quedou en mans dos avós. Eles enviaban á escola e alí ocupábase dos mecanismos que el inventaba e dos problemas do mundo que lle rodeaba.
De mozo leváronlle a cultivar as terras da súa nai, pero alí non había nada bo e o seu tío cría que podía ser sabio mandouno á Universidade de Cambridge. Comezou a estudar en Cambridge en 1660 e en 1665 xa obtivera o doutoramento.
Coa praga dominada por Londres, retirouse ao caserío da súa nai paira protexer a Newton do perigo. No campo das matemáticas traballábase entón o teorema do binomio, pero nos terreos da súa nai abordouse un tema de gran importancia. Ao ver que una mazá cae ao chan, a forza que provocaba a formación da mazá e a forza que mantiña a Lúa na súa órbita pareceulle que podían ter relación.
Na Idade Media, seguindo as ideas de Aristóteles, pensábase que os obxectos terrestres e celestes gobernábanse sobre todo sobre o movemento por leis naturais completamente diferentes. Relacionar mazá e luz 1 coa mesma lei era, por tanto, una idea valente.
Newton afirmaba que teoricamente a velocidade de caída do obxecto era directamente proporcional á forza gravitatoria e que esa forza era á vez inversamente proporcional ao cadrado da distancia do obxecto ao centro da terra.
Newton calculou a velocidade de caída da Lúa comparando a forza gravitatoria exercida pola Terra sobre o seu satélite coa forza gravitatoria exercida sobre a superficie terrestre. Os seus cálculos non coincidiron exactamente cos medidos nas observacións da época e Newton abandonou durante quince anos o problema da gravitación.
Entre 1656 e 1666 mergúllase en problemas de óptica. Facendo pasar o raio de luz atravesado por unha ranura por un prisma, viu a luz refractada na pantalla do cuarto escuro. Era una colección de bandas de cores, un espectro formado por diferentes bandas de vermello a morado (como no arco iris). Facendo pasar o espectro por outro prisma orientado ao revés, volve obter luz branca na pantalla.
En 1669 o profesor de matemáticas de Cambridge dimitiu paira deixar a cátedra de Newton. En 1672 foi membro da "Royal Society", pero co presidente Robert Hooke nunca se solucionou ben.
Newton e Leibniz desenvolveron por separado e á vez un cálculo matemático. Co paso dos anos xurdiu entre ambos un tanto irreparable, xa que un era inglés e outro alemán.
En base aos ensaios de luz realizados por Newton, deu a coñecer as súas teorías sobre a natureza da luz. Os telescopios daquela época eran de refracción e apenas podían mellorarse polo fenómeno denominado aberración cromática. Newton, con todo, inventou e mellorou o telescopio de reflexión.
Entre 1680 e 1690 encargouse novamente da gravación analizada na súa mocidade. Philosophiae Naturalis Principia Mathematica (Principios Matemáticos da Filosofía Natural) comezou a escribir sobre o movemento da terra, os planetas e os corpos, una obra considerada como una das máis sobresalientes da ciencia xamais realizada neste mundo.
Nela, Newton recolleu os descubrimentos de Galileo sobre o movemento en tres principios fundamentais.
O primeiro principio sinalaba que o corpo inmóbil permanece inmóbil e o que se está movendo sigue movéndose a velocidade constante a menos que as forzas externas participen.
O segundo principio relaciona a forza coa masa do obxecto e a súa aceleración. Por tanto, por primeira vez separábase a masa corporal (cantidade de inercia que contiña) do seu peso (forza gravitatoria que se exerce sobre o corpo).
Destes tres principios, Newton calculou a forza gravitatoria entre a Terra e a Lúa. A forza de atracción era directamente proporcional ao produto das masas e inversamente proporcional ao cadrado da distancia:
F = G m1 . m2 / d2
Aplicou esta fórmula a calquera parella corporal e converteu a ecuación en lei da Gravitación Universal.
Newton desenvolveu no seu libro Principia Mathematica o esquema xeral máis completo do universo até entón, máis brillante que o grego en ningún outro.
Newton tentou atopar un sistema de fabricación de ouro na vellez e participou noutras actividades extracientíficas. En 1689 foi nomeado membro do Parlamento e en 1696 director de Monetetxe. Ademais dos falsificadores de moedas, non mostrou moita piedade.
Do mesmo xeito que o científico Newton, paira moitos é o máis brillante de todos os tempos. Como persoa, con todo, era especial. Non casou e de mozo namorouse, nin sequera tivo relación coas mulleres. Sempre mergullado nos seus pensamentos, dedicábase exclusivamente á distracción coa súa contorna. As críticas que lle facían lle enfurecían e quedou en varias ocasións sen publicar as súas obras paira non enfrontarse ás críticas.
Desde 1703, tras a morte de Hooke, foi presidente da "Royal Society", ata que o 20 de marzo de 1727 viño en Londres a buscar un heroe. Foi enterrado en Westminster.
Gai honi buruzko eduki gehiago
Elhuyarrek garatutako teknologia