Cuarto de século traballando con polímeros

2000/09/01 Kortabarria Olabarria, Beñardo - Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Kimika
• Unibertsitateak

Na actualidade a Facultade de Químicas está situada no Campus de Ibaeta, xunto co resto de facultades, pero fai 25 anos atopábase en Altza, na contorna urbana de San Sebastián. "El tiña forma de gueto. Agora coñecemos Altza e sabemos como é, pero fai 25 anos estaba aínda máis lonxe. Era o exterior de San Sebastián, a xente non ía ao barrio a durmir máis. Atopábase nunha cima afastada. Era un lugar moi raro paira instalar a facultade". Quizá alguén podería pensar que a situación do resto de facultades de Donostia era similar, pero iso non é así. "Non, non. Por exemplo, a Facultade de Dereito e a Escola de Enxeñaría xa estaban aquí. Estivemos no antigo edificio da Escola Profesional de Altza. O lugar era grande, pero non apropiado: cando chovía a auga entraba nas oficinas, nos laboratorios, nas habitacións, etc., o vento tamén fixo as súas e dúas, debaixo dos laboratorios atopábase o galiñeiro... levaba ao laboratorio xente que nos daba vergoña". Por suposto, foron temporalmente. "Dixéronnos que fomos paira tres anos, o propio Martín Guzmán dicíanos que iamos facer a especialidade na nova facultade, pero ao final pasamos una ducia de anos".

Abandonando a sede de Altza, os profesores e alumnos da Facultade de Química viñeron a Ibaeta en 1987. "As cousas atrasáronse moito. Naquela época non tiñamos diñeiro paira facer infraestruturas e por iso a facultade é tarde e mal feita, sobre todo se o comparamos con outras da contorna. A cimentación foi moi custosa, xa que todo este terreo é una marisma. Ademais, desde que se aprobou o orzamento ata que se fixo a facultade pasaron moitos anos... con todo o que iso supón".

A pesar da mala situación da estrutura e da sede e dos inconvenientes que iso supuña, estas tres persoas consideran que o ambiente de entón compensabía todo. "Teño moitísimos recordos. O profesor e o alumno estabamos moi preto, moito máis preto que agora". De feito, fai 25 anos na Facultade de Químicas non había problemas de masificación, xa que naquela primeira promoción iniciáronse ao redor de 120 alumnos. Paira eles existía un grupo de traballo duns 10 profesores que impartían Química, Física, Xeoloxía, Matemáticas e Bioloxía, que eran as materias. Por tanto, a Facultade de Química tiña máis dunha forma de centro que de facultade. Iso si, o feito de que profesores e alumnos estivesen preto entre si, aínda que se puidese pensar, non supuxo un trato de favor paira os alumnos. Imaxínache que só 33 das 120 persoas que iniciaron a primeira promoción terminaron os estudos sen perder curso.

Nesta Facultade de Química ten especial relevancia o campo dos polímeros. "Cando estabamos no terceiro ano do curso, antes da especialización, recordo como viña Martin Guzmán facendo propaganda a favor dos polímeros e Alberto González a favor da rama de química xeral". Segundo Antton Santamaría, a facultade naceu paira traballar con polímeros. "Ese era o obxectivo, fomentar o campo dos polímeros. Todo o plan de estudos estaba orientado aos polímeros, pero posteriormente creouse o plan de estudos da química xeral. O obxectivo era atraer aos catedráticos a abrir a nova rama, xa que os que viñan de fóra non sabían nada sobre os polímeros. Por iso a facultade non lles gustaba demasiado". Obviamente, naquela época existía una relativa batalla entre os afeccionados aos polímeros e á química xeral.

Desde o punto de vista histórico, Isabel, Antton e Jon coinciden plenamente en que apostar polos polímeros foi una gran aposta. "En España hai demasiadas Facultades de Química, hai algunha en todas as universidades, incluídas as privadas. É evidente que hai moitos neste sentido, e o único que se dedica á investigación en polímeros é este. Ademais, paira conseguir un posto de traballo, os que estudan ramas en polímeros teñen moitas máis posibilidades na actualidade. Na industria e no campo da investigación os polímeros teñen una gran importancia, tamén na sociedade... e só os polímeros -plásticos, biopolímeros, polímeros naturais...- están a ser investigados aquí. Está a integrarse noutras facultades, pero na súa totalidade só se ofrecen aquí. A importancia científica dos polímeros é cada vez maior, por exemplo, nos últimos dez anos concedéronse dous premios Nobel a investigacións sobre polímeros. A facultade foi pioneira, hoxe é un exemplo e fai 25 anos era algo moi curioso". O eúscaro sempre tivo cabida na Facultade de Química de San Sebastián, xa que a partir do segundo ano comezaron a impartir clases en eúscaro. "Ao principio impartíanse porque o profesor sabía eúscaro, sen máis. Posteriormente constituíuse a rama vasca. Foi un esforzo de todos: a iniciativa do profesorado, a petición dos alumnos... os alumnos que se puxeron a favor das clases de eúscaro que había naquela primeira promoción, era un grupo moi activo. Entre os profesores, Luís Bandrés, quen durante anos foi secretario, sabía como mover as cousas...

A pesar dos estudos, foron varios os feitos e personaxes que marcaron estes 25 anos da Facultade de Química: a prestixiosa festa da facultade, como San Alberto, que hai pouco non se fai, "...porque só se bebía, era una vergoña. Antes era una festa da facultade, os profesores tamén participabamos no teatro, etc."; o Txaro de recepción; a creación do centro de investigación superior de Etxenike... Pasaron 25 anos, pero non en balde.