"O xeo tenme enganchado porque cambia a escala humana e iso permíteme ser testemuña dos cambios"

Adolfo Eraso é chamado home de xeo. Tendo en conta que dedica a maioría dos meses do ano aos polos, parece un alias perfecto paira el. Pero se alguén chamase home de xeo equivócase porque ten un carácter cálido: vive con paixón o seu traballo e as súas investigacións e fala delas con calidez. E é que, por encima dos alias, Adolfo Eraso é científico e así o recoñece cando el tamén lle fala da súa aventura: "Si son aventureiro, si, pero sobre todo son científico".

"O xeo tenme enganchado porque cambia a escala humana e iso permíteme ser testemuña dos cambios"


Adolfo Eraso afirma que prefire dar datos que opinións. Ao longo da entrevista, con todo, ademais de achegar datos, expresou a súa opinión sobre algunhas cuestións. Por exemplo, confesounos que non está satisfeito coa nosa especie, que entende que deberiamos ser máis humildes, porque lle parece que estamos a maltratar ao planeta.

Vostede é geólogo e durante anos realizou espeleología e estudou o mundo subterráneo. Pero un día fúchesche do subsolo aos xeos e segues alí. Que ten o xeo para que te enganches así?

Atráeme estar en lugares nos que hai tempo non houbo ninguén, por iso quero tanto espeleología. Paira min foi una actividade moi frutífera: realicei importantes investigacións e descubrimentos fascinantes no subsolo, e durante moitos anos investiguei os procesos que se producen nas entrañas da Terra. Pero estes procesos son moi lentos, teñen lugar a escala xeolóxica.

En cambio, os cambios no xeo prodúcense a escala humana. Iso significa que podía ser testemuña deses cambios. Iso levoume ao xeo e emocioneime co que vin e vivía, con esas cores azuis... Explorar as cavidades de xeo é fascinante.

Pero, ademais de fermosos, como dixen antes, cambian moi rápido. Entras nun buraco e ao ano seguinte, cando volves, atópalo igual, pero un ano despois os cambios son evidentes e o terceiro ano parecerache totalmente diferente do que coñecías a primeira vez. Ver isto de cerca é emocionante.

De todos os xeitos, aínda sento tremores cardíacos ao facer espeleología, ao descender verticalmente polos buracos das covas, sen máis que una escuridade total ao redor. Pero o xeo tenme enganchado e estou seguro de que seguirei meténdoo en buracos endoglaciares e subglaciares mentres podo.

Ademais, confesei que son de parabén porque teño dous veráns ao ano: paso o verán de aquí no Polo norte e agora, cando aquí é inverno, vou ao Polo sur paira gozar do verán de alí [cun sorriso traveso]. Bo, e por certo, imos facer algunhas medicións nos glaciares.

Que estades a investigar nos glaciares do Ártico e a Antártida? Con que obxectivo?

Medimos a descarga dos glaciares. De feito, démonos conta de que é un moi bo medidor paira valorar os efectos do quecemento global, xa que a resposta é inmediata: cando a temperatura sobe un nivel, a descarga aumenta proporcionalmente e viceversa.

Ed. Marisol Ramirez/ARGAZKI PRESS

Temos datos moi concretos. Comezamos en 2001 e agora recollemos datos continuos en ambos os hemisferios. E habemos visto que en ambos os casos a descarga está a crecer, o que significa que se trata dun proceso global, xa que entre as estacións do Norte e as do Sur hai máis de 16.000 km. Con todo, a pesar de ser un fenómeno paralelo, non se está producindo na mesma medida: No norte a descarga é entre 3,5 e 4 veces maior que no Sur.

Por que esa diferenza? Non sabemos seguro, pero é lóxico pensar que isto é debido a que no hemisferio norte hai moita máis xente que no sur. Ademais, no Norte a masa de xeo é menor e atópase no mar, non sobre un continente.

Por razóns, os datos están aí. E os datos dinnos que tanto no Norte como no Sur a perda de xeo é cada vez maior e que cada ano se acelera o desxeo.

A recollida destes datos non debe ser sinxela.

Non, non é fácil, porque calquera glaciar non serve paira recoller datos. E una vez elixido o glaciar, colocaranse sondas no fondo do río que xorde do glaciar, asegurarase que estean ben, revisaranse periodicamente e substituiranse os antigos por outros novos... E iso hai que facelo sobre o terreo. Iso obríganos a ir alí.

Contamos cun total de oito estacións, catro en Norte e Sur, en distintas latitudes e alturas, paira medir a influencia destes factores. A estación máis antiga é a de Islandia, no glaciar de Kviarjökull, a unha latitude de 64ºN. Tamén se atopan no Norte as Illas Svalbard, en 79°N, e no Norte de Urale e o Ártico sueco, ambas as nunha latitude de 68°N. No sur atópanse dous na Patagonia arxentina e chilena, cunha latitude de 49°S e 51°S; outra na Antártida, con 62°S; e a cuarta na península antártica, cunha latitude de 65°S.

Por suposto, neses lugares non hai ambiente. Por iso, solicito dúas cousas aos participantes nas expedicións: una que o risco obxectivo sexa mínimo e dous que os seus obxectivos estean por encima dos obxectivos persoais durante a expedición.

Ademais do traballo que realizamos no mesmo, existe una interpretación e tratamento dos datos recolleitos.

E os resultados non son moi optimistas. Ante isto, tes algo que dicir?
Ed. Marisol Ramirez/ARGAZKI PRESS

Os resultados non son nada optimistas. Ademais, queres coñecer a miña opinión, non? Pois eu prefiro non opinar. Niso estou de acordo con Goether, quen afirmou que "os homes estarán unidos polas súas conviccións e separados polas súas opinións". Pois iso.

Deiche uns primeiros datos. E o xeo ten outros datos significativos. Por exemplo, o xeo continental indícanos a concentración de carbono dióxido que tivo a atmosfera ao longo do tempo.

Na Antártida, co xeo perforado, os investigadores conseguiron até 800.000 anos de xeo, que comprende 8 fases interglaciares e 9 glaciaciones. E tamén sacaron máis vellos. Agora estou á espera dos resultados dunha investigación chinesa, que sei que eles tamén están niso, pero non publicaron nada. Bo si, sacarían algo alí, en China; pero en Nature ou Science ou neses casos aínda non apareceu nada.

Con todo, temos rexistros moi antigos, e analizando a información que se extraeu até agora, obsérvase que a concentración de dióxido de carbono nunca foi tan elevada como a actual. Durante miles e miles de anos sufriu fluctuaciones cíclicas, pero rompe a tendencia. Sabes cando? Desde o comezo da era industrial. Desde entón creceu sen parar e cada vez máis rápido.

Entón, que queres que che diga? Eu non estou satisfeito coa nosa especie en absoluto. A palabra sustentabilidade? Merda! Só se centra na economía, nada no medio ambiente. E eu non son ecoloxista, en todo caso son ecoloxista. Pero estamos a dar moi malos tratos ao noso planeta, deberiamos ser máis humildes.

Neste sentido, dá moita importancia á socialización do traballo que facedes.

Si, e niso Karmenka está a facer un gran traballo a través do seu blog: karmenka.glackma.é . É una forma cotiá, con fotografías e vídeos, especialmente dirixida a nenos e novos. Non sabes o éxito! Alí os mozos deixan os seus comentarios e opinións, e é de ver o interese que pon.

Ademais de aprender a amar e respectar o medio ambiente, coñecen de cerca o traballo dos científicos, polo que o blog é una ferramenta perfecta paira crear vocacións. Paira min é fundamental.

Adolfo Eraso
Adolfo Eraso, nacido en Estella en 1934, é doutor en Xeoloxía, licenciado en Química, espeleólogo, fundador das Asociacións Espeleológicas de Álava e América Latina e o Caribe, profesor de Honra da Escola Universitaria de Enxeñaría de Minas de Madrid, membro das Ciencias Naturais de Rusia e das Academias de Ciencias de Nova York.
O seu último proxecto foi a creación da asociación Glackma, xunto con Mª Carmen Domínguez "Karmenka". Trátase dunha asociación sen ánimo de lucro cuxo obxectivo é o seguimento do quecemento global, utilizando os glaciares do Ártico e a Antártida como sensores naturais.

Buletina

Bidali zure helbide elektronikoa eta jaso asteroko buletina zure sarrera-ontzian

Bidali

Bizitza