Unhas poucas compañías do norte global son as principais responsables dos conflitos relacionados coa extracción de recursos naturais

2025/05/21 Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Ingurumena
• Berdintasuna
• Etika
• Giza zientziak

Só un centenar de compañías multinacionais están detrás do 20% de todos os conflitos relacionados coa extracción de recursos naturais, segundo un estudo realizado pola Universidade Autónoma de Barcelona. O estudo revela que as compañías de países do norte global son conscientes dos seus recursos e beneficios, mentres que o sur global está sometido a impactos sociais e ecolóxicos. O estudo foi publicado na revista Global Environmental Change, en aberto.

Os resultados foron obtidos a través da análise dos datos do mapa interactivo Environmental Justice Atlas (EJAtlas). Neste mapa interactivo recóllense máis de 4.300 conflitos en todo o mundo relacionados coas extraccións, como as loitas por minas, oleodutos ou presas hidroeléctricas.

As cen compañías máis conflitivas, entre elas Shell, Glencore, Repsol e Bayer-Monsanto, representan só o 2% das 5.500 empresas documentadas no atlas, pero participan no 20% dos conflitos analizados. A maioría destas compañías son xigantes transnacionales que operan nos sectores da enerxía, a minería e a hidroelectricidad. Aínda que teñen a súa sede no norte global, as súas actividades teñen graves repercusións nas comunidades do sur global.

De feito, segundo o estudo, case a metade dos proxectos de extracción conflitivos das compañías do norte global sitúanse no sur global. Ademais, o 50% das empresas que participan nos conflitos nos países empobrecidos proceden de países como EEUU, China, Europa ou territorios económicos desenvolvidos como Estados Unidos.

as compañías transnacionales teñen que ver con conflitos relacionados con produtos de alto valor ou cunha gran pegada medioambiental (millo, algodón, petróleo, gas ou minerais estraños e estraños). Pola contra, nos conflitos relacionados cos recursos de menor valor (carbón, residuos...) participan fundamentalmente compañías nacionais.

O estudo tamén mostra que a participación das compañías transnacionales nestes proxectos agudiza as consecuencias sociais e medioambientais para a poboación local: desprazamentos forzados, perda de terras, perda de medios de vida e coñecementos tradicionais, así como danos ás mulleres e aos indíxenas. En moitos casos, estes conflitos provocan represión e corrupción, así como asasinatos de líderes comunitarios e emprendedores ambientais.

Os investigadores denunciaron que, aínda que moitas destas compañías participan en iniciativas como o Pacto Mundial da ONU, na súa práctica non cumpren cos criterios acordados. Ademais, subliñan que as medidas de control son innecesarias e que é necesario cambiar o sistema. Con todo, as últimas decisións do Parlamento Europeo, en cambio, apuntan á intención da compañía de disuadir.