Medidas contra o desastre

1998/06/01 Antiguedad, Iñaki Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Ingurumena

Moitos, e desde moitas diferenzas e puntos de vista diferentes, falouse sobre a catástrofe de Doñana. Quitar importancia ao ocorrido, dar importancia, criticar, aplaudir as medidas adoptadas, ir ver os danos, patinar paira non ter que facer ningunha declaración… de todo.

Non podemos dar conta de todo isto nestas páxinas, pero si podemos dar algunhas pinceladas sobre os informes publicados por un grupo de expertos polo menos.

Téñase en conta que os informes foron elaborados pola Comisión constituída polo Consello Superior de Investigacións Científicas, polo que sempre estarán cerca da mensaxe oficial. Con todo, na decisión de limpar a auga tóxica, non se atendeu o consello deste Consello de usar o cal, senón que se decidiu substituír por carbonato tóxico. A comisión estivo formada por 18 persoas expertas (químicas, biólogos, peritos agrónomos, directores de parques naturais…). A situación debeuse á ruptura da presa de Aznalcóllar, que estudou como actuar ante a situación. As principais conclusións obtidas pola Comisión do Consello Superior de Investigacións Científicas son:

As medidas adoptadas paira facer fronte á situación de emerxencia foron adecuadas paira evitar un maior problema ambiental (29 de abril).

As medidas adoptadas polo Ministerio de Medio Ambiente e a Consellería de Medio Ambiente, ademais de marcar o límite xeográfico do problema, facilitaron a eliminación dos residuos xerados na zona (5 de maio).

O aumento do pH da auga permitiría a precipitación dos metais e a inmovilización do sedimento. Isto debería realizarse até a parte alta do río. Una vez diminuída a cantidade de auga, cunha menor concentración de metais, poderíase retirar o lodo con ferramentas mecánicas (29 de abril).

Ao non realizar ningún tratamento químico á auga de presa, destacouse o aumento da acidez da auga. Este incremento da acidez asociouse á lixiviación do lodo que arrastra a auga desde arriba. Una vez movidos os lodos, espérase que o lixiviado se anule, polo que habería que estabilizar a acidez da auga captada. Una vez máis, recoméndase tratar a auga químicamente, baleirando 2,5 hectómetros cúbicos de auga almacenada antes da época de choivas paira poder retirar o lodo existente na parte superior. O tratamento desta cantidade de auga suporía a emisión de 2.000 toneladas de cálido oxico, fragmentado, limitando a auga en diferentes partes a pé de presa. A auga extraída por decantación deberíase levar a unha canle de pedra calcaria que actuaría como filtro (5 de maio).

A pesar do incremento do pH da auga, a concentración de metais non diminuíu, polo que sen tratamento previo non habería que botalo ao río Gualdalquivir, xa que sería moi perigoso. Como se comentou anteriormente, se se optase pola vertedura de auga, sería necesario un tratamento químico previo, empregando os métodos habituais de decantación de metais (22 de maio).

Una vez adoptadas estas medidas de emerxencia, deberíase proceder á instalación dunha depuradora das augas afectadas (5 de maio).

Os lodos e a auga que se atopa na propia presa deberían ser tratados mediante procedementos químicos, sen que se extraia nada (29 de abril).

Debido a que esta auga contén metais pesados e una gran acidez, a súa vertedura ao río Guadalquivir causaría un gran impacto sobre o ecosistema (5 de maio).

A retirada dos lodos debe realizarse tendo en conta, en primeiro lugar, a elevada toxicidade dos mesmos, polo que deben adoptarse medidas de seguridade estritas.

En segundo lugar, hai que ter en conta que non será posible sacar todo o contaminado antes do outono, polo que se debe priorizar a limpeza das zonas potencialmente nocivas paira o home e a auga (5 de maio).

Gran parte do lodo de pirita está formado por partículas moi pequenas, que poden ser inxeridas a través da bobina, polo que son moi perigosas. En consecuencia, é necesario que o persoal que está a realizar a extracción cumpra con todas as medidas de seguridade necesarias.

Todas as probas de lixiviación do lodo mostran que son metais de gran mobilidade, o que confirma a necesidade de retirar os lodos canto antes (12 de maio).

É necesario realizar un seguimento dos elementos contaminantes tanto do ecosistema como da auga e alimentos destinados ao consumo (29 de abril).

Non se poderá eliminar todo o contaminado, polo que é necesario realizar un seguimento (5 de maio).

A curto e medio prazo, paira facer o que hai que facer sempre habería que utilizar tecnoloxías brandas que respecten o medio ambiente (29 de abril).

A antiga mina de Aznalcóllar pode ser un bo lugar paira dar una localización provisional ao lodo resultante (5 de maio).