Economía Europea e Industria do País Vasco

1998/10/01 Urdangarin, Karmelo Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Materialak
• Patenteak/Asmakizunak

Seguindo os criterios de converxencia establecidos no tratado de Maastricht os días 10 e 11 de decembro de 1991, España incorporouse ao terceiro paso da Unión Económica e Monetaria (EMB) xunto a outro dez estados. En diante prevese a adhesión de Gran Bretaña e Dinamarca, tal e como se estableceu no anexo dos protocolos do Tratado da Unión Europea (TUE).

Esta decisión ten una gran incidencia, sobre todo no ámbito económico, polo que é necesario limitar o debate á industria vasca. Con todo, son necesarias catro menciones xerais básicas.

En primeiro lugar, que a ciencia económica non dispón de medios paira prever con fiabilidade as consecuencias da implantación da Unión Económica e Monetaria, e moito menos si a análise circunscríbese a un estado. A valoración será aínda máis dubidosa a medida que o territorio se vai reducindo, por exemplo cando se circunscribe á Comunidade Autónoma do País Vasco. En igualdade de condicións, todos están de acordo en que os beneficios xerais paira todos os Estados participantes serán superiores economicamente aos inconvenientes.

En segundo lugar, que a OMR non só non garante un crecemento económico importante ou un benestar, senón que dependerá fundamentalmente da capacidade de adaptación do sector público e privado. En ningún caso a OMR garantirá una distribución territorial equilibrada. É máis, moitos analistas temen que os bens se concentren no eixo franco-alemán.

A terceira mención ten gran importancia xa que, na medida en que os Estados perden (ou case perden) soberanía paira aplicar a política económica, poden tender a cubrir a perda e a reducir os salarios e o benestar social paira manter o nivel de competitividade, decisión que terá consecuencias sociais.

Por último, cabe mencionar que non existe una alternativa adecuada á incorporación á EMB, xa que as molestias previsibles poden ser graves, especialmente na economía española, que non está afeita realizar autocontrol.

As empresas do País Vasco han realizado un gran esforzo paira adaptarse ás novas necesidades de produto e mercado, reforzando as relacións externas e internalizándolas a nivel internacional, pero a profunda reconversión é una tarefa pendente. Doutra banda, é de estrañar que a implantación do EURO poida ter, e que terá consecuencias, tanto estratéxicas como de funcionamento, que na actualidade o tema da reflexión sexa exclusivo de grandes empresas e non se estenda a pequenas empresas.

España e Portugal convertéronse en 1986 en membros da Comunidade Económica Europea, recoñecendo o funcionamento da Asociación durante 30 anos (patrimonio comunitario) e despedindo a política arancelaria e de comercio exterior. Pouco despois, o 1 de xullo de 1990, déronse os pasos paira a creación do Mercado Único Europeo.

A experiencia tras esta longa década non foi nada positiva; a perda de emprego foi importante, sobre todo na industria, o que supuxo un notable incremento da poboación desempregada. Doutra banda, non hai que esquecer que a parte do Produto Interior Bruto Europeo en España reduciuse do 6,22% ao 5,9%, aínda que avanzou respecto dos 12 Estados membros (do 80% ao 90% aproximadamente).

Ao mesmo tempo, e sobre todo a partir de 1990, as empresas do País Vasco han realizado un gran esforzo por adaptarse ás novas necesidades de produtos e do mercado, reforzando as súas relacións externas (aínda que aínda son pequenas) e internalizándolas a nivel internacional, aínda que a profunda reconversión é una tarefa pendente.

A industria do País Vasco conta con dez anos de sondaxe, aínda que non estea tan arraigada. Con todo, algunhas sociedades, pouco pero importantes, adaptáronse ao novo contexto.

Estas son as seguintes:

• Pequenas empresas.
• Déficit comparativos na xestión.
• Pouca evolución dos produtos, sobre todo aqueles que van ter una gran demanda no futuro.
• Pequena participación internacional da nosa empresa, que non alcanza o nivel de exportación doutros territorios avanzados do noso tamaño.
• Escaseza de servizos.
• Non adecuación do Sistema Educativo ás necesidades da empresa.
• Estado xeral das infraestruturas pouco adecuado.
• Que o ambiente político e social non sexa o máis adecuado.

Esta é a situación na que comeza a implantación da moeda única, o EURO, que, como xa se comentou en varias ocasións, supón novos retos e oportunidades. Nos retos destaca a desaparición das desvalorizacións, o que suporá os custos económicos da súa implantación (informática, sistemas administrativos, etc.) porque aínda que sexa grande farase entre todos. A perda de axudas públicas tamén pode afectar negativamente a determinadas actividades.

Con todo, a imposibilidade de avaliar a moeda pode ser a máis importante no futuro, xa que se perde a ferramenta utilizada paira recuperar a competitividade das empresas. Esta nova situación, e non parece que se vaia a implantar ningún outro sistema alternativo, é una proba sólida paira os nosos empresarios, a pesar de que están afeitos competir en igualdade con calquera do mundo.

Con todo, isto ten vantaxes como a redución das incertezas en xeral e das cambiarias en particular, a baixa e estable inflación e o mellor prezo do diñeiro. A maior transparencia dos mercados, que tamén facilitaría a toma de decisións, e a redución dos custos de transacción, así como a simplificación da documentación paira as relacións internacionais, serán tamén una vantaxe importante.

A Unión Económica e Monetaria vai xerar cambios e melloras paira as nosas empresas, tanto no contexto xeral como nas condicións que deberán desenvolver, o que requirirá, en primeiro lugar, una adaptación cultural e administrativa e, a continuación, novas formas de xestión. Con todo, é de estrañar que a implantación do EURO poida ter, e que terá consecuencias, tanto estratéxicas como de funcionamento, que na actualidade o tema da reflexión sexa exclusivo de grandes empresas e non se estenda a pequenas empresas.