Buscando á mellor raíña
2006/07/01 Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria
Non todos os apicultores queren mellorar o mesmo aspecto; uns teñen como obxectivo aumentar a produción de mel, outros queren crear máis acirra real ou que as abellas sexan máis dóciles ou resistentes ás enfermidades...
Xabier Larrinaga é apicultor, especialista no cultivo de raíñas e membro da Asociación de Apicultores de Bizkaia. Segundo el, as características mencionadas son parcialmente hereditarias e transmítense sobre todo a través da raíña.
Con todo, tamén inflúen as características xenéticas dos erlamangos. Sobre todo na agresividade percíbese a influencia dos erlamandos, xa que as crías dos erlamando agresivos adoitan ser agresivas. Con todo, Larrinaga non busca especialmente a submisión, xa que a miúdo cre que as abellas agresivas dan máis mel.
Sexa cunha ou outra finalidade, convén ao apicultor controlar a reprodución da raíña. Paira reproducirse sen intervención humana, a raíña salgue da colmea e realiza un voo nupcial. Crúzase cos reclamos que circundan e garda na espermateca ao seu fillo. De feito, os ovos non se fecundan até o momento da posta; dos ovos fecundados nacen abéllalas femias (obreiras e novas raíña). Os erlamandanos prodúcense a partir de ovos non fecundados.
Os apicultores utilizan a selección de masas paira controlar con que contrapeso crúzase. A esencia desta técnica é sinxela: durante o voo nupcial da raíña, colócanse colmeas con bos erlamando. Deste xeito, hai moitas posibilidades de que a raíña se cruzamento cos correspondentes erlamando e non cos de calquera outra colmea.
Convertendo aos traballadores na raíña
Ademais da selección de masas, existe outra técnica paira controlar a fecundación: a inseminación artificial. Neste caso o control é total, xa que a raíña incultiva ao seme dos erlamandos elixidos polo apicultor.
Primeiro hai que conseguir as raíñas. Paira iso, os apicultores utilizan o método doolittle. Gilbert M. Chámaselle así porque se basea no traballo realizado polo apicultor Doolittle. Nun libro escrito en 1888 (Scientific queen-rearing as practically applied; being a method by which the best of queen-bees are), Doolittle explicou como deben ser as celas paira crecer. Deben ter forma de cúpula.
Posteriormente, os apicultores descubriron o nacemento das raíñas ao colocar as larvas nas celas en forma de cúpula. A través dela conseguen tantas reinetas como queiran. Iso si, as larvas deben colocarse no momento adecuado nas celas, en concreto, cando transcorran como máximo dous días na fase larvaria, cunha alimentación e vixilancia adecuadas durante todo o desenvolvemento.
Dentro da colmea, os ovos que deben converterse en raíña crecen en celas especiais e só se alimentan de acirra real. Con todo, da maioría dos ovos nacen abellas obreiras. Estes ovos crecen en celas hexagonales e as larvas aliméntanse só con acirra real até o tres días. A partir de entón, as abellas inudeas danlles pole e mel.
De aí a importancia do traslado a tempo. Si as larvas teñen máis de 24 horas, non se converten en raíña. Pero antes si. Así o demostra Larrinaga: "Nós metemos a sirena ás abellas como queiramos".
Con moito coidado
As raíñas que se queren inseminar gárdanse nas urnas. Una vez transcorridos cinco ou seis días desde o seu nacemento, son tomados e sometidos a dióxido de carbono durante catro ou cinco minutos. Con iso foméntase a posta de ovos. Despois vólvense a introducir na colmea e ao día seguinte se inseminan.
Paira inseminar primeiro hai que sacar seme aos erlamangos. Pulsando sobre o tórax expúlsanse os órganos sexuais, á vez que o seme salgue e o apicultor absórbeo cunha xiringa. Na operación de extracción de seme, o erlamando morre, pero o mesmo ocórrelle na natureza cando se cruza coa raíña.
Necesítanse oito microlitros seme por raíña, cantidade que se obtén unindo o seme de oito ou dez erlamandarras. O seme recóllese nun tubo capilar de 12 milímetros e paira evitar que se seque colócase tamén o soro fisiológico, pero sen tocar ao seme, xa que pola contra os espermatozoides morren.
A continuación extráese a abella reina e déixaselle voar para que se defenda. O apicultor Xabier Larrinaga explícanos por que: "Hai que ter en conta que permaneceu nun lugar pechado durante seis días e non puido facer deposiciones. Por iso permíteselle voar para que estea limpo ao inseminar".
Una vez limpa, a raíña introdúcese nun tubo e sométese novamente á acción do dióxido de carbono, co obxectivo de que esta vez se asocie. Está disposto a ser entón inseminado.
O apicultor utiliza una lente que amplía a imaxe trinta veces, utilizando un par de pinzas, paira abrir a parte posterior da raíña e ver a entrada do obidado. Por aí introduce a xiringa. Segundo Larrinaga, hai que inxectar con coidado o seme, xa que pola contra salgue da vagina. Paira evitalo, o seme debe introducirse tras unha válvula no obiducto, desde onde chega á espermateca.
Una vez realizada a inseminación, a raíña quítase o dióxido de carbono e espérase á súa recuperación. Entón volve á colmea, e a escasos meses comeza a porlle ovos, como calquera outra raíña. Por exemplo, pode pór 1.500 ovos ao día durante o primeiro ano e 2.000 no segundo. As abellas que nacen destes ovos non serán de ningún tipo, xa que son fillos de pais ben elixidos.
