A relixión á luz da ciencia

2011/05/14 Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

• Giza zientziak

Entre estes esforzos atópase un proxecto internacional financiado pola Unión Europea, EXREL, que describe a relixión ou Explaining Religion. Segundo Harvey Whitehouse, o obxectivo é comprender como se crean os sistemas relixiosos, como se despregan e que semellanzas e diferenzas teñen entre eles. Paira iso reuníronse dez grupos de investigadores de diferentes disciplinas: bioloxía, psicoloxía, antropoloxía e historia das relixións.

Paira os investigadores é sorprendente que en calquera lugar do mundo haxa ideas iguais ou similares, independentemente da súa cultura. De feito, os investigadores afirman que os pensamentos e comportamentos relixiosos teñen unhas características universais, entre elas crer en deuses, espíritos ou antepasados, participar en ritos con significado simbólico, crer que despois da morte hai vida ou algo, crer que o fenómeno natural e os feitos persoais son determinados por alguén ou algo por encima de nós, e ser escritos ou probas sacras.

Segundo os investigadores, o núcleo desta universalidade é a arquitectura do cerebro. É dicir, os conxuntos de crenzas e comportamentos que chamamos relixión estarían enraizados na evolución humana e produciríanse como consecuencia da estrutura do cerebro. Por iso é polo que os investigadores da EXREL traten de explicar por que a relixión responde tan ben ás necesidades humanas.

Do pasado ao futuro

O proxecto divídese en catro apartados. A primeira está orientada a identificar as características das relixións en común. Deste xeito, buscan os mesmos elementos que aparecen en todas as relixións, analizan as variacións en función da cultura e resaltan as ideas que, sen ser universais, repetíronse ao longo da historia. Con todos os datos recolleitos, os investigadores queren retroceder no tempo e, a partir de aí, reconstruír a evolución da relixión ao longo da historia.

A segunda parte mira ao cerebro co obxectivo de comprender a orixe dos pensamentos relixiosos universais. Así, investigan os mecanismos cognitivos que se activan paira lembrar e transmitir estes pensamentos. Entre outras cousas, queren saber de onde xorde a idea de que despois da morte hai vida e por que atribuímos a alguén ou a algo a decisión de que se produzan fenómenos naturais ou persoais.

Á marxe das características universais, no terceiro apartado céntranse nas variantes. De feito, os investigadores que traballan neste apartado queren saber en que e por que se distinguen os elementos comúns que aparecen en todas as relixións.

E si é necesario, o máis rechamante é o cuarto apartado. Neste apartado preténdese inventar o futuro. En concreto, queren coñecer que percorrido e como van cambiar os sistemas relixiosos no futuro e paira iso están a desenvolver modelos informáticos.

Segundo os investigadores, se se consegue desenvolver un bo modelo informático, pode ter una aplicación práctica en política. De feito, a relixión é a razón ou escusa de moitos problemas e os investigadores creen que sería a ferramenta adecuada paira expor medidas paira previlos.

Publicado en Gara