Sol, rei do verán

2000/07/16 Kortabarria Olabarria, Beñardo - Elhuyar Zientzia

• Klima
• Astronomia

Aínda que ás veces non é capaz de aparecer por detrás das nubes, o Sol salgue cada día. Quizá por iso non se lle fai demasiado caso, parece aburrido. A realidade, con todo, é moi diferente, porque a acción do Sol é terrible. O Sol está a vibrar constantemente. Do mesmo xeito que a Terra, o Sol ten movemento de rotación, pero non é una rotación homoxénea, xa que na superficie móvese a maior velocidade que no resto de latitudes do Ecuador, e si vaise cara ao interior do Sol as cousas cambian.

Por outra banda, o propio Sol é o principal axente do vento solar, responsable do fluxo continuo de electróns, iones e campos magnéticos. Este vento parece ser de dous tipos: un lento, de 350-400 quilómetros por segundo, e outro máis rápido, de 750 quilómetros por segundo. Parece que o fluxo lento prodúcese nas zonas do Ecuador Solar, mentres que o rápido prodúcese nas proximidades da coroa. Independentemente do lugar de orixe, a coroa é a responsable do empuxe do vento. A temperatura na coroa é de 1.000.000 de graos, o que xera una presión cara ao exterior capaz de superar a forza de gravidade do Sol, xerando un fluxo continuo. Tamén son coñecidos os ciclos solares, tempos de cambio no campo magnético da estrela. Cada ciclo ten una duración aproximada de 22 anos.

Como se ve, o Sol é o punto de encontro de numerosas actividades. Pero como é a nosa estrela xigante? Estruturalmente, os expertos distinguen entre estrutura interna e externa. O núcleo, a zona de radiación e as zonas de convección constitúen una estrutura interna. O núcleo esténdese a 200.000 quilómetros do centro do Sol. Está formado principalmente por helio, hidróxeno e electróns libres. Alí prodúcense as fusións nucleares. Sobre o núcleo atópase a zona de radiación, situada a uns 500.000 quilómetros do punto final do núcleo. Esta capa expande a enerxía que produce o núcleo. Sobre ela atópase a zona de convección, entre 500.000 e 700.000 quilómetros. Nesta zona tamén se propaga enerxía mediante células convectivas que chegan até a superficie do Sol. Os gránulos e os supergránulos son a expresión de zonas moi luminosas que, a miúdo, aparecen na superficie do Sol.

Por tanto, antes de falar dos gránulos e supergránulos do Sol, habería que falar da estrutura externa do Sol, formada pola fotosfera, a cromosfera e a coroa. A fotosfera ten uns 350 quilómetros de espesor e a luz que se recolle na Terra chega de alí. Ao chegar á fotosfera, os fotóns escapan e chegan até a Terra. Non poden escapar antes porque a alta densidade da materia non a permite. Segundo os expertos, os fotóns tardan 10 millóns de anos en chegar desde o núcleo até a fotosfera. As manchas solares, factual, plumas, grans, etc. tamén forman parte da fotosfera. Ao final da fotosfera aparece a cromosfera, una capa de 10.000 quilómetros de espesor. Espículas, protuberancias e filamentos, entre outros, forman parte da cromosfera. E finalmente a coroa. Alí onde o pasado 11 de agosto a eclipse foi completo púidose ver sen ferramentas especiais. A pesar de tratarse dunha capa exterior da atmosfera do Sol, se non se viu con aparellos especiais, ou nas eclipses, non é perfectamente visible. Fóra diso, a heliosfera tamén se caracterizou pola chegada do vento solar e do campo magnético que leva asociado.

Segundo o lido, está claro que o Sol non é una estrela tranquila que parece vista desde a Terra, xa que nela prodúcense espectaculares. Segundo os expertos, o Sol atópase nun ciclo distendido. Segundo eles, leva xa uns 4.500 millóns de anos neste apracible ciclo, e é posible que outros 5.000 millóns pasen antes de que finalice o ciclo de tranquilidade. A partir de aí, a medida que avanza a evolución, os fenómenos que se producen no Sol transformaranse, serán máis complexos e xigantes ata que se desborde. Din que logo volverá a tranquilidade, pero doutra maneira…

Polo si ou polo non, os expertos continúan traballando en investigación sobre o ensino dos resultados procedentes da observación solar. Por iso, na actualidade existen programas de investigación solar. O satélite SOHO (Solar Heliosphere Observatory) ten esa función, observar o Sol e acumular a maior cantidade de información posible. Foi lanzado en 1995 pola Axencia Espacial Europea en colaboración coa NASA. A sonda Ulysses tiña a mesma función. Tras a volta desde Júpiter, en 1994 pasou por encima do Polo sur do Sol e en 1995 por encima do Polo norte.

Publicado en 7