ALAN TURING 100 ANOS: Persoa que deu vida ás máquinas

2012/06/01 Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Matematika
• Biografiak
• Teknologia

Os mozos practican hockey sobre herba. A maioría delas viran ao redor da pelota, golpeando e golpeando os paus de lume, xogando. Alan está uns metros aparte. El tamén ten o bastón na man, pero está parado, case esquecido do xogo; agachado, mira a uns xoieiros do campo coma se quixese ver como crecen.

Ese momento foi recollido nun debuxo en 1923 pola nai de Alan Turing. Con 11 anos, Turing era una imaxe que evidenciaba una nova forma de ver o mundo. Era solitario, non tiña amigos, non quería xogar cos nenos da súa idade. Prefería as súas exploracións e experimentos; por exemplo, fixo mesturas na súa casa no laboratorio. Tamén lle gustaban os números, desde moi pequena, como dicía a súa nai: nada máis aprender os números, en todos os farois parábase a fixarse no seu número de serie.

As queixas eran habituais nos informes do profesorado da escola. En latín e inglés era moi malo. Escribiu moi lentamente e, segundo o profesor de inglés, a súa letra era "a peor que vin nunca". Desenvolvíase mellor nas ciencias, pero, con todo, queixábanse de que non era ordenado nin metódico, e de que prefería utilizar as súas propias vías paira resolver problemas que os métodos ensinados na escola. A escola era aburrida paira Turing.

Aos dezaseis anos coñece a Christopher Morcom. Era un ano máis antigo e a Turing interesábanlle tanto os temas científicos. Por primeira vez tiña con quen falar da relatividad de Einstein, ou a quen mostrou os decimais do n... Abríuselle o mundo e facía todo o posible paira estar con Morcom. Estaba fascinado: "xunto a el, calquera outro parece totalmente normal", escribiu Turing. Pero dous anos despois de coñecela, a tuberculose levou a Morcom de súpeto. Foi un duro golpe paira Turing.

Conseguiu entrar na Universidade King's College de Cambridge, tras dous intentos. Licenciouse con éxito en 1934 e ao ano seguinte gañou un premio por un traballo realizado sobre a teoría da probabilidade. Pero en 1936, con 24 anos, demostrou a súa xenialidade. Creou o concepto coñecido como "máquina de turing" (no que se basean os computadores actuais) e, en esencia, sentou as bases da computación.

Tras dous anos de doutoramento na Universidade de Princeton (EEUU), regresa a Inglaterra. Pensaba en crear una computadora, pero nada máis chegar chamáronlle desde o Bletchley Park, desde o Código do Goberno e a Escola de Cifrado, paira axudarlles a descifrar os códigos que os alemáns creaban coa máquina Enigma. Cando estalou a guerra en 1939, Bletchey empezou a traballar en Park. Entre outras cousas, desenvolveu una máquina chamada 'Bombe', que a partir de 1940 foi capaz de descifrar os códigos Enigma alemáns.

En Bletchley Park pronto recibiu a fama de xenio excéntrico. O seu compañeiro Jack Good contou que "todos os anos, a primeira semana de xuño, atacáballe a alerxia ao pole e viamos vir en bicicleta con máscara de gas. Á súa bicicleta saíalle a cadea varias veces, pero en lugar de arranxala, contou cantos golpes de pedal podía dar, e antes de sacar a cadea baixaba da bicicleta e axustaba a man (...) ataba a cunca ao radiador con cadeas e cadeados para que ninguén lle roubase".

Turing gustou en Bletchley Park. Os seus compañeiros admirábanlle. O mozo matemático Joan Clark tamén se namorou e Turing propúxolle casar, pero ao final confesoulle que era homosexual e aínda que a Joan foille igual, Turing retrocedeu.

Ao finalizar o seu traballo no Parque Bletchley, incorporouse ao Laboratorio Nacional de Física e deseñou a Máquina de Computación Automática. Ninguén a valorou. Turing sentiu entón que non recibiu a atención que merecía o seu traballo. Ademais, todo o traballo realizado en Bletchley Park era tamén secreto e non podía contarllo a ninguén. Frustrado e triste, en 1948, o matemático Max Newman ocupou un posto no departamento de matemáticas da Universidade de Manchester.

A escritora Lyn Irvine, esposa de Newman, coñeceu de cerca a Turing: "tiña una forma estraña de non mirar aos ollos. Era un home silencioso, ao falar con voz fina e tartamudo. Ou, de súpeto, daba as grazas inconscientemente e escapábase da porta".

En 1950 publicou outro gran traballo. "Poden as máquinas pensar?" "Computing Machinery and Intelligence". Predixo máquinas intelixentes capaces de facer deducións lóxicas, aprender e comunicar. Estas máquinas tamén serían capaces de igualar a intelixencia humana. E propuxo un famoso test paira medir se una máquina é tan intelixente como o home ou non.

Tamén deseñou un programa de xadrez xunto ao seu antigo compañeiro David Gawe Champernowne. E en 1952, ao non existir computador paira executar este programa, o propio Turing simulou o xogo do computador, que tardou media hora en cada movemento.

Ese ano coñece ao mozo Arnold Murray. Pasaron una noite xuntos. Pero Murray axudou a un amigo a entrar en casa e a roubar en Turing. Turing denunciou o roubo e contoulle todo á policía e tivo relacións sexuais con Murray. Aínda que Turing estaba convencido de que non había nada malo nesta actividade, as accións homosexuais eran delitos naquela época.

Foi condenado, foi condenado a prisión ou a someterse a unha terapia hormonal paira reducir o seu apetito sexual. Elixiu o segundo.

E seguiu traballando. Entra no campo da bioloxía, dando una explicación matemática ao desenvolvemento morfológico do embrión e explicando que nos girasoles, piñas e diversas estruturas vexetais aparece a serie de Fibonacci.

Con todo, os danos producidos polas inxeccións de estrógenos eran cada vez maiores. O corpo atlético de Turing, brillante runner de maratón, estaba a frustrarse. Contoulle a un amigo que me deron os peitos" e díxolle que o proceso foi "duro" e "humillante". Ademais, sentiu que moitos dos que lles acompañaba déranlle as costas.

O 7 de xuño de 1954 foi atopado morto na súa casa, acompañado dunha mazá mordida. A autopsia revelou que morreu envelenado por cianuro. David Leavitt, biógrafo de Turing, relaciona a morte con Edurnezuri. E é que era a película favorita de Turing, e na súa película cantaba a miúdo o conxuro que canta a bruxa ao preparar a mazá envelenada:

Dip the apple in the brew Let the Sleeping Death seep through