Aizpea Zubia: "Imitamos moléculas da natureza, pero coas máis pequenas"
De feito, estudaba química de polímeros na carreira. No meu proxecto de quinto curso estabamos a sintetizar polímeros con propiedades especiais. As propiedades especiais dos polímeros obtíñanse mediante a síntese orgánica de monómeros especiais e a polimerización dos mesmos. Aí gustoume a química orgánica. Por iso, contactei co equipo de Fernando Cossio paira realizar a tese doutoral.
Eu creo que dá moito xogo, aínda que por definición é algo moi sinxelo (químico de estruturas que conteñen carbono, hidróxeno, etc.). Por exemplo, hai que ter en conta a quiralidad, a asimetría de enlácelos interatómicos. Estas características aparecen tamén noutros tipos de química, pero son menos comúns.
Pois un pouco como cociñar: mesturar os produtos, quentalos, deixalos durante un tempo, ver si avanza a reacción...
Si. Bo, entrar no campo da farmacoloxía foi una casualidade. Un equipo médico pediunos una colaboración. Aí empezamos a deseñar e sintetizar as cousas que eles necesitaban. Vimos que nos levabamos bastante ben e que era un tema interesante e mantivémolo.
Por unha banda, porque ten moito que ver coa base da vida, moi importante en todos os sistemas biolóxicos. E doutra banda, porque dá moito xogo tamén desde a ciencia básica. Precisamente, a nosa investigación centrouse en como controlar ou como inducir a quiralidad dun lado a outro. É, en definitiva, un reto.
Si, quizais indirectamente. A verdade é que agora vexo a necesidade de ler máis sobre bioloxía molecular. E non só polo traballo, senón porque facemos inhibidores, senón tamén paira satisfacer a miña curiosidade. O meu coñecemento é limitado neste ámbito.
Nos últimos anos faise un esforzo enorme neste sentido, pero creo que aínda hai que melloralo. Quizá na sociedade, a xente ten moitos temas científicos ao redor e non se dá conta diso. Non se dá conta de que debería saber máis ou ter máis información.
Un pouco si. E isto pode estar relacionado co modo en que se ensina Química en secundaria. Comeza directamente pola nomenclatura. É como pór diante un dicionario para que aprenda de memoria. Ademais, noutros lugares será diferente, pero aquí, no País Vasco, as industrias como a máquina ferramenta foron moito máis fortes. Non había moitas industrias químicas, e por iso a xente ten pouca tendencia a estudar Química. Con todo, isto está a cambiar moito.
Como empresa non traballamos moito a investigación básica. Realizamos investigación aplicada. Trátase dunha investigación orientada a desenvolvementos industriais, sempre no campo da química orgánica, con moléculas susceptibles de ser fármacos.
Estando a traballar no equipo universitario, xurdiunos a oportunidade de traballar con varias empresas biotecnológicas. Una das súas principais necesidades era a formación de novas moléculas. Normalmente formaba parte dos programas de procura de novos fármacos. Démonos conta de que aí tiñamos un oco, pero desde o punto de vista académico non tiña tanto interese. Era unha formulación diferente. Entón pensamos, por que non, que podiamos crear una empresa paira traballar neste campo.
Tratamos de imitar as moléculas da natureza, pero coas moléculas máis pequenas posibles paira a súa posterior utilización como fármacos. A estrutura tridimensional na que asentamos unhas posicións en proteínas naturais permítenos obter una xeometría que se adapte a esta posición mediante moléculas cíclicas. A forma de ciclo determina moito a xeometría da molécula. De aí o interese xeral das moléculas cíclicas.
Si, non sei si é polas leis do mercado ou por que, pero a visión cambiou un pouco. As grandes multinacionais déronse conta de que lles salgue máis rendible, en lugar de facer todo o proceso desde o principio, comprar moléculas ou patentes a quen xa fixeron a metade do seu traballo e ver que fan tanto os grupos universitarios como as pequenas empresas. E empresas como Ikerchem teñen aquí un txoko.
Si e non. Que eu saiba, na nosa Comunidade Autónoma a única baseada na química orgánica é a nosa. Outros traballan no campo dos fármacos, pero desde o punto de vista proteómico ou outros. A nivel estatal hai máis empresas similares pero coas súas particularidades. A empresa Enantia, por exemplo, traballa moito con moléculas quirales.
A nosa peculiaridade é que combinamos química computacional e sintética. E sucedeu… bo, nós aínda acabamos de empezar, pero sabemos que noutros casos reuníronse dous ou tres pequenas empresas paira colaborar. Por tanto, ás veces o que pode ser competencia convértese en cooperación.
Si, sen dúbida; e sendo una empresa pequena máis. Una aproximación das multinacionais consiste en tomar coleccións de compostos e realizar ensaios masivos até atopar catro ou cinco moléculas que funcionan. Nós non temos capacidade paira facelo. Por iso, a nosa aproximación é analizar o sistema biolóxico a través do computador e realizar una procura máis dirixida.
Ás veces parece que xa todo está investigado e outras veces o contrario. Agora démonos conta de que o uso de microondas recuperou moitas reaccións que estaban a medio punto. Algúns non saían ben e outros non se facían en condicións adecuadas. Pero as reaccións funcionan mediante microondas.
É o mesmo principio que utiliza o microondas doméstico paira quentar o leite. Do mesmo xeito, pódese conseguir a reacción de varias moléculas. Existen aparellos industriais paira aplicar a radiación de microondas á ciencia. A reacción, en lugar de quentarse, ponse en marcha mediante microondas. Moito XIX. Son reaccións anunciadas no século XIX, que funcionaban en papel pero que no laboratorio non conseguían realizar. Agora conseguírono utilizando microondas. É una nova perspectiva.
Cústame un pouco, pero fago moitas outras cousas que non teñen nada que ver coa química, teño moitas afeccións. Nesta profesión hai xente que ten vinte e catro horas pensando no traballo, non é o meu caso. Pero, por exemplo, cando estou a facer zapping na tele, se atopo cousas de ciencia, ou de tecnoloxía, véxoas a gusto.
Buletina
Bidali zure helbide elektronikoa eta jaso asteroko buletina zure sarrera-ontzian
