Texto redactado en euskara e traducido automaticamente por Elia e sen posterior revisión. VER ORIXINAL

Luís Hueso

É investigador de Ikerbasque e experto en nanodispositivos. O equipo dirixido por Luís Hueso investiga novos tipos de memoria para dispositivos electrónicos.

Preséntome, son Luís Hueso, investigador Ikerbasque e líder do equipo de nanodispositivos do CIC Nanogune.

Ola Luís, que tal? Vasnos a ensinar o edificio?

Si, imos.

Agora imos aos laboratorios onde realizamos as mostras experimentais para a súa análise. Esta é unha das ferramentas que máis utilizamos para a preparación de mostras. Este é un evaporador sen carga ultrarrápido. Dentro destas cámaras de aceiro, temos bombas sen carga de gran potencia e é menor que a presión interna. Mil millóns de veces menos. O obxectivo é conseguir as condicións máis limpas posibles. Apenas hai osíxeno, nin auga, nin outros gases que poidan contaminar. Utilizámola para o crecemento de capas metálicas.

Luís, canto máis pequeno, mellor?

Algúns dos fenómenos que aparecen na escala nano non aparecen noutras escalas e, ademais, moitas outras cousas dependen do tamaño. Por exemplo, o consumo de enerxía depende do tamaño, a velocidade do movemento dos electróns depende do tamaño, polo que gañamos ao reducir as cousas.

Agora imos ao laboratorio onde medimos as propiedades eléctricas das mostras preparadas no laboratorio anterior. Temos criostatos que nos poden levar a temperaturas moi baixas e con eles estudamos os fenómenos básicos dos materiais.

O grupo ten tres liñas de traballo principais. Nunha das liñas realizamos a fabricación para saber como facer mellores dispositivos, máis pequenos, máis factibles. É un esforzo fundamental.

Trátase dunha sala limpa para a nanofabricación. É unha habitación sen po. Non necesariamente debe estar limpo, pode haber líquidos no seu interior ou calquera outra cousa, pero non pode haber po. Isto é importante porque o po pode destruír os nosos dispositivos electrónicos, tanto durante o proceso de fabricación como despois da súa fabricación. As persoas que traballan nel son as principais fontes de contaminación nunha habitación limpa. Mes, pel, suor... Todo iso pode contaminar a habitación, polo que nos vemos obrigados a levar traxes especiais e en lugar de metelos con calzado normal, utilizamos botas especiais.

O noso grupo é o dos nanodispositivos. Fabricamos dispositivos electrónicos de moi pequeno tamaño. Transistores, memorias para computadores… Son dispositivos vinculados á industria electrónica que miniaturizan para reducir o seu consumo enerxético.

OFF:

En CIC Nanogune investigan as nanociencias básicas, aínda que non descartan posibles usos industriais. Neste contexto, o equipo que dirixe Luís Hueso traballa con dispositivos de memoria.

Cámaras de fotos, teléfonos móbiles, tabletas… Os dispositivos electrónicos utilizan cartóns de memoria, é dicir, dispositivos de almacenamento de información. Os usuarios coñécenos e dependendo das necesidades utilízanos.

O mercado busca materiais que substitúan á memoria flash, o actual sistema de almacenamento de información. Hai problemas para miniaturizar os cartóns, aumentar a capacidade de almacenamento de información, cun baixo consumo de enerxía.

O equipo dirixido por Luís Hueso investiga as memorias que poden ter un uso biolóxico: aquelas que poden funcionar como as memorias humanas. É dicir, unhas memorias capaces de aprender, de esquecer e lembrar cousas.

L uis Óso

Gústanme moitas cousas, pero esta pareceume unha forma moi excitante de vivir. Tamén é exixente, porque o proceso de aprendizaxe é longo, é moi longo. Hai que estudar unha carreira, facer un doutoramento, e mesmo pode ser necesario pasar uns anos nun centro de referencia internacional para completar a formación e ver si chegarás competindo cos mellores. Profesionalmente é dura, porque a pirámide é moi pronunciada, costa chegar arriba. O doutoramento é fácil, o postdoctorado tamén pode ser fácil, pero nos niveis superiores as prazas son moi poucas e o sistema non é nada agradable: expulsa a quen non chega arriba.

Gústanme moitas cousas. Entender algo que non entendiamos é unha delas. É moi excitante para min. Ter a oportunidade de facer unha contribución notable a un problema científico que non comprende e que esperta interese, é moi interesante para min desde o punto de vista persoal. O problema é que moitas veces non entendes nada, non consegues achegar nada e podes estar na investigación.

Desde o punto de vista profesional podo dicir que eu estudei en Galicia, logo estiven catro anos en Inglaterra, outros dous en Italia, un ano máis en Inglaterra e nestes momentos estou en Euskal Herria. Non todo o mundo está preparado para a mobilidade xeográfica. Eu son o afortunado. Teño familia e a pesar de moverme dun lado a outro, conseguín ter familia. Pero a mobilidade é algo que limita a moita xente. Cantas veces podes moverche, cambiar de casa e deixar atrás aos teus amigos? Está por ver, pero tamén é o momento no que é necesario un pouco de estabilidade chegando.