O Hierro: o volcán esperto
Na illa dO Hierro levan un mes mirando ao mar. Os terremotos que soportan todos os días e as emanaciones de gas e de lava que salguen baixo as augas deixaron claro que o volcán dO Hierro está esperto. Esperta, si, pero aínda non está claro en que actividade e que comportamento vai desenvolver, e os científicos seguen moi preto a evolución.
Miren Mendia é geóloga e profesora da Universidade do País Vasco. Na charla que mantivemos con el despexamos algunhas dúbidas.
Oihana Jauregi, Fundación Elhuyar Os volcáns son un fenómeno moi vistoso que atrae facilmente o interese de todos e máis cando están preto das cidades. Iso é o que está a pasar co volcán O Hierro, pero, desde un punto de vista xeológico, que dimensión ten o que está a suceder agora nO Hierro?
Miren Mendia, Geóloga UPV-EHU: Moi poucas veces temos a posibilidade de ver en directo este tipo de fenómenos xeológico; entón, desde o punto de vista científico, é algo moi interesante, pódese aprender moito. Porque os procesos que quedan no interior da terra non se poden ver, e cando temos a oportunidade de velos en directo, pois... desde o punto de vista científico, polo menos, é enormemente interesante.
H. J.: E nas investigacións que se están realizando nO Hierro, que é o que chamou a atención sobre todo aos científicos?
M.: Temos poucos datos, iso é certo. Necesítase tempo para extraer e publicar os datos. Pero o que vemos nos materiais que se están sacando agora mesmo é que nas figuras... tamén ven algunhas pedras flotando na auga,... vese con esas mostras, que teñen unha parte branca, interior, e unha parte escura, negra, exterior. Parece que hai dous tipos de magmas, un o que é claro, o que chamamos acedo, e outro o que é escuro o que é básico. E é algo bastante curioso. Dará luz para saber como son os procesos que se están producindo.
H. J.: Cal é o maior perigo nestes momentos nO Hierro?
M.: Perigo para a xente. O risco sempre é para a xente. O risco é que se produza unha erupción explosiva. Todos lembramos o que ocorreu en Islandia o ano pasado. Que sexa unha columna eruptiva, cinza, con gas e explosiva. Atópase moi preto de onde se atopa a poboación, e ese sería o maior perigo. O peor que pode suceder.
H. J.: En tal caso, sería preciso, por exemplo, evacuar a illa?
M.: Si, e si fóra moi grande, as outras illas tamén.
H. J.: Por exemplo, que danos poden causar esta explosión na atmosfera e na auga?
M.: Entre estes gases, na columna eruptiva que salgue, nesa columna de forma de champiñón que todos temos na cabeza, extráense diversos materiais, de material piroclástico. Anacos de pedra, pequenos ou maiores e gases. Entre estes gases destacan dous: CO2 e SO2, dióxido de carbono e dióxido de xofre. A nós aféctanos, contamina a atmosfera, e por iso é prexudicial. Contaminaríanse as augas, tamén a auga do mar. Con todo, dependendo da dimensión da explosión, a columna resultante pode afectar a un prazo máis longo ou menor. Si é pouco, algunhas semanas ou un par de meses diluiríanse as cousas, relaxaríanse. Agora, cando se producen grandes explosións, cando se forman columnas de 15 quilómetros, chégase á parte alta da atmosfera, e neses casos tamén pode influír no clima.
H. J.: Nestes momentos non sabemos cal será a evolución do volcán, pero, no que se refire á tecnoloxía, que recursos teñen os científicos para saber que está a pasar a unha profundidade de 20 quilómetros?
M.: No prognóstico utilízanse diversos instrumentos. Os sismógrafos son os máis utilizados, colócanse en calquera sitio. En xeral, en Canarias, como lugar volcánico activo, xa teñen sismógrafos fixos. Nunha crise como esta, ademais, utilizan portátiles en toda a illa. Entón mídense pequenos sismos que representan o movemento do magma que se está producindo debaixo, e segundo o sinal que dan dedúcese si é un movemento magmático, si é a presión do gas ou que é o que está a suceder. E iso chámase tremor volcánico. É un sinal de moi baixa magnitude, continua.
H. J.: Mostra o movemento do magma.
M.: E iso demostra a que profundidade móvese, se sobe, porque o magma sobe amodo, en principio. Entón, a información que obteñen os expertos está directamente relacionada co movemento de magma que hai debaixo. Posteriormente utilízanse outros instrumentos: cando a superficie exterior aumenta ou si prodúcese un curvillo na superficie, o que significa que o magma está a subir á superficie, que tamén se mide cos aparellos. Os presentes son capaces de medir diferenzas de entre catro e cinco centímetros. Tamén se realiza a través de GPS e satélites, e ademais mídense os cambios na composición dos gases. Estes lugares están moi ben estudados e, en principio, as ferramentas existentes son axeitadas para predicir o que pode suceder.
H. J.: Como se poden facer previsións, que evolución espérase de face aos próximos días?
M.: Entre outras cousas, non podo dicircho porque non estou alí e non traballo niso. Pero, segundo leo, temen que ese magma móvase cara ao norte. Temos que pensar que a cámara magmática que ten O Hierro debaixo da superficie é maior que ela e, por tanto, ese magma buscará o lugar que poida para saír. Agora busca unha solución no sur, e pode buscar o mesmo no norte, no leste ou en calquera parte, ou no centro da illa.
H. J.: Na mesma terra, na mesma illa, non?
M.: Estudan os focos sísmicos e a súa localización para deducir si pódese abandonar o país ou o país. Non están á vista e non se que pasará, iso non o podo dicir.
H. J.: Moitas grazas, Miren
M.: A vós.
Buletina
Bidali zure helbide elektronikoa eta jaso asteroko buletina zure sarrera-ontzian
