Texto redactado en euskara e traducido automaticamente por Elia e sen posterior revisión. VER ORIXINAL

Fotografía científica

Reportaxe sobre a fotografía científica. Está gravado na Universidade de Alcalá de Henares cun experto da mesma. É Luís Monje.

Imaxes curiosas da natureza, pequenas en grandes dimensións, obxectos que só se poden ver co microscopio, fotografías obtidas con luz infravermella ou ultravioleta, imaxes tridimensionais... Estas e outras moitas completan as especialidades da fotografía científica.

Beñar Kortabarria; Fundación Elhuyar: Hoxe, Luís Monje ensínanos que é a fotografía científica e como se fai. Luís Monje é un dos grandes mestres da fotografía científica e traballa aquí na Universidade de Alcalá.

O Servizo de Fotografía Científica é un centro de apoio ao equipo de bioloxía médica da universidade, dirixido por Monxe. A pesar dos problemas auditivos de Luís Monje, non tivemos problemas para entendernos

Beñar Kortabarria; Fundación Elhuyar: Como empezaches nisto?Luís
Monje: Acababa de terminar a bioloxía e me doctoraba en botánica. Entón, a universidade sacou un posto de fotógrafo científico e debuxante. Non sabía case nada de fotografía, pero facía moitos traballos de debuxante, en xornais, en cómics, e mesmo fixen a maior parte dos debuxos científicos da universidade. Presenteime e comecei a estudar fotografía científica. Pero non había estudos, nin libros, nin temas parecidos... estiven dous anos estudando, ata que collín gusto.

Beñar Kortabarria; Fundación Elhuyar: Pasou moito tempo desde que vostede empezou. Cambiou moito?Luís
Monje: A fotografía dixital ha posto a imaxe a disposición de calquera persoa. Antes había que xogar cos diafragmas e até a película non se vía o resultado; agora, cunha cámara compacta é fácil facer fotos, mesmo macros. Antes necesitábanse grandes cacharros para facer macrofotografías; hoxe en día, cunha pequena cámara é posible facer fotografías espectaculares dunha mosca. Tamén cambiou a fotografía científica, porque a sensibilidade das películas e os sensores non é a mesma, é moito maior a dos sensores. E poder vela a medida que se vai facendo a foto supón un aforro de tempo, de intentos e de película.

Luís Monje fainos unhas fotos de fungos microscópicos. O traballo
comeza no laboratorio, preparando mostras enviadas desde o departamento de
botánica da universidade. Debe actuar de forma manual e coidadosa para evitar a rotura de fungos microscópicos. Con moito coidado, aprovéitase da lupa e do microscopio para buscar a visión máis bela e representativa das mostras. De feito, ademais de ser bonita, a foto ten que servir para o traballo.

Esta preparación previa ten moito que ver co resultado do traballo.

Luís Monje: Para iso requírese un gran coñecemento técnico. Para cada especialidade de fotografía científica hai cámaras especiais, case a medida, pero son moi caras. En pesetas dunha época, o valor sería superior a 7-8 millóns, e algunhas cámaras de alta velocidade chegan aos 20 millóns. Entón, aquí aproveitámonos das vellas cámaras, facemos bricolaxe. Desmontamos as cámaras e adaptámolas segundo o noso traballo. estamos a facer fotos ultravioletas con cámaras de 300 euros, collendo imaxes inigualables, e outras tantas con infravermellos. Aquí, por exemplo, con este material para facer macros, estamos a conseguir imaxes espectaculares utilizando cámaras de serie, e chegamos a medidas que até agora non se podían conseguir. Substituímos o diñeiro pola imaxinación.

Estas
curiosas imaxes son o resultado de devandito traballo, que foi elaborado mediante un sistema ideado e executado polo propio Luís Monxe.

O sistema baséase nunha cámara réflex dixital convencional. Pegado a el, existe un sistema de fols que permite ampliar a imaxe o máis posible. Tamén ten un obxectivo especial, moi pequeno, que pode abrir o diafragma até o tamaño dunha agulla. Para que a luz chegue até a cámara a través dun buraco tan pequeno, utilízanse lanternas de fibra óptica. Ten un filtro para a calor, polo que, a pesar da súa alta intensidade, é unha luz fría. Desta maneira pódese conseguir ampliar a imaxe até 20 veces.

Para enfocar as mostras en cada punto hai que movelas. Para moverse, curta un vello microscopio e utiliza o seu sistema micrométrico.

É o momento de facer fotos. Apertar a mostra, enfocala e fotografala. Entre as fotografías móvese unha centésima parte dun milímetro. Posteriormente, a través dunha fórmula matemática e un sistema informático, realizarase a suma de todas as fotografías.

Beñar Kortabarria; Fundación Elhuyar:Así consegues este tipo de fotos?Luís
Monje: Non. Nisto utilizamos o microscopio electrónico.
Beñar Kortabarria; Fundación Elhuyar:Por tanto, con este sistema chegariamos a facer cousas como estas.
Luís Monje: Podemos chegar até aquí, o límite está aí. podemos chegar a aumentar até 20-25
veces. Beñar Kortabarria; Fundación Elhuyar: Que peso ten a fotografía científica na investigación? Que importancia ten na ciencia?Luís
Monje: A importancia é enorme. Hai que ter en conta que a investigación se basea na realización de observacións que se poden observar: en física, tomando medidas, en bioloxía, describindo unha nova especie, en intervencións médicas... en todos os campos hai un proceso de observación. Logo publícanse os resultados, e iso é moi importante. Feixe un estudo de anos de contas que termina coa publicación. A importancia do multimedia na ciencia e nas publicacións é cada vez maior. Por tanto, pode ocorrer que se faga un traballo incrible e sexa rexeitado por ter imaxes moi malas, ou que non se acepte porque as imaxes son de mala calidade. Tamén pode ser mediocre, pero estar acompañado de imaxes espectaculares e elixir a portada dunha revista.

Unha vez tomada a foto, chega a quenda da informática. Todas as imaxes capturadas convértense nunha única fotografía, utilizando un software comercial. A partir de aí, mediante programas de tratamento de imaxes, pódense obter este tipo de fotografías.