“Entre ciencia e poder sempre haberá incomodidade”

2014/03/01 Galarraga Aiestara, Ana - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Elkarrizketak

Son as persoas que me emocionaron as que fixeron algo e que foron perseguidas, xulgadas ou castigadas. Por exemplo, Giordano Bruno. O día anterior lin una especie de poema que escribiu aos xuíces e alí dicíalles “Vós xulgádesme, pero vós estades mal, eu estou moi tranquila”. E precedeulle Sócrates. Que delito cometeu? Facía pensar aos alumnos e por iso acusáronlle de levar aos mozos á perdición. Entón, quizais eu tamén levo aos meus alumnos a perder, porque eu tamén o busco, para que os alumnos pensen por si mesmos.

Logo a Giordano Bruno pasoulle o mesmo. Aínda que foi xulgado e condenado ao lume, el estaba tranquilo porque sabía que era correcto. E no caso de Galileo, igual: defende una idea con argumentos, e entón chega a autoridade dogmática, que tamén a condenan.

Iso sucede co mando, que é dogmático e que non quere que a xente pense. E é o principio que me guiou: “ben, din que iso é así, pero eu teño que pensar”. Niso moitas veces sofres porque tes que recoñecer que as cousas non son como crías ao principio. Por exemplo, cando coñecín a enerxía nuclear, pareceume que podía ser a enerxía do futuro, e logo pensei nos cambios.

De feito, por unha banda está o poder, e o seu obxectivo é ter á xente controlada, e doutra banda está o traballo do buscador, do investigador ou do pensador. Este último cuestiona o que di o poder, a dogma, e por suposto, iso é perigoso. E isto está relacionado coa relación entre ciencia e sociedade. E iso preocúpame, porque a ciencia non é nin boa nin mala. A ciencia é a curiosidade, o desexo de comprender como é o mundo. Pero a influencia non é aséptica, porque o poder pode utilizala paira una cousa ou paira a outra. Ese é o problema. Si es científico, buscas a verdade, pero como parte da sociedade tes que adoptar una actitude, elixir o uso.

A verdade é que eu non estou a esperar nada. Á vista da historia dásche conta de que hai pequenas revolucións pero que a sociedade evoluciona lentamente. Os revolucionarios mencionados anteriormente foron perdedores, pero eles sabían que tiñan razón. Galileo dixo “e pur si muove”! E logo a historia demostrou que tiña razón. E iso é eternio. Por tanto, non debemos esperar nada mentres estamos vivos. Una vez aceptado, vive tranquilo. Na miña historia persoal, por exemplo, co eúscaro, sempre foi así: cando eramos mozos diciamos “o imposible feito con acción”, e o tempo deunos a razón. E entre ciencia e poder sempre haberá esa incomodidade.