Web 2.0: ti tamén creas

2007/11/01 Asurmendi Sainz, Jabier - Informatika-ingeniaria eta Bitarlan-en sortzailea Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Internet

En informática, a evolución adoita expresarse en versións, como o demostra a chamada Web 2.0, a evolución da web. Esta evolución produciuse por dúas vertentes: por unha banda, produciuse una evolución técnica, é dicir, desenvolvéronse aplicacións e sitios web que permiten interaccionar entre si e, grazas aos recursos que ofrece a web, produciuse una tendencia ao desenvolvemento das aplicacións na contorna web, e doutra banda, a evolución da sociedade e o cambio de actitude dos internautas pasaron da mera lectura á participación e a emisión de opinións e contidos. Por tanto, pódese dicir que pasamos do internauta pasivo ao internauta activo ou, polo menos, a ter a opción de ser activo.

A palabra Web 2.0 débese a Ou'Reilly Media, máis concretamente a Dálle Dougherty, fundador desta empresa xunto a Tim Ou'Reilly. O termo foi utilizado por primeira vez en 2004 por Dálle Dougherty. Utilizouno paira expresar a segunda xeración de web baseada en comunidades de usuarios, como blogs, foros e wikis. Son os que pon a disposición e impulsan a colaboración e o intercambio de información entre usuarios.

En resumo, pódese dicir que inicialmente Internet estaba cheo de páxinas estáticas HTML e que estas páxinas non se actualizaban con frecuencia debido á penosa tarefa de mantemento. Posteriormente, aos poucos foron aparecendo os sitios web que se alimentaban das bases de datos --coñecidos como Web 1.5 - até chegar aos actuais sitios web e servizos web interactivos e á diversidade de aplicacións. Desta forma, moitas das aplicacións que antes se atopaban no escritorio están a executarse nunha contorna web, tantas empresas como particulares: aplicacións de xestión, galerías de fotos, atlas, enciclopedias, aplicacións multimedia... A eles hai que engadir as aplicacións que se aproveitan dos servizos que ofrece Internet e que non se poderían utilizar nunha contorna de escritorio.

Isto débese a que a execución das aplicacións nunha contorna web ten varias vantaxes: ao ser multiplataforma, o uso da aplicación só require dun navegador, polo que pode ser utilizado na maioría dos sistemas operativos sen necesidade de instalar outras aplicacións. Desde Internet podemos acceder a nosas Apps desde calquera computador e desde calquera lugar e gardar os nosos datos dunha sesión a outra, introducindo o seu usuario e contrasinal. Por último, como característica especial que caracteriza á Web 2.0, pódense compartir estes datos persoais, fotografías ou documentos cos demais.

Tras a apertura das webs interactivas, foron aparecendo multitude de tipos de aplicacións en internet aberto, algunhas delas capaces de realizar magníficas operacións. Con todo, algúns tipos de aplicacións foron especialmente difundidas e adquiriron gran prestixio. Entre eles atópanse, sen dúbida, blogs e wikis.

Blogs

O termo blog provén do inglés, concretamente da combinación das palabras web e log (xornal en inglés). Son sitios web de actualización frecuente nos que uno ou varios participantes escriben noticias, artigos, reportaxes ou opinións. Estes escritos adoitan aparecer ordenados de maior a menor, e poden clasificarse segundo etiquetas ou áreas concretas definidas. As entradas que se poden publicar nos blogs non teñen por que ser só texto, senón que poden incluír fotografías, enlaces e vídeos en reportaxes ou artigos.

Ademais, os lectores poden facer suxestións e o escritor pode responder. Desta forma pódense xerar conversacións ou debates. Con todo, esta característica non está sempre habilitada en todos os blogs. A maioría das aplicacións de creación de blogs ofrecen diferentes opcións paira definir permisos nas suxestións, pódense deshabilitar as suxestións ou dar a opción de escribir só aos usuarios inscritos ou deixalas libres paira todos os usuarios.

As actualizacións tanto de escritos como de suxestións pódense ver a través dos lectores de feed. De feito, case todos os blogs e todos os recursos paira o seu desenvolvemento aprovéitanse da sindicación web paira difundir os cambios.

Wikis

Os blogs, aínda que se poden facer en grupo, son xeralmente obras dunha persoa. No caso dos wikis, pola súa banda, trátase da colaboración. Precisamente, o wiki é un medio idóneo paira construír sitios web de forma colaborativa. De feito, a través do navegador, varios usuarios poden editar o texto --con formato - e enlácelos de forma sinxela. Desta forma, os usuarios poden crear, modificar e eliminar de forma sinxela e áxil os contidos dun sitio web ou intranet. Ademais, os wikis permiten recuperar facilmente as versións anteriores do contido. Consérvase o histórico dos cambios realizados en cada documento ou páxina, o que supón una vantaxe importante.

Wikipedia é un dos resultados máis destacados dos wikis. A Wikipedia é una enciclopedia multilingüe que se pode consultar en Internet e fórmase en auzolan, a diferenza da outra enciclopedia web, é dicir, calquera pode crear un artigo ou crear un xa existente no idioma que desexe. Pódese dicir que Wiki é una gran aplicación, porque é a forma de escribir e compor os artigos, e desa palabra tomouse o nome. Na actualidade converteuse nunha enciclopedia de prestixio en Internet moi utilizada (a dirección da wikipedia vasca é http://eu.wikipedia.org/).

Wikipedia é un xigantesco proxecto wiki dispoñible a todos os niveis. Pode ser una opción moi interesante, tanto paira empresas como paira asociacións, para que un equipo de traballo desenvolva un documento único e consensuado ou paira xestionar o coñecemento da empresa.

Como curiosidade, o termo wiki provén do hawaiano, do wiki wiki wiki esamolde, que significa rápido en eúscaro. Ward Cunningham creou a primeira web wiki.

Sindicación web e RSS

Ademais das aplicacións, una das características máis interesantes que veu coa Web 2.0 é a posibilidade de ampliar os novos contidos dun sitio web. Faise grazas á sindicación web. Esta opción utilízase sobre todo en blogs, pero en principio é un recurso que se pode utilizar en calquera sitio web. Desta forma, todo usuario que queira seguir os contidos dun conxunto de sitios web non ten por que acceder a eles diariamente. A través de una aplicación de escritorio ou contorna web pode acceder aos novos contidos de todos os sitios web, a condición de que cada sitio web permítao.

Así pois, a sindicación web é só un fluxo de difusión dos contidos dun sitio web. A través da sindicación, un sitio web pode enviar contidos compartindo os seus contidos cun lector de fontes na contorna web ou no escritorio ou con outro sitio web que desexe utilizar os seus contidos.

A sindicación se codifica en formato XML e os formatos máis utilizados son RSS e Atom. Con todo, actualmente utilízase RSS (Really Simple Syndication) paira designar ambos os formatos.

Paira ler as fontes RSS, como se indicou, utilízanse lectores de fontes. Poden ser de sobremesa ou contorna a Internet, e o usuario só ten que subscribirse a sitios web que lle interesen. A partir de aí, o lector de RSS recibe as fontes RSS actualizadas e avísanos dos novos contidos que non lemos en cada páxina web.

Entre os lectores de RSS, uno dos máis coñecidos é Bloglines (http://www.bloglines.com), que se atopa en francés e castelán, pero non en eúscaro, actualmente. É un lector de contorna web con algunhas vantaxes. Con acceso a Internet e un navegador, desde calquera computador pódense ler as noticias que se desexen ou os contidos dos sitios web favoritos, incluíndo o correo electrónico e o contrasinal.

A inscrición paira acceder ao servizo é gratuíta e basta con especificar o correo electrónico, o contrasinal, o idioma desexado e a zona horaria. Una vez iniciada a sesión, no menú esquerdo aparecen as fontes RSS subscritas e entre parénteses o número de novos contidos. Ademais, pódense clasificar por cartafoles paira organizalas mellor. Na parte dereita móstranse os novos contidos da fonte RSS seleccionada.

O xigante de Internet Google tamén desenvolveu o seu lector de RSS. Chámase Google Reader e pódese atopar en http://www.google.com/reader/. Do mesmo xeito que en Bloglines, as fontes RSS pódense organizar por cartafoles. Ademais, Google Reader ofrece estatísticas sobre subscricións: Número medio de entradas de cada fonte RSS por día, por exemplo, en relación ás nosas lecturas. E, como era de esperar, ao ser o lector de RSS de Google, ten un buscador bastante completo que permite realizar procuras en todas as entradas, nun cartafol ou en todos os fluxos RSS. Con todo, Google Reader non está aínda en eúscaro.

O lector de fontes Alesti RSS, en cambio, está en eúscaro e, do mesmo xeito que os dous anteriores, pertence á contorna web. O sistema de organización das fontes RSS non é por cartafoles senón por etiquetas. É dicir, a cada fluxo RSS pódense asociar varias etiquetas separadas por comas, de forma que se poden ver as fontes RSS asociadas a devandita etiqueta facendo click en cada etiqueta. Se desexa utilizar Alesti pode facelo en http://www.alesti.org. A inscrición tamén é gratuíta en Alesti e os únicos datos a introducir son o nome do usuario, o contrasinal e o email.

Web 2.0 vasca

Afortunadamente, en Internet non todo está en inglés, e co paso do tempo fóronse formando algúns proxectos en eúscaro. Entre eles, ademais dos xa mencionados, atópanse www.zabaldu.com --que difunde noticias que aparecen en Internet-; www.galdu.com, servizo de consulta; www.tagzania.com, paira crear etiquetas en mapas de todo o mundo; ou www.blogari.net, un medio para que todo aquel que queira poida crear o seu propio blog. Non tes escusa paira acceder á Web 2.0.