Hai auga, pero pouco útil!

2001/05/06 Mendiburu, Joana - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

• Ekologia
• Ingurumena

Dise que a auga é ouro azul e non é paira menos, porque en lugar de apagar o lume acende en moitos lugares. Una das claves da guerra entre Israel e Palestina, a causa fundamental da miseria en África... Una persoa consome entre 200 e 250 litros de auga ao día, o 70% da auga utilizada destínase á rega, as fábricas tamén necesitan grandes cantidades...

Necesítase paira todo e ademais de boa calidade.

Na Terra púidose estimar a presenza de 1,34 millóns de km3 de auga. Se todo fose alcanzable e de boa calidade, suficiente e sobradamente paira todos os habitantes da Terra. Non escoitariamos unha e outra vez, sobre todo no verán, que hai pouca auga e que hai que reducir o consumo. Pero hai que ter en conta que só o 2,5% da auga da Terra é auga doce e que está atrapada no xeo 3/2 desa cantidade. Aínda por riba, o 20% da cantidade que forma parte do ciclo da auga non é accesible e o 3/4% restante caen nun momento e nun mal lugar, provocando inundacións, por exemplo. Queda así claro que hai auga, pero non sempre do lugar, momento e calidade que o ser humano necesita.

Bo, se o problema é atopar auga de boa calidade, temos amplos mares e océanos; deseñamos un sistema paira desalar a auga do mar, e xa está! Acabaron todos os problemas de escaseza de auga! Está ben pensado, pero desgraciadamente o problema da escaseza de auga non se soluciona con tanta facilidade.

Desde hai tempo, enxeñeiros e técnicos trataron de desenvolver sistemas de potabilización da auga do mar, pero de momento non parece que consigan deseñar un sistema totalmente útil. Hai que ter en conta que a auga de mar non é a auga da billa e a auga que obteriamos mesturando o sal nun vaso. A auga de mar está composta por 65 elementos e, una vez separada a auga e o sal, é imprescindible un tratamento posterior que o faga potable. Proceso longo e, sen dúbida, demasiado caro paira os países máis pobres.

Actualmente existen no mercado dous sistemas de desalación de auga. A máis antiga XX. É de principios do século e, como noutras moitas ocasións, o proceso industrial calca o que fai a natureza. Ao ferver a auga do mar, o vapor arrefríase en contacto cunha superficie fría e convértese en auga doce. A segunda técnica, que require menos enerxía, é a ósmosis inversa. É dicir, nunha alta presión, a auga do mar fíltrase por varias membranas até convertela en auga potable.

Ambos son sistemas ben pensados, pero, desgraciadamente, paira os países que máis o necesitan, non son nada apropiados debido á existencia dun grupo de traballadores especializados, instalacións custosas e altos custos de funcionamento.

Por outra banda, aínda que estes sistemas fosen aplicables desde o punto de vista económico, a eliminación do sal na auga do mar podería causar importantes danos ecolóxicos, xa que non desaparecería. O nivel medio de salinidade da auga de mar é do 3,5%. Isto supón aproximadamente 35 g de sal mineral nun litro de auga. Paira conseguir un litro de auga potable, ao mar ou ao subsolo, habería que tirar outro ou dous litros de alta salinidade, o que pode provocar un desequilibrio significativo.

Pódese pensar que a auga de alta concentración pode diluírse no mar, pero como sempre, as cousas deberían facerse con moderación. En caso de derramarse ao chan, o problema sería aínda máis grave, xa que a auga subterránea salinaría, o que tería graves consecuencias paira a fauna, a flora e a fertilidade da terra. O ideal sería utilizar este sistema como complemento e non como sistema principal. Lamentablemente, tal e como se comentou anteriormente, os investimentos destas instalacións son excesivas paira o seu uso exclusivo como sistemas alternativos.

Medir o uso da auga

Como se pode observar, aínda que se lograse a desalación da auga do mar, xurdirían novos problemas que obrigarían a aprender a consumir menos. Parece que as grandes empresas do mercado da auga tamén están a piques de tomar ese camiño. Entre os seus proxectos destaca a reutilización da auga utilizada, máis prioritaria que a procura de sistemas económicos paira potabilizar a auga de mar. Quizá nas cidades máis grandes habería que instalar dúas tubaxes de distribución de auga, una que disipa a auga potable e outra que transporte a auga máis sucia, por exemplo, útil paira limpar as rúas.

En definitiva, paira que se deseñarán os sistemas de potabilización da auga do mar cando as verteduras das tubaxes sexan incontables en pobos como O Cairo? Cando particulares, agricultores ou empresarios non dan importancia ás verteduras?

En moitos pobos as perdas na rede de distribución son enormes, a limpeza e a reciclaxe das augas sucias non se realiza ningún ensaio, a escaseza de auga trátase de cubrir con auga remota... No camiño cara ao desenvolvemento sustentable aínda hai moito que facer, e máis que nada, necesitaranse os plans de xestión adecuados: sistemas de rega por goteo na agricultura, medir ben cales son as necesidades reais, utilizar local...

Na medida do posible, deixemos a auga do mar como tal, xa que coas verteduras de petróleo prodúcese un desequilibrio suficiente.

Publicado en 7K