Tim Berners-Le, inventor e vigía da web

2018/06/01 Leturia Azkarate, Igor - Informatikaria eta ikertzaileaElhuyar Hizkuntza eta Teknologia Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Internet
• Biografiak

Sir Tim Berners-Le naceu en 1955 en Londres. Tras estudar física no Queen’s College de Oxford, durante varios anos traballou como enxeñeiro en varias empresas. En 1980 traballou paira o CERN suízo como contratado externo durante uns meses. Entón propuxo un sistema baseado no hipertexto paira compartir información entre os investigadores e construíu un prototipo chamado ENQUIRE. Hipertexto é un texto dixital con referencias a outros textos (hiperenlaces). A web está baseada no hipertexto e o sistema ENQUIRE considérase un precedente da web. En 1984 regresa ao CERN paira traballar como membro da organización e en 1989 inventa a web.

Pero que é a web?

Naquela época, Internet xa existía, aínda que non estaba tan estendido. Internet é una rede de computadores interconectados que utiliza os protocolos TCP/IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol) e DNS (Domain Name System) paira comunicarse entre si, sobre a que poden circular servizos como correo electrónico, FTP, chat, etc. CERN era entón o nodo de internet máis grande de Europa. Así, a Berners-Le ocorréuselle conectar a idea do hipertexto que traballara anos antes con Internet e publicou un informe respecto diso, o 12 de marzo de 1989. Enténdese por tal a creación de WWW (World Wide Web ou web).

Pero Berners-Le, máis aló da idea, a implementó e púxoa en marcha. Este primeiro informe non foi aprobado polos seus responsables, pero si a revisión realizada en 1990. Entón definiu o formato HTML e o protocolo HTTP (é dicir, o Hypertext Markup Language, o formato utilizado paira a elaboración de páxinas web, e o Hypertext Transfer Protocol, protocolo paira o intercambio de páxinas web e solicitudes entre un servidor e un navegador web), que na actualidade seguen sendo a base da web, desenvolvida e adaptada. Tamén realizou o primeiro navegador web (que chamou WorldWideWeb e que servía paira editar páxinas web) e o primeiro servidor web (denominado CERN httpd). E por último, puxo en marcha a primeira páxina web en http://info.cern.ch/hypertext/WWW/TheProject.html.

Ademais de acertar, coidando a evolución da web

Nos próximos anos a web experimentou un forte crecemento. Desenvolvéronse diversos software paira o servidor web, moitos navegadores e multiplicáronse as páxinas web e os usuarios. Xunto a iso, como sempre, xurdiron intereses empresariais que desde entón quixeron controlar a varias empresas. Coa saída dun navegador web e a hexemonía no mercado de navegadores, Microsoft tentou adaptar o formato HTML aos seus intereses na segunda metade da década dos 90 con Internet Explorer, e Google, agora, con Chrome, tenta ser o único pastel da publicidade.

Paira evitalo e para que a web siga sendo patrimonio de toda a humanidade, en 1994 Berners-Le creou o World Wide Web Consortium (W3C), do que é director. Este organismo define os formatos da web (mencionados HTTP e HTML, e outros moitos que se crearon posteriormente, como XML, DOM, CSS...). Todos estes formatos publícanse como estándar acordado, libre de patentes e royalties. Ademais, en 2008 creou a World Wide Web Foundation, con obxectivos bastante similares aos do W3C, pero en lugar de tratar temas técnicos, realiza outros traballos: ampliar a idea de web libre e aberta, accións paira facer accesible a web a todo o mundo, etc.

Riscos actuais da web

Esta última organización, a World Wide Web Foundation, foi a que Berners-Le aproveitou o pasado 12 de marzo paira difundir a mensaxe do 29 aniversario da web. Segundo a mensaxe, este ano, por primeira vez, máis da metade da poboación mundial estará online. E una das necesidades que ve é conectar canto antes a outra metade (en xeral, os habitantes dos países pobres, as mulleres, as contornas rurais…) para que a fenda dixital non se expanda e a outra metade da poboación teña as mesmas oportunidades paira aprender, gañar diñeiro, estar informada e gozar dos servizos da web.

Tamén menciona outro perigo: que a web estea cada vez en mans de menos plataformas dominantes. Iso está a ocorrer realmente. O que antes era un ecosistema rico de webs, blogs e medios de comunicación, agora cambiou, e a maioría da xente dedica máis tempo a sitios web de poucas empresas. Estas webs teñen un enorme poder paira canalizar a opinión da xente, de forma voluntaria ou involuntaria, a través das que se difunden as famosas noticias falsas. E o seu dominio dificulta enormemente a creación de novos axentes, porque compran competidores, contratan todo o talento, teñen moita información sobre os usuarios…

Tamén o ano pasado, na mesma data, con motivo do 28 aniversario da web, realizou novas advertencias. Entón alertounos da perda de control dos nosos datos persoais. Nin sequera somos conscientes da cantidade de información que almacenan as grandes empresas sobre nós a cambio de ofrecer servizos gratuítos. Son datos que aproveitan, no mellor dos casos, para que nós esteamos satisfeitos pero presos nas súas plataformas, e no peor dos casos, paira vendernos a axencias de publicidade, paira entregárnolos aos gobernos...

A todo iso hai que engadir a tendencia que se está estendendo a substituír as apps nos teléfonos móbiles por aplicacións web. Estes van sobre Internet, pero cada un utiliza as súas propias linguaxes de programación e protocolos de comunicación en lugar dos estándares da web.

Non será fácil dar a volta a estas preocupantes tendencias que tomou a web. Pero o primeiro paso paira empezar a cambiar algo que está equivocado é darse conta de que iso está equivocado. Non podemos dicir que Tim Berners-Le non tente darnos conta.