Rene Descartes

1990/01/01 Azkune Mendia, Iñaki - Elhuyar Fundazioa Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Biografiak

Matemático e filósofo francés nado na Haia (zona de Tours) o 31 de marzo de 1596. Cun ano a súa nai morreu e parece que a mala saúde que sufriu durante toda a súa vida era herdada da súa nai.

Cando chegou á idade de ir á escola, a tose era sempre desexada, polo que moitas veces permitíanlle estar na cama en lugar de ir á escola. Era un estudante moi rápido, pero mantívose o costume de traballar na cama durante toda a súa vida.

Ao empezar a estudar coas xesuítas, Descartes era moi relixioso. Non cultivou una teoría que combatese a doutrina eclesiástica, e proba diso é o que lle pasou en 1633. El estaba a escribir un libro sobre o universo aceptando a teoría de Copérnic, pero cando a Igrexa díxolle que condenara a Galileo como herético, comezou a cambiar a súa opinión. Segundo a nova hipótese, a Terra estaba apoiada nun vértice, que era o que viraba ao redor do Sol, fóra da Terra. A pesar do seu inconsistencia, esta hipótese foi aceptada por moitos sabedores ata que Newton ocultou aos demais pola súa teoría gravitatoria.

Tras varios anos no exército francés, Descartes estableceuse en Holanda até a súa case morte entre os protestantes. Saíu de Holanda en 1649 porque aceptou una invitación da corte sueca. A raíña Cristina de Suecia quería a un famoso filósofo ao seu ao redor paira dar fama á a corte. Con todo, o seu estilo de vida e as súas ideas eran moi especiais para que a raíña déselle clase de filosofía a Descartes. Os pulmóns débiles de Descartes non tiñan suficiente enerxía como paira soportar o inverno vermello sueco e morreu en Estocolmo o 11 de febreiro de 1650.

O corpo de Descartes, excepto a cabeza, foi trasladado a Francia e a cabeza regresou en 1809 cando Bercelius enviouna ao anatomista Cuvier.

Na época de Descartes, a lingua dos sabores en Europa era o latín e por iso utilizou en moitas das súas obras o nome latino “Renatus Cartesius”. Por iso chámase “cartesiana” á súa filosofía e tamén aos eixos unidos que se utilizan en matemáticas paira representar ecuacións. Este sistema de representación é inducido por Descartes.

Con todo, Descartes escribiu durante a súa vida máis en francés que en latín. XVII. No século XX, por tanto, o latín como lingua universal estaba a decaer en favor das linguas romances.

Descartes foi mecanicista. Dubidaba de todo, pero a mera dúbida significaba que alguén dubidaba e que alguén había. Recolleu esta idea ao soado devandito latino: Cogito, ergo sum. A doutrina que formou a partir desta base dise que é o pai da filosofía moderna.

Tamén aplicou a doutrina mecanicista ao corpo humano, baseándose nos traballos de Vesalius e Harvey. A intelixencia estaba fóra do corpo e independente, pero tamén comunicada coa glándula pineal do cerebro. Descartes elixiuno porque os animais non tiñan esa glándula. Pero estaba equivocado porque anos despois o danés Nikolaus Stenon atopou esa glándula nos animais.

Descartes tamén se ocupou das matemáticas. Cando estaba no exército tiña moito tempo paira pensar e entón empezou a traballar matemáticas. O sistema de coordenadas cartesianas, segundo din, inventouno mirando a unha mosca que voaba na cama. A posición da mosca podíase dar por medio de tres planos entrelazados, agrupando o tres planos no punto onde se atopaba a mosca. Un punto nunha superficie bidimensional podía localizarse mediante dúas unións de rectas que se cortaban nese mesmo punto.

Aproveitando o sistema de coordenadas de Descartes, calquera punto do plano podíase definir con dous números: (-3,1) por exemplo. Paira definir os puntos do espazo necesitábanse tres números: (3,-4,2) por exemplo.

Calquera ecuación da álxebra (como a ecuación e = ^3x2+2) pode representarse nos eixos cartesianos do plano. De feito, dando diferentes valores á variable x obteremos outros valores paira e e trasladando estes valores aos eixos cartesianos obteremos os puntos dunha curva. A cada curva correspóndelle una ecuación e a cada ecuación una curva.

Descartes publicou este concepto como anexo nun libro dedicado ao universo en 1673. A verdade é que o anexo resultou moito máis importante que o resto do libro.

Outra achega de Descartes foi a combinación de algebra e xeometría e o enriquecemento de ambas. Esta combinación permitiu posteriormente a Newton desenvolver o seu cálculo. Porque á álxebra chamábaselle “análise”, a unión de Descartes con dúas ramas das matemáticas chámase xeometría analítica.