"O DIPC axuda a San Sebastián a aparecer no mapa
"O DIPC axuda a San Sebastián a aparecer no mapa
O obxectivo inicial era ofrecer aos grupos punteiros dentro da universidade, sobre todo aos de física de materiais, a posibilidade de abrirse internacionalmente, pero sen as trabas burocráticas que impón o sistema de funcionarios. Despois, a dinámica do proxecto e a calidade da xente nova ha ido máis aló, eu non esperaba tanto éxito. E tiña máis expectativas que os meus compañeiros!
Acompáñanme Colmenero por unha banda e Alberto L peixe Basagunen por outro. Alberto é catedrático de dereito constitucional.
As boas ideas teñen una vida propia. Empezamos co DIPC, logo xurdiu a idea Fellows Gipuzkoa, una plataforma para que investigadores deica que están fóra volvesen aquí. En definitiva, queriamos ampliar a ciencia a nivel internacional cun novo mecanismo que nos permitise competir cos mellores equipos do mundo. E, ademais de abrirse internacionalmente, o obxectivo era transmitilo á sociedade, ao que lle demos moita importancia.
Non todos os grandes grupos de investigación teñen a mesma estrutura, pero teñen algunhas cousas en común. Flexibilidade institucional, é dicir, autonomía nas decisións. Os grupos universitarios non gozan desta autonomía polo sistema de regulación e de funcionarios.
O DIPC nace como un acordo estratéxico entre o sector público e o sector privado. Iso é importante. É un modelo propio. Non ten posto fixo. Os postos fixos atópanse nos centros da contorna do DIPC. Creouse una comunidade ao redor do DIPC da que parte é interna, investigadores do Departamento de Física de Materiais da UPV e outros grupos dentro da universidade. Eles son anfitrións paira a comunidade externa do DIPC, é dicir, paira os investigadores internacionais que veñen.
Pouco en Europa, cunha organización similar no Centro de Trieste, pero con moitos investigadores locais e nós non. En Estados Unidos poden ser UC Santa Bárbara Physics ou Aspen Center for Physics. A nosa é una idea moi pequena e económica porque a comunidade interna do DIPC está na propia UPV. Esta característica foi fundamental no éxito do DIPC. A UPV/EHU forma parte do DIPC, pero o DIPC non é un instituto universitario.
Por outra banda, o Padroado é de alto nivel, non é xente que está debaixo de alguén, o que provoca rapidez na toma de decisións. E ademais, a calidade da comunidade interna do DIPC é moi boa. E esa calidade interna atrae á comunidade externa: máis de mil investigadores estiveron traballando en estancias de máis dun mes nos últimos dez anos. É una comunidade moi forte, e iso significa que estamos moi protexidos por calquera proxecto que organicemos.
Si. Nós temos catro grandes liñas de investigación: interaccións electrónicas, materia branda, fotónica e física de superficies. En realidade, desde o punto de vista da investigación, DIPC é una organización moi sinxela que ten como obxectivo a investigación básica, iso si, a nivel alto. Nanogune, por exemplo, é máis complicado, eles teñen que converter as súas ideas en produtos, pero nós non.
Con todo, as organizacións máis grandes do mundo caracterízanse pola falta de independencia económica do DIPC. O endowment ou dotación do DIPC, é dicir, un capital con intereses suficientes paira financiar, é moi pequeno.
A Universidade de Harvard, con menos de 4.000 alumnos, tiña una dotación de 38.000 millóns de dólares antes da crise de 2007. Só con sacar intereses do 5% a ese diñeiro, obtén anualmente case 2.000 millóns de dólares paira o orzamento ordinario. Nós temos aquí catro centros e creemos que imos tragar o mundo. Pero cos nosos orzamentos non podemos competir con Harvard. Paira ter una idea, o orzamento da UPV/EHU ascende a uns 500 millóns de dólares. Con todo, no que facemos temos que ser como Harvard. Non hai ciencia secundaria, non nos van a permitir una ciencia peor porque o noso orzamento é menor. O orzamento do DIPC tamén é moi baixo, gustaríame chegar a ter entre 30 e 50 millóns de euros. A ver se algún vasco rico déixanos o seu diñeiro, nós utilizarémolo perfectamente (risas).
Nesta sociedade é imposible, pero a tendencia pode ir cambiando. En Estados Unidos é diferente. Alí os adiñeirados non deixan todo o diñeiro aos seus fillos. O exemplo é Bill Gates, que creou una fundación cunha alta porcentaxe da súa fortuna. Gordon Moore, fundador de Intel, doou un terzo do seu diñeiro a Caltech. Seguramente aquí non hai condicións culturais adecuadas nin fiscais nin sociais para que isto ocorra. E sen independencia económica, temos una gran dependencia da administración da época. Pero é bo que polo menos parte do orzamento proveña dos intereses da dotación.
Axudou a Donostia a aparecer no mapa científico. E contribuíu a crear o obxectivo do proxecto Donostia Cidade de Cultura: Donostia, ademais de facer cidade da ciencia, facer ciencia na cidade. No ámbito do eúscaro, ademais, xunto coa Fundación Elhuyar, realizaremos diversas actividades.
No ano 2000 déronme a medalla de ouro de San Sebastián. E na miña intervención dixen que me gustaría pór entre todos bos cimentos nun futuro non moi afastado para que San Sebastián sexa coñecida como cidade da ciencia e a tecnoloxía e teña recoñecemento internacional.
O DIPC tamén trouxo riqueza á cidade. A chegada de 1.228 investigadores supuxo una gran riqueza hoteleira, por exemplo. A moitos deles pagámoslles nós, pero outros pagaron a súa estancia co seu diñeiro. Estamos a aumentar o número de visitas. Nos congresos do DIPC participamos 5.083 persoas, das cales 3.500 son de fóra de Donostia.
Paira iso lanzamos o programa Fellow Gipuzkoa. Son plataformas de recuperación de investigadores que permiten aos que volven desenvolver os seus currículos persoais con total liberdade. Todos os participantes neste programa obtiveron posteriormente postos de traballo. Por exemplo, Ricardo D non Mui ou subdirector do CSIC foi o primeiro "fellow Gipuzkoa". Este programa é o catalizador da UPV/EHU (un punto de alimentación do centro mixto) e foi un apoio ás políticas internacionais do Goberno Vasco. Por tanto, DIPC é un centro que atraeu talento. O centro Nanogune é tamén una achega intelectual do DIPC.
En primeiro lugar, o número de publicacións, que en 2009 triplican as do ano 2000. En total, nestes dez anos publicamos 1.192 artigos, sendo o número de citas dos nosos artigos superior a 17.500. Conseguimos una media de 15 citas por artigo, o que é moi difícil en física. Ademais, organizamos 432 seminarios e 51 congresos. Agora estamos a pór en marcha a televisión do DIPC. Alí poderás ver as nosas conferencias. Aínda é moi estático, pero queremos darlle moita importancia a este proxecto.
Si. Xa realizamos catro grandes accións de divulgación: Seminario "Fronteiras da Ciencia" (xunto con profesores de secundaria), ano de Einstein, congreso ATOM BY ATOM e o que vén agora. Chámase "Passion for Knowledge" e será un gran congreso. Eu presidirei o congreso e acompañaranme Juan Colmenero e Alberto L peixe Basaguren. Contará cun programa científico moi amplo, con conferencias de científicos locais, premios Nobel e xente doutros ámbitos. Por exemplo, haberá intelectuais membros de Jakiunde, como o músico Luís de Pablo e o escritor Bernardo Atxaga. O obxectivo deste congreso é atraer á xente.
Extremadamente perigoso, porque a sociedade actual está moi baseada na ciencia e a tecnoloxía. É sorprendente que nunha sociedade destas características pouca xente queira facer ciencia e tecnoloxía. Temos que cambiar isto, se non acabamos coa galiña dos ovos de ouro. É un problema da sociedade occidental. Asia non ten ese problema, nós si, e temos que solucionalo.
Si, si. E si temos en conta a divulgación, diría que polo menos o 60% do meu tempo é paira a física. Un 20% do meu tempo dedicado á divulgación. Agora estoume centrando na creación de Jakiunde e, con todo, quédame tempo paira a física. Iso é porque teño moitos colaboradores e son moi bos. Son moitos. É necesario, en xeral traballamos moito en colaboración con outros e en rede. Ademais, é moi importante coidar ás persoas, moita xente dio, pero poucos o fan realmente. Pero eu creo que a clave das colaboracións é coidar ás persoas. Eu son experto en colaboracións porque traballei con moita xente. Nunha colaboración, se alguén reclama a propiedade dunha idea pasados cinco días, esa persoa non está disposta a colaborar. Nunha boa colaboración as ideas son de todos.
Buletina
Bidali zure helbide elektronikoa eta jaso asteroko buletina zure sarrera-ontzian