Bilatzailea
Oskar Fernandez-Capetillo: "O premio máis importante é que traballo no que máis me gusta"
Eu tiña moi claro que quería investigar sobre cancro. Como ocorre con outros moitos investigadores, o máis importante son as contas persoais. E no meu caso, o cancro levou a moitas persoas da zona. Tiña claro que tiña que ser investigador, porque son moi curioso; sempre teño algo en mente, algunha pregunta. Pois como tiña que ser investigador, elixín o tema do cancro.
Swiss Bridge é por si mesma una organización que forma parte de todas as organizacións nacionais de investigación do cancro a nivel europeo e que outorga anualmente este premio. Paira iso recollen os currículos dos investigadores europeos, polo que o currículo é o que premia.
Isto non é do todo exacto. O premio é polo seu traballo en Washington: investigar o papel dos histonas no cancro.
Na investigación ninguén se enriquece, claro, e déronme o premio paira seguir investigando. E a investigación realizareina en leste outro proxecto, a investigación do xene e2f1. Paira iso déronme o premio.
Con todo, paira min o premio máis importante é que traballo no que máis me gusta e as cousas van moi ben.
Alí fixen as investigacións máis importantes. Como sabemos, a nosa información xenética está na molécula de ADN, pero esta molécula de ADN non está espida, digamos. O ADN está protexido por outros compostos, unhas proteínas. Estes compostos son histonas.
Sabemos que as histonas protexen o ADN. Pero se pensaba que só tiñan una función estrutural: Compactaban, ensamblaban e fabricaban ADN. Pero nós vimos que non son compoñentes pasivos, senón que fan protección activa do ADN.
Cando o ADN rompe, os histonas axudan a reparar o ADN, lévano á súa configuración anterior. Creo que este descubrimento foi moi importante porque vimos que os histonas teñen outra función que antes non se coñecía.
Despois continuamos investigando. Tendo en conta que una mutación é a modificación dun xene e que estes histones participan na reparación do ADN, vimos que o cancro pode desenvolverse cando se acumulan mutacións en histonas. Por este camiño abandonouse, máis ou menos, a investigación levada a cabo alí.
Una característica das células cancerosas é a súa inestabilidade xenómica. O noso ADN, esta molécula que contén a nosa información xenética, atópase nos cromosomas, ten estrutura cromosómica. Todas as células normais teñen un determinado número de cromosomas e una determinada estrutura, no noso caso 23 pares de cromosomas. Pois ben, as células cancerosas --iso é universal - teñen un pandemonium: os cromosomas están rotos ou fusionados entre si... En xeral, a todo isto chámaselle inestabilidade xenómica, é dicir, con todos os cromosomas patas para arriba.
Aínda sabemos moi pouco. Como dixen, o diñeiro do premio é paira investigar e acabamos de empezar. A nosa tese é que a inestabilidade xenómica activa dalgunha maneira o xene e2f1 e que hai un problema nesa célula paira indicar que a célula utiliza o xene e2f1. Se se expresa o xene E2f1, a célula morre. É una sinal.
Simplificando, consideramos que mediante o xene e2f1 elimínanse as células que acumulan inestabilidade xenómica. A nosa tese é que cando falta o xene e2f1 ou hai mutacións no xene e2f1, hai máis cancros porque as células cancerígenas non se destrúen. E iso é precisamente o que queremos investigar.
Pois investigaremos cos ratos e tamén temos que traballar a bioloxía molecular e estrutural, polo que consideraremos unha chea de enfoques. A investigación con rato achega moita información. Por exemplo, pode provocar a inestabilidade xenómica das células dun rato. Desta forma sabemos que se extraen tumores.
En principio, se a nosa idea é directa, ese xene e2f1 controla o proceso, é dicir, a eliminación das células. Por tanto, si a un rato que non ten e2f1 aplícaselle inestabilidade xenómica, en principio xeraránselle moitos máis tumores.
Non é fácil. No noso mundo utilízase a técnica coñecida como knockout. Trabállase con células nai do rato: manipúlase o xenoma de células nai paira eliminar ese xene; e temos ferramentas paira facelo. Elimínase o xene E2f1 da célula, e ao ser a célula nai, en principio, pluripotente, pódese formar un organismo adulto, que é o que se fai, que se quita o xene a unha célula nai, de onde se refai" todo o rato, fabrícase un novo rato.
Polo momento, o noso modelo biolóxico máis importante é o rato. Está claro que o rato non é o mesmo que o home. Con todo, moitas veces se validan investigacións previas con ratos en humanos. É certo que nalgúns casos non se cumpre. Ás veces un tratamento que funciona moi ben no rato, como o que elimina o cancro, non dá o mesmo resultado no ser humano. Pero mentres buscamos outro modelo...
As dificultades non cambiaron moito nos últimos dez anos. Eu creo que o problema que hai agora --e sempre existiu- é filosófico. A xente sempre creu que o cancro pode curarse cun medicamento contra un xene. E esta idea segue vixente. As maiores investigacións van por esa vía: búscanse inhibidores de e2f1 ou inhibidores doutra proteína.
Pero desde o meu punto de vista isto pode ser una estratexia posible en determinados cancros específicos e en determinadas condicións... Pero o que falta é que todos os cancros atopen algo en común e vaian en contra, e non en contra dos xenios particulares. Una das características do cancro é que as células cancerígenas acumulan moi rapidamente mutacións, polo que paira eliminar un cancro agrídese o xene e2f1 e elimínase o 99% das células. Este 1% restante volve acumularse mutacións e busca novos mecanismos paira desenvolver de novo outro cancro, mecanismos non relacionados con e2f1.
Na miña opinión, máis que en contra dun grupo de xenes, a estratexia debe ser loitar contra un principio biolóxico. O ano pasado, en 2005, publicáronse dous ou tres artigos moi importantes paira min. Como se mencionou anteriormente, a inestabilidade xenómica está presente en todas as células cancerígenas. E é moi importante, non só que todas as células cancerosas teñen inestabilidade xenómica, senón que as outras células do noso corpo non o teñen.
Pois ben, nas investigacións que aparecían nestes artigos beneficiouse dun ensaio deseñado paira eliminar as células que acumulaban inestabilidade xenómica. Desta maneira, obtiveron un resultado moi espectacular (e nin sequera apareceu nos medios de comunicación): cun medicamento que podía matar o cancro de mama e deixalo sen tocar o peito no rato.
Creo que foi incrible. E a xente non lle prestou moita atención, aínda que nunha revista importante Eu creo que foi incrible. E a xente non lle prestou moita atención, aínda que se publicou nunha revista importante, a revista Nature.
Iso non só ocorre na ciencia. Todos os seres humanos somos iguais: vemos a botella medio baleira. Pero si á xente dislle, por exemplo, que todos os casos de leucemia infantil ou que o 90% resólvense, non lle dá importancia. E fai 30 anos non sucedía iso, todos morrían. Si, avánzanse. Pero si no caso dun non funciona...
Buletina
Bidali zure helbide elektronikoa eta jaso asteroko buletina zure sarrera-ontzian
