A revolución da música numérica

1993/04/01 Otaolaurretxi, Jon Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Irudiak/Soinuak

Calquera amante da música recoñecerá hoxe, sen dúbida, que a mellor calidade sonora de escóitaa obtéñena os discos compactos. Á marxe dos concertos en directo, non hai nada como escoitar música lida con láser. Nos últimos dez anos os pratos prateados prateados absorberon o 80% do mercado dos discos de plástico e véndense en total ao redor de mil millóns de unidades ao ano.

Pero o disco compacto até agora ten un obstáculo. Só se pode ler. Pódese escoitar a música que teñen gravada, pero non se pode quitar e gravar outra. No entanto, a partir de agora tamén se poderá facer isto, gravando e escoitando a música que se desexe, con calidade de láser.

Nos aparellos que agora sacaron Philips e Sony, utilizan sistemas de compresión paira gravar información e ademais dos datos musicais poderanse rexistrar outros tipos de datos: nomes de cantantes, títulos, ás veces letras de cancións, etc.

Música numérica borrable

A verdade é que a era dos aparellos de rexistro audionumérico comezou mal. En 1987 Sony sacou o Dixital Audio Tape (DAT) paira gravar e ler numericamente as casetas. Ademais de ser moi caro, non pode ler as casetas analóxicos habituais. Ademais, ten cabezal giratorio paira ler a caseta e como no magnetoscopio de vídeo a cinta débese recoller ao redor duns eixos e uns rodetes (igual que hai que meter o fío á agulla) cada vez que se mete (e soltar cada vez que se vaia a sacar). Por iso, as copias das casetas non se poden sacar a gran velocidade e o sistema quedou descartado.

Dous novos sistemas

Con todo, Philips lanzou o pasado outono o modelo Dixital Compact Cassette (DCC). Ten un lector audionumérico con cabeza fixa, pode ler casetas analóxicas convencionais e 100.000 ptas. (5.000 libras).

Sony, pola súa banda, anunciou o seu modelo Minidisc (MD) en tempos similares e a prezos similares. É un disco compacto de láser que se pode borrar e volver gravar a información. Pode recibir a mesma información que o disco compacto tradicional (música de 74 minutos), pero o seu tamaño é cinco veces menor.

Na competición entre estas dúas xigantescas casas prepararon sistemas moi diferentes paira ler e gravar música. Philips seleccionou una caseta na que ao principio non se debe recoller a cinta e Sony seleccionou un compacto de láser borrable. O único punto común de ambos os sistemas é a codificación numérica do son.

Codificación numérica do son

Nos aparellos que sacaron Philips e Sony, pódese eliminar o son numérico paira rexistrar nel a outro numérico. Philips utiliza una caseta con nove pistas magnéticas. O portátil de Sony ten un minidisco compacto similar ao disquete de computador.

O son numérico permite que a música se escoite con claridade sen ruído de fondo nin distorsión, sen que o sinal deteriórese durante moito tempo. No sistema numérico o sinal sonoro se codifica mediante unha sucesión de unidades ou bits en estado 0 ou 1. No caset magnético numérico, os estados 0 e 1 corresponden ás polaridades norte e sur nas partículas imantadas divididas en cintas, e no disco láser ás partes launas e buracos. Este sistema parece bastante torpe, pero garda moito mellor o sinal respecto ao sistema analóxico, xa que no último sistema mencionado existe fricción na cabeza de lectura e recíbese ruído de fondo. Nos discos de plástico tamén hai rozamiento nos surcos e desgástanse ao longo do tempo.

No sistema numérico de gravación, tanto no modelo DCC como no modelo MD, analízase o son en intervalos de tempo moi curtos (48 milésimas por segundo). A amplitude do sinal convértese nunha mensaxe de 16 bits e teoricamente é posible rexistrar 64.000 niveis de amplitude. Multiplicando calcúlase que paira rexistrar una música de 75 minutos necesítanse tres mil millóns de bits. Debido á limitación de resolución que impón o sistema de lectura posterior, non é posible dispor de tanta información nun disco pequeno ou cassette. Por iso, Philips e Sony prepararon sistemas de compresión de información denominados PASC (Precision Adaptative Sub-Coding) e ATRAC (Adaptative Transform Acoustic Coding), respectivamente. Estes sistemas permiten eliminar entre un 75% e un 80% da información sen apenas modificar a calidade de reprodución do son.

Sistema de Sony

A partir de aí, os sistemas de Philips e Sony non se parecen nada. No aparello de Sony hai dous procedementos. Un é paira ler os compactos xa rexistrados e o outro paira rexistrar o simple compacto (virxe). O primeiro procedemento é exactamente o mesmo que até agora. O raio láser reflíctese nas launas e buracos que hai no disco gravado. Nos momentos de sauna reflíctese con gran intensidade e cando se atopa o buraco o raio reflectido é máis disperso. Una célula fotoeléctrica interpreta o raio reflectido emitindo o sinal 1 ou 0.

O fabricante xaponés ha presentado una verdadeira innovación no seu sistema de eliminación e rexistro da información na súa miniconducto. O disco non se grava, pero ten no seu espesor una capa magnética variable cun sistema magneto-óptico. Ademais do cabezal láser, alén do disco ten un cabezal magnético simétrico. A base de funcionamento é a posibilidade de desmagnetizar temporalmente a capa magnética cando se quenta. O raio láser quenta puntualmente o disco até uns 180ºC. Dado que o disco está a virar, o punto quentado afástase da fonte de calor e baixa a temperatura, pero o cabezal magnético imaniza mediante polarización Norte ou Sur (1 ó 0). O campo magnético está formado por unha bobina situada na cabeza e é atravesada pola corrente modulada polo son que debe rexistrarse.

Paira ler a música así gravada, o láser con dous fotodiodos separa os sinais numéricos en función da polaridad da onda reflectida. A polarización da onda reflectida tamén depende da orientación do campo magnético que a reflectiu.

Sistema de Philips

Paira conseguir o cabezal de lectura de calquera tipo de casetas, tanto analóxicas como DCC ou numéricas, Philips realizou un esforzo especial en miniaturización. No mesmo punto, vinte microburos están recollidos no seu aparello. Os “máis grandes” son os dous cabezales de lectura analóxica que miden seis décimas de milímetro cada un. As cabezas numéricas son dezaoito (nove paira gravar e nove paira ler). Só miden 18,5 e 7 centésimas de milímetro. O sinal sonoro na cinta rexístrase en oito pistas paralelas e a novena está dispoñible paira a identificación dos tramos.

Rivalidade

Ambas as casas lanzaron os seus produtos ao mesmo tempo, o que está a provocar una forte rivalidade entre compradores. Tendo en conta que os discos compactos actuais escóitanse principalmente en salas e salas, Sony dispón de aparellos portátiles (de automóbil, etc.) propón pero a casa Philips empeza a sacar aparellos fixos DCC paira a aula.

Sony instalou aos seus aparellos portátiles un sistema antichoque paira evitar que o cabezal de láser desprácese cando non se necesita (porque o coche entrou nun buraco).

Respecto da duración e calidade da música, existen pequenas diferenzas entre os sistemas MD e DCC. Trátase dunha lectura magneto-óptica no sistema MD de Sony que, ao non existir fricción física, pode esperarse que teña a mesma duración que os actuais discos compactos. No modelo DCC de Philips a duración ten que ver coa frecuencia de lectura, pero din que o uso normal é duns dez anos. Con todo, o sinal que se rexistra comprímese algo menos e a calidade sonora pode ser algo mellor.

Outro campo de competencia, quizais o principal, é o das casas que gravan música. E é que hai casas de gravación que poden elixir entre o sistema MD ou o sistema DCC e que determinados cantantes só poderán escoitarse nun destes sistemas.