Momia zaharrenak

Txileko iparraldean orain arte ezagutzen diren momia zaharrenak aurkitu berri dira. Momia hauen adina 8000 urte inguruan kokatzen da, egyptiar zaharrenak baino 3000 zaharragoak, alegia. Arica izeneko herrian ubide berri baten eraikuntzan ziharduten langile batzuk 96 momia aurkitu dituzte. Hauen adina 3670 urte eta 7810 urte bi tartean dago, karbono 14-zko datazioak aditzera eman duenez. Momia hauek hilontzeko zuten teknika, egyptiarrena baino askoz sofistikatuagoa zen.

Hau gizarte konplexu baten adierazle da. Indiarrek, gorpuak hustu eta larrutu egiten zituzten. Ondoren, ikatz beroengainean lehortzen zituzten. Hirugarren urratsa gorpuak landarez, mineralez eta lumaz betetzea zen. Segidan larrua gorputzari itsasten zioten eta josi egiten zuten. Azkenik burua mozorroz hornitzen zuten eta benetako adatsez egindako peluka ipintzen zioten. Goian esan bezala, teknika sofistikatu honek giarte-egitura sendoa eskatzen du.

Hortaz, aurkikuntza honekin pikutan jartzen dira hegoameriketako zibilizazioen garapenari buruzko teoriak; hauek lehenengo indiarren herrixken somera K.a.1000-500 urte bitartean kokatzen bait dute.