Meninxite

1997/07/01 Agirre, Jabier - Medikua eta OEEko kidea Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Osasuna

Nos últimos tempos, os medios de comunicación explicáronnos un tema que até agora nos era descoñecido. Como consecuencia da decisión tomada en febreiro polas autoridades sanitarias da Comunidade de Madrid (que quen quería a vacina podía comprar na Residencia da Comunidade de Madrid), miles de persoas puxéronse en fila paira recibir a vacina contra a meninxite. Antes de tomar esta decisión, en outubro do ano pasado, incorporouse toda a poboación de Galicia entre 18 meses e 19 anos, recomendada polas autoridades locais. De súpeto, tanto na televisión como nos xornais, proliferaron noticias sobre a meninxite, até crear histeria colectiva en toda a sociedade. Hai algo que preocuparse de verdade ou non é máis que unha pantasma creada polo medo? Esa é a miña pregunta.

A meninxite non é só una enfermidade actual. De feito, a meninxite estivo no pasado, segue existindo e seguirá existindo. A finais da década do setenta, no norte de España, ao bordo do golfo de Bizkaia, produciuse una onda epidémica de meninxite con taxas moi altas. As taxas da Comunidade Autónoma do País Vasco (CAPV) por aquel entón eran de entre 15 e 20 casos de meninxites por 100.000 habitantes, é dicir, no noso país producíanse entre 300 e 400 casos cada ano. Nos últimos quince anos esta taxa foi en continuo descenso ata que se reduciu a 4 casos de 100.000 e é a taxa que temos actualmente. Estas taxas son relativamente baixas, similares ás do resto de Europa.

Son moitos os tipos de bacterias e virus que provocan a meninxite. Nestas bacterias pode destacarse o meningococo polas súas graves consecuencias. Nos meningococos podemos distinguir uns 13 tipos, que se denominan alfabeticamente. Poden ser meninxite tipo A, tipo B, tipo W, etc. Até agora o tipo máis abundante era o tipo B, pero nos últimos dous ou tres anos o tipo C foi en aumento, mentres que o tipo B baixou. Este cambio significa que o peso proporcional do serogrupo C subiu por encima do pescozo do grupo B.

Entre estes dous tipos de meninxites hai outra diferenza importante desde o punto de vista preventivo. Non existe vacina contra o tipo B, pero si contra o tipo C. Por tanto, inmediatamente xorde a “pregunta por valor de millón”, incluír ou non toda a poboación?

Tecnicamente falando, debemos destacar que a vacina contra a meninxite aínda non é moi boa. Aínda que non ten efectos adversos, a protección que dá é moi reducida. De feito, entre os menores de 2 anos, no grupo máis afectado, a vacina non ten ningún tipo de protección. Nos nenos de 2 ou 3 anos a protección é do 55%. Entre 3 e 5 anos a protección pode chegar ao 70%, mentres que en adultos e nenos maiores a protección supera o 85%. Doutra banda, é moi diferente a protección que proporciona a vacina, que só se mantén en persoas de 2 ou 3 anos. Por estes motivos, a falta da aparición de poxas epidémicas, en ningún caso recoméndase a súa inclusión. Cando se chega a 10 casos de meninxites por cada cen mil habitantes, recoméndase incluír todos nesta situación.

Este ano producíronse 85 casos de meninxites: 31 en Álava, 40 en Bizkaia e 14 en Gipuzkoa (Táboa 1). Os casos de meninxites serogrupo C son 46: 19 en Araba, 21 en Bizkaia e 6 en Gipuzkoa.

A clasificación por idades mostra un desprazamento ascendente entre os maiores de 10 anos e entre os adolescentes un aumento desde o pescozo do serogrupo C (Táboa 2).

Nos últimos tres meses as taxas de meninxites C foron diferentes nos tres Territorios Históricos, sendo sempre inferior a 10 casos por 100.000 habitantes.

O pasado 15 de maio o Consello Asesor de Vacinación (Comite Asesor de Vacinacións), tras estudar a evolución da meninxite, recomendou a inclusión da poboación de 2 a 20 anos no outono. As causas foron: a) a proliferación constante da meninxite C nos últimos anos, b) a extensión do clon epidémico do serogrupo referido tanto no País Vasco como no Estado, c) durante o mes de maio non se reduciron tan rapidamente como se esperaba, d) o incremento habitual da enfermidade otoñal e, finalmente, e) a experiencia positiva de vacinación xeral no Val de Ayala e Galdakao.

O Departamento de Sanidade fixo súa a recomendación e na reunión que se celebrou en Oviedo entre o 16 e o 18 de xuño co resto de Comunidades Autónomas analizouse a estratexia xeral contra a meninxite C. Una das decisións máis importantes que se tomaron no mesmo foi a non integración global a nivel estatal. No entanto, aínda que non hai 10 casos por cada 100.000 habitantes (aínda que as taxas non son altas), ademais de no País Vasco, nalgunhas Asociacións do Estado realizarase una vacinación xeral no próximo outono (por exemplo en Madrid e Estremadura).

Táboa . Todos os casos de meninxites entre o 1 de xaneiro e o 30 de maio de 1997.

EAH 1997	Álava	Gipuzkoa	Bizkaia	EAH
Total casos	Servizos	Seguridade	Servizos	Servizos
afirmacións microbiológicas	Servizos	Documentación	Descrición	Máis información
Serogrupo B	Servizos	Servizos	Outros	Servizos
Serogrupo C	Servizos	Outros	Servizos	Servizos
Outros serogrupos	0.	1.	0.	1.
sen confirmación microbiológica	Servizos	Servizos	Documentación	Servizos
% C en todos os casos	60,61	43,75	55,32	55,21
% de C confirmados	86,96	53,85	76,47%	75,71

Táboa . Clasificación segundo a idade dos casos confirmados de meninxites.

Serogrupo EAH 1997B%C Serogrupo menor de 2%De 426,67815,092 a 4 años16,671324,535 a 9 años16,67611,3210 a 14 años16,67815,0915 a 20 años16,671426,42120 años746,6747,55TOTAL 1567611,5310000100,1000010000

Táboa . Taxas de Meninxites C por 100.000 habitantes. * Entre o 20 de febreiro e o 20 de maio.

Álava	4,8
Bizkaia	Evolución
Gipuzkoa	0,4
CAPV	Máis información